კახა კუკავა: "ოპოზიციის სტრატეგია სწორედ ახლა მუშავდება"...

"რეზონანსი" - "მთელი კვირა"

13 ოქტომბერი, 2008

"საპროტესტო აქციები დესტაბილიზაციის საფრთხეს შეიცავს. ამიტომაც ვიკავებთ თავს. მაგრამ არის ცნობილი ქართული ანდაზა: მგლის შიშით ცხვარი ვის გაუწყვეტიაო. იმის შიშით, რომ დესტაბილიზაცია მოხდება, რა ვქნათ? სააკაშვილს ხომ ვერ ვაცლით, კიდევ გააგრძელოს ტერიტორიების დაკარგვა?
დედაქალაქში დესტაბილიზაცია ქვეყნისთვის არის ნაკლები საფრთხე, ვიდრე დესტაბლიზაცია ჯავახეთში", - "მთელი კვირის" კითხვებს "გაერთიანებული ოპოზიცია - ეროვნული საბჭოს" ერთ-ერთი ლიდერი, კახა კუკავა პასუხობს.

- გაერთიანებული ოპოზიცია აღარ არსებობს: ეროვნული საბჭო აღარ არის ისეთი წარმომადგენლობითი. კონსერვატორები რატომ დარჩით ამ საბჭოში?
- ჩვენი არგუმენტი არის ბრძოლა ძალადობის წინააღმდეგ; ბრძოლა თავისუფალი საქართველოსთვის. ვფიქრობ, რომ საქართველოში უბრალო ადამიანისთვისაც კი ნათელია, რომ არც ერთ პარტიას, ცალკე აღებულს, არ შეუძლია საქართველოს წინაშე არსებული არც ერთი ამოცანის გადაწყვეტა.
- გაერთიანებული ოპოზიციიდან ოთხი პარტია დარჩით. ფიქრობთ, რომ დემოკრატული საქართველოსთვის ეფექტურად იბრძოლებთ?
- რეალობა ის არის, რომ საქართველოში არათუ გაერთიანებული ოპოზიცია, არამედ საერთოდ, ოპოზიცია არ არსებობს. როდესაც ოპოზიცია არსებობს, იქ არსებობს ბრძოლა ხელისუფლებასა და ოპოზიციას შორის. ვფიქრობ, რომ დღეს ბრძოლა ხელისუფლებასა და ოპოზიციას შორის არ მიმდინარეობს. მიმაჩნია, რომ უნდა მოხდეს ოპოზიციის ისევ გაერთიანება. მხოლოდ ამ შემთხვევაში იქნება შესაძლებელი უსამართლობის წინააღმდეგ ბრძოლის გაგრძელება.
- ეს რას ნიშნავს? ერთიან სიას?
- არა, სიის საკითხი ახლა საერთოდ არ დგას დღის წესრიგში _ იმიტომ, რომ არანაირი არჩევნები დანიშნული არ არის.
- მაგრა მე მიდგომა მაინტერესებს: საპარლამენტო არჩევნებმა არ უჩვენა, რომ ოპოზიციური ერთობა ერთიან სიას არ ნიშნავს?
- ერთობა, რა თქმა უნდა, გულისხმობს ერთიან სიას. უბრალოდ, დღევანდელ კონტექსტში ეს არანაირად არ ჯდება. ახლა წინასაარჩევნო პერიოდი რომ იყოს, ეს შეკითხვა ლოგიკური იქნებოდა.
- იქნებ ვადამდელი საპარლამენტო არჩევნების ჩატარებას მიაღწიეთ?
- ახლა ამაზე საუბარი ძალიან რთულია. ერთობა დღეს ალბათ ნიშნავს ერთობლივ აქციებს, ერთობლივ ურთიერთობებს საერთაშორისო ორგანიზაციებთან, ერთობლივ განცხადებებს მედიისთვის, ერთობლივ შეხვედრებს ხალხთან, რეგიონებში. და ალბათ მერე, როცა არჩევნები დაინიშნება, დადგება დღის წესრიგში ერთიანი სიის საკითხი.
- მაგალითად, რესპუბლიკელები მიიჩნევენ, რომ ოპოზიციის მარცხის მიზეზი ის არის, რომ ოპოზიციური ერთობა იყო შეცდომით გააზრებული.
- ოპოზიციის არასაკმარისმა ერთიანობამ მმართველ პარტიას მოაგებინა დამატებით 30-40 მანდატი. თუნდაც იმ გაყალბებული შედეგებით, გლდანის ოლქში მე დამაკლდა ხუთასი ხმა გამარჯვებისათვის. ნებისმიერი +1 ოპოზიციური პარტიის მხარდაჭერა მყოფნიდა. ვფიქრობ, რომ ეს იყო ერთ-ერთი უმთავრესი მიზეზი, რის გამოც ოპოზიცია დამარცხდა.
საქართველოში მიმდინარეობს ბრძოლა დიქტატურასა და ოპოზიციას შორის. ზიმბაბვეში როცა ებრძვიან ქვეყნის ავტორიტარ პრეზიდენტს, იმას მემარჯვენეები და მემარცხენეები ცალ-ცალკე კი არ ებრძვიან, არამედ არსებობს ერთიანი დემოკრატიული მოძრაობა. ასეა ბელორუსში. ასე იყო უკრაინაშიც. საქართველოშიც ახალ ველოსიპედს ვერ გამოვიგონებთ.
- თქვენი ოპოზიციონერი კოლეგები ამბობენ, რომ მარცხის ერთ-ერთი მიზეზი ის იყო, რომ თქვენ გვერდით შემთხვევითი ადამიანები აღმოჩდნენ. ვთქვათ, ჯონდი ბაღათურიას ერთი კაცის პარტიას უწოდებენ. თქვენ კი ხელახალ გაერთიანებაზე საუბრობთ.
- ამისგან დაცული არავინ არის. ჯონდის შეყვანა ერთიან სიაში იყო არასწორი გადაწყვეტილება.
- მე საკუთრივ ბაღათურიაზე კი არა, მექანიზმზე გესაუბრებით.
- მარცხის მიზეზი ეს არ იყო. პირიქით, მარცხი გახდა იმის მიზეზი, რომ ჯონდი, დავითაია, თორთლაძე და ვიღაცები გაემიჯნნენ ოპოზიციას, თორემ ჩვენ რომ გამარჯვებისთვის მიგვეღწია, დღეს ჯონდისა და თორთლაძეზე ერთგული გაერთიანებულ ოპოზიციას არავინ ეყოლებოდა. ჯონდი ერთკაციანი პარტია იყო მართლა და არც ზარალი მოჰქონდა და არც მოგება. გეთანხმებით, რომ არასწორი იყო ეს მექანიზმი - როდესაც ვიღაც შემთხვევითი ხალხია ოპოზიციაში. ვცდილობთ, რომ ამისგან დაზღვეული ვიყოთ, მაგრამ გადაჭარბებაც არ შეიძლება. ახლა, ჯონდის გამო არ წაგვიგია არჩევნები ნამდვილად.
- თქვენ საპრეზიდენტო არჩევნების შემდეგ გაერთიანებული ოპოზიციის მიმართ იმედგაცრუებას არ გრძნობდით?
- კი, მაგრამ არ არ ჯონდის გამო.
- თქვენი აზრით, რის გამო დამარცხდით?
- პატარა ქვეყნებში ხელისუფლებები ორი გზით იცვლება: ან სისხლისღვრით, ან - საერთაშორისო ზეწოლით. ჩვენ ვთქვით, რომ სისხლისღვრაზე არ წავიდოდით.
- და ამიტომ მოახდინა საზოგადოებამ თქვენგან ასე დისტანცირება?
- საზოგადოება განზე გაგვიდგა დამარცხების გამო. ხალხს დამარცხებულები არ უყვარს. ხალხს უყვარს გამარჯვებულები.
ჩვენ გვქონდა ასეთი არჩევანი: ან დაუყოვნებლივ აგვეღო ხელში ხელისუფლება იანვარში - ქართველი ხალხის სისხლის ფასად, ან ეს პროცესი დროში გაგვეწელა, და მოვიდეთ ხელისუფლებაში სისხლისღვრის გარეშე. ბევრი გვსაყვედურობს, რომ იანვარში ხელისუფლება ხელში უნდა აგვეღო. ჩვენ კი მიგვაჩნია, რომ სწორედ ხელისუფლების უსისხლოდ შეცვლა მისცემს ქვეყანას იმპულსს შემდგომი განვითარებისთვის.
- თქვენი აზრით, სხვა რა გიჩვენათ შარშანდელმა გამოცდილებამ?
- ოპოზიციამ უნდა დაიწყოს გრძელვადიანი სტრატეგიების შემუშავება. ძალიან ხშირ შემთხვევაში სპონტანურები ვიყავით. ამას ობიექტური მიზეზები ჰქონდა: მუდმივად ფორსმაჟორში ვმუშაობდით. არ არსებობდა მუდმივი პასუხისმგებლობები, მუდმივი სტრუქტურები ოპოზიციის შიგნით. ამან დეზორგანიზაცია გამოიწვია. ამის ერთ-ერთი მთავარი მიზეზი ის არის, რომ ოპოზიცია ერთი თეთრის გარეშე მუშაობდა - მიუხედავად იმისა, რომ ათას მითებს ჰყვებიან.
- ახლა გაქვთ სტრატეგია? საერთოდ, რა არის თქვენი მიზანი?
- ახლა სწორედ ეს პროცესი მიმდინარეობს: მიმდინარეობს კონსულტაციები იმასთან დაკავშირებით, თუ როგორ უნდა მოხდეს ბრძოლის გაგრძელება.
- კონკრეტულად რა შეგიძლიათ გვითხრათ ამ ეტაპზე თქვენს სტრატეგიასთან დაკავშირებით?
- ამ ეტაპზე შემიძლია გითხრათ მხოლოდ ჩემი პოზიცია. ჩემი აზრით, არც ერთ პარტიას, მათ შორის, ჩემს პარტიას, არ აქვს არანაირი პერსპექტივა, გაშალოს რაიმე პოლიტიკური საქმიანობა საქართველოში. პოლიტიკური პარტიები დიქტატურის პირობებში ვერ არსებობენ. ვისაც ჰგონია, რომ ოფისი ნიშნავს პოლიტიკურ საქმიანობას...
- ხელისუფლების მიმართ პროტესტით განწყობლი საზოგადოების ნაწილი ამბობს, რომ გაერთიანებულ ოპოზიციას არ ჰქონდა სტრატეგია და ამის გამო დაკარგა თქვენ მიმართ ნდობა. თქვენ არ გრძნობთ ასეთ განწყობას?
- არა. ასეთ განწყობას არ ვგრძნობ.
- თქვენთვის ეს არავის უთქვამს?
- უთქვამთ ის, რაც ზემოთ გითხარით. სტრატეგია არ გქონდათო, არასდროს უთქვამთ.
- თქვენი აზრით, ამ ეტაპზე რა არის უფრო მნიშვნელოვანი: საპროტესტო აქციები თუ დასავლეთთან ინტენსიური ურიერთობა?
- ორივე არის ძირითადი პრიორიტეტი.
- თქვენი აზრით, გექნებათ საზოგადოების მხარდაჭერა, თუკი მათ საპროტესტო აქციებში გამოსვლისკენ მოუწოდებთ?
- დიახ. სხვა საკითხია, რა დოზით იქნება ეს მხარდაჭერა.
- სანამდე გამოგყვებათ ხალხი?
- ეს ტაქტიკაზეა დამოკიდებული. ჩვენს საზოგადოებაში არსებობს კრიტიკული მასა, საკმაოდ მრავალრიცხოვანი, რომელიც დაინტერესებულია საქართველოში დღეს არსებული პოლიტიკური სისტემის შეცვლით. მისი მოტივაცია არ არის მხოლოდ სოციალური გაჭირვება. მისთვის პრინციპულად მიუღებელია სააკაშვილის რეჟიმი.
- როგორ აფასებს დასავლეთი თქვენი - ოპოზიციის მუშაობას?
- დასავლეთი მზად იქნება უფრო ეფექტური, რადიკალური გადაწყვეტილებების მისაღებად, თუკი მას საქართველოში, ოპოზიციის სახით, პარტნიორი ეყოლება. ესეც არის დამატებითი მოტივაცია იმის გასაგებად, თუ რატომ უნდა იყოს საქართველოში გაერთიანებული ოპოზიცია. ძალიან არასერიოზულად ჩანს დასავლეთიდან ნებისმიერი პარტია საქართველოში. მათთვის, ცალ-ცალკე, არავინ პარტნიორი არ არის.
- არავინ?
- გამორიცხულია. არ ვიცი, ეს როგორ შევაგნებინო ზოგიერთ ჩემს უფროს კოლეგას. ვერასდროს, საქართველოს ვერც ერთი პოლიტიკური პარტია ვერ გახდება დასავლეთის პარტნიორი. პატრნიორი შეიძლება იყოს მხოლოდ გაერთიანებული ოპოზიცია. ასე არის ბელორუსში, ასე იყო უკრაინაში, ასე არის ზიმბაბვეში, კენიაში, ასე არის ყველა ქვეყანაში, სადაც დასავლეთი თანამშრომლობს დემოკრატიულ ოპოზიციასთან. ერთიანობას ალტერნატივა არ აქვს.
- ერთიანობა თუ კოორდინაცია?
- უფრო მეტად ერთიანობა, ვიდრე კოორდინაცია.
- ახლა ვისთან ერთად მართავთ კონსულტაციებს?
- საქართველოს ყველა ოპოზიციურ პარტიასთან.
- ბურჯანაძე, ნოღაიდელი ხომ არ შემოგიერთდათ?
- არა.
- ზემოთ აღნიშნეთ, რომ ახლა არის ბრძოლა ხელისუფლებასა და ოპოზიციას შორის; დიქტატურასა და ოპოზიციას შორის. "რეზონანსთან" ერთ-ერთ ინტერვიუში თქვენ ამას წინათ განაცხადეთ, რომ, თუ ოპოზიციას სასჯელაღსრულების მინისტრის პოსტს შესთავაზებენ, ოპოზიცია იფიქრებს და მიიღებს გადაწყვეტილებას - დათანხმდეს თუ არ დათანხმდეს. ეს თქვენი სიტყვებია.
- სწორი ინტერპრეტაცია არის ასეთი: მე ვთქვი, რომ, როცა იქნება შემოთავაზება, მერე ვიმსჯელებთ.
- ანუ, არ გამორიცხავთ დათანხმებას?
- ახლა, მე როგორ უნდა გამოვრიცხო? მე გამოვრიცხავ იმას, რომ რამე გადაწყვეტილება მივიღო ან მე, ან რომელიმე პარტიამ ცალკე. ეს მთლიანად ოპოზიციამ უნდა გადაწყვიტოს: თუ არის საკმარისი ერთი მინისტრის პოსტი იმისთვის, რომ დიალოგი დაიწყოს...
- თქვენი აზრით, საკმარისია?
- ჩემი აზრით, არ არის საკმარისი - იმიტომ, რომ ციხეების მინისტრი არ არის, საერთოდ, პოლიტიკური პოსტი.
- არ აქვს მნიშვნელობა. რამის მინისტრი.
- არა. ძალიან მნიშვნელოვანია. მაგალითად, ეს რომ იყოს შინაგან საქმეთა მინისტრი ან გენერალური პროკურორი; ისეთი სამინისტრო, სადაც არის დაგროვილი ის პრობლემები, რის გამოც ჩვენ ოპოზიციაში ვართ, შემიძლია 90%-იანი ალბათობით ვთქვა, რომ ჩვენ ამას დავთანხმდებოდით. და ახლა, ციხეების მინისტრობაზე რომ დათანხმდე, რა უნდა გააკეთო მერე? თვითონ გააკეთებენ გაქცევას, ყველა პატიმარს გარეთ გაუშვებენ და იტყვიან, მინისტრის ბრალი არისო.
- შიმშილობა თქვენს მომდევნო ტაქტიკაში გამოირიცხა, როგორც პოლიტიკური პროტესტის ერთ-ერთი ფომრა?
- არის ასეთი ცნობილი გამოთქმა: "არასოდეს თქვა "არასოდეს". შიმშილობა ნამდვილად არ გვაქვს დაგეგმილი, თუმცა, წინასწარ...
- თუმცა, როგორც ამბობენ, ბოლო შიმშილობამ შიმშილობის იდეის დისკრედიტაცია მოახდინა. იზიარებთ ამ აზრს თუ არა?
- პოლიტიკური თვალსაზრისით, მოახდინა. ისედაც არავის ეხალისება შიმშილობების მოწყობა. უბრალოდ, შიმშილობას აქვს ერთი დიდი პლუსი: შიმშილობა არის იმის გარანტია, რომ აქციამ მშვიდობიანი ხასიათი შეინარჩუნოს.
- ე.ი. არ გამორიცხავთ, თუ საჭირო გახდება, იშიმშილოთ.
- ერთმა ჟურნალისტმა ისიც მკითხა, თუ გამორიცხავთ, რომ სააკაშვილმა ჩაუშესკუს ბედი გაიზიაროსო.
- მე სტრატეგიასა და ტაქტიკაზე გეკითხებით.
- საქართველოში ჩვენ ვერაფერს ვერ გამოვრიცხავთ.
- ვთქვათ, გადაწყვიტეთ, იშიმშილოთ. ისევ პატრიარქი რომ მოვიდეს და გთხოვოთ: შეწყვიტეთ შიმშილობაო?
- ახლა რას მეუბნებით, იცით? ერთი დაშვებიდან ვაკეთებთ მეორე დაშვებას და მეორე დაშვებიდან გამომდინარე მეკითხებით...
- ეს უახლესი წარსულის გამოცდილებაა.
- წინასწარ როგორ უნდა გითხრათ? ეს საკითხი დღის წესრიგში ჯერ არ დგას.
- მაგრამ ამას არ უშვებთ?
- ორივე შესაძლებლობას ვუშვებთ. შეიძლება მოხდეს ისევ შიმშილობის შეწყვეტა პატრიარქის თხოვნით; შეიძლება მოხდეს ისე, რომ პატრიარქის თხოვნის მიუხედავად, შიმშილობა გაგრძელდეს. უახლეს ისტორიას ახსოვს ისეთი მაგალითებიც და ასეთი მაგალითებიც.
- გავრცელებული მოსაზრებაა, რომ სწორედ შიმშილობის შეწყვეტის შემდეგ მოხდა თქვენგან საზოგადოების დისტანცირება.
- ასე არ არის. გაერთიანებული ოპოზიციის რეიტინგის საკვანძო და კატასტროფული ვარდნა უკავშირდება ორ წერტილს: 20 იანვრის საღამოს, როდესაც გამოცხადდა, რომ აქცია არ დაიძვრება იპოდრომიდან, და მეორე: რესპუბლიკური პარტიის განცხადებას გაერთიანებული ოპოზიციის დატოვების შესახებ. შიმშილობამ რეიტინგი კი არ დააგდო, შიმშილობამ რეიტინგი ვერ ასწია. დადგენილი იყო, რომ შიმშილობა უნდა ყოფილიყო გარდატეხა და გარდატეხა ვერ შედგა.
- იმიტომ, რომ შიმშილობა შეწყდა.
- კი, ბატონო: იმიტომ, რომ შიმშილობა შეწყდა. მაგრამ შიმშილობას რეიტინგი არ დაუგდია. უბრალოდ, ვარდნა უკვე მიმდინარეობდა და ის ვარდნა გაგრძელდა.
- თუკი საპროტესტო მოძრაობა დაიწყება, პოლიტიკურ პასუხისმგებლობას აიღებთ?
- ეს იყო საქართველოში ერთადერთი ოპოზიციური ძალა, რომელსაც მართლაც აღმოაჩნდა პოლიტიკური პასუხისმგებლობა ქვეყნის, საზოგადოების წინაშე: მან შეწყვიტა საპროტესტო აქციები იანვარში. ასე მოიქცა აგვისტოშიც (ვგულიხმობ მორატიორიუმის გამოცხადებას). ეს ნაბიჯები მიმართული იყო ჩვენი საკუთარი პოლიტიკური ინტერესების წინააღმდეგ, პარტიული ინტერესების წინააღმდეგ, მაგრამ ემსახურებოდა სახელმწიფოებრივ ინტერესებს. მეამაყება (თუ რამდენიმე ადამიანს არ ჩავთვლით, ვინც, დეპუტატის მანდატების ხათრით, ოპოზიციას გაემიჯნა), რომ მორალურად ოპოზიციას სასაყვედურო არაფერი აქვს.
- თუკი საპროტესტო აქციები დაიწყება, რა გარანტია გაქვთ, რომ ვითარება არ გამწვავდება?
- საქართველოში არ არსებობს ინსტიტუტები, რომლებიც რაიმეს გარანტი არიან. ქართული სახელმწიფო დღეს დგას 200-300 ბანდიტზე, კოდუა-ახალაიების და კიდევ რაღაც ჯგუფები რომ არის. ეს ე.წ. სპეცნაზები მზად არიან, ხალხს ნებისმიერ დროს გაუხსნან ცეცხლი. ახლა, ვერავინ ვერაფრის გარანტიას ვერ მოგცემთ და ვერ შევიტანეთ ამ ადამიანის თავში, რომ მყიფეა ეს სისტემა!
- მაინც: ხომ არ ფიქრობთ, რომ, თუკი საპროტესტო აქციებს დაიწყებთ, ასეთ შემთხვევაში დესტაბილიზაცია გარდაუვალი იქნება?
- ამიტომაც ვიკავებთ თავს აქციების გამართვისაგან: ის ამ საფრთხეს შეიცავს. მაგრამ არის ცნობილი ქართული ანდაზა: მგლის შიშით ცხვარი ვის გაუწყვეტიაო. იმის შიშით, რომ დესტაბილიზაცია მოხდება, რა ვქნათ? სააკაშვილს ხომ ვერ ვაცლით, კიდევ გააგრძელოს ტერიტორიების დაკარგვა?
- ე.ი., მიუხედავად ამ საფრთხისა, თქვენ დაუშვებთ მასობრივ საპროტესტო გამოსვლებს?
- დიახ - იმიტომ, რომ არსებობს სხვადასხვა საფრთხე. ასეთ შემთხვევაში კი უნდა იმოქმედო იმის გათვალისწინებით, რა არის უფრო დიდი საფრთხე: ის, რომ სააკაშვილი ხვალ ჯავახეთსაც ჩააბარებს, თუ ის, რომ რუსთაველზე დესტაბილიზაცია იქნება.
- მხოლოდ რუსთაველზე იქნება, თქვენი აზრით?
- ფიგურალურად გეუბნებით. რუსთაველზე, აბა, მეტი სად იქნება? დედაქალაქში იქნება დესტაბილიზაცია. და დედაქალაქში დესტაბილიზაცია ქვეყნისთვის არის ნაკლები საფრთხე, ვიდრე დესტაბლიზაცია ჯავახეთში (რისი პირველი ნიშნებიც უკვე არის).