ახალი მითები და ამბიციები ``რვიანის`` ნანგრევებზე

``რეზონანსი`` -``მთელი კვირა`` 

4  ივლისი, 2011

 

სოსო ცისკარიშვილი: ``ექვსეულში ვერ გაავლეს მკაფიო ზღვარი საარჩევნო გარემოს გაუმჯობესებისთვის მიმდინარე პროცესსა და წინასაარჩევნო კამპანიას შორის``

``ბლოკის შექმნის თემაზე წინასწარ საუბარი მავნებელია თავად პროცესისათვის. მე ვესწრებოდი ექვსეულის შეხვედრას საზოგადოების წარმომადგენლებთან 30 ივნისს, სასტუმრო ``მერიოტში``, და იქ მკაფიო განცხადება ბლოკად ჩამოყალიბების პერსპექტივის თაობაზე არ მომისმენია, რადგან არაყურმოკვრით ვიცი, რომ ამ იდეას ექვსეულის ყველა წევრი არ იზიარებს``, - ``მთელ კვირას`` ექსპერტი სოსო ცისკარიშვილი ესაუბრება.

- როგორ შეაფასებთ ``ახალი მემარჯვენეებისა`` და ``ქრისტიან-დემოკრატების`` გადაწყვეტილებას, დათანხმებოდნენ ხელისუფლების მიერ ``რვიანისთვის`` წარმოდგენილ პირობებს?
- საზოგადოებისთვის უცნობია, რა წინაპირობები შეიძლება ყოფილიყო ამ ორ პარტიასთან ხელისუფლების კონტაქტისას. ფაქტია, რომ ინფორმაცია, რომელიც გაჟღერდა, როგორც ხელისუფლების წინადადება საარჩევნო გარემოს გასაუმჯობესებლად, ამ ორი პარტიისთვის მაინც იქნებოდა ცნობილი. წინააღმდეგ შემთხვევაში, ისინი ვერ მოასწრებდნენ იმის გაანალიზებას, თუ რაზე აწერდნენ ხელს.
რასაკვირველია, ეს იყო ულტიმატუმი: ხელისუფლებას დათქმული ჰქონდა დრო, და ის თავის წარმატებაში წინასწარვე იყო დარწმუნებული, რადგან ``რვიანში`` ისინი ეგულებოდა, ვინც ამ ულტიმატუმს უსიტყვოდ დაემორჩილებოდნენ. განსხვავება დამორჩილების ფორმებში მხოლოდ ის იყო, რომ ``ქრისტიან-დემოკრატებმა`` ხმაურის გარეშე, ჩუმად განაცხადეს თანხმობა; ხელმოწერაც არ ყოფილა ხმაურიანი. ``ახალმა მემარჯვენეებმა`` კი რატომღაც გადაწყვიტეს, თავის მართლების რეჟიმში ჩამდგარიყვნენ და ასე წარმოედგინათ თავიანთი არგუმენტები. ეს არგუმენტები კი არადამაჯერებელია - თუნდაც იქიდან გამომდინარე, რომ თავად ხელმომწერები ვერ ხსნიან, რატომ უნდა შემდგარიყო ხელმოწერა ულტიმატუმის წარმოდგენიდან მეორე დღის საღამოს ექვს საათამდე.
- თქვენ რა ვარაუდი გაქვთ ამასთან დაკავშირებით?
- ვფიქრობ, რომ უნდა გავითვალისწინოთ მარშრუტი, რომლითაც ამ თემაზე დისკუსიას ორივე პარტიის პირველი პირი განერიდა: ვაშინგტონში მიმავალ დავით გამყრელიძესა და გიორგი თარგამაძეს ხელისუფლება არ ენდობოდა, თუკი ისინი მანამდე არ მოაწერდნენ ხელს შეთანხმებას ``ნაციონალურ მოძრაობასთან``. და ამ ხელმოწერის მიღწევიდან სულ რამდენიმე საათის შემდეგ, შეძლებდა ეს ორი ოპოზიციური თუ ``ოპოზიციური`` ძალა შტატებში ``ნაციონალური მოძრაობის`` კრიტიკას?
გამყრელიძესა და თარგამაძეს, ალბათ, მოუწევთ საკუთარ თავთან მარტო დარჩენა და დაფიქრება იმაზე, თუ რატომ გახდა საჭირო გადაწყვეტილება, მომავალ არჩევნებში ხელისუფლების მხრიდან მათი მფარველობა უზრუნველეყოთ.
ფაქტია ისიც, რომ საზოგადოება ბევრად უფრო აღშფოთებულია ``მემარჯვენეთა`` ნაბიჯით, ვიდრე ``ქრისტიან-დემოკრატთა`` გადაწყვეტილებით, რადგან ``მემარჯვენეების`` მხრიდან ეს გაცილებით მოულოდენელი იყო. ესეც, ალბათ, სახელისუფლებო გათვლაა, რომ სწორედ მამუკა კაციტაძეს უნდა გაემარჯვებინა სპრინტერულ გადარბენაში - ულტიმატუმზე ხელმოწერაში პირველობისთვის.
- და ``ახლებმა`` ამ შეთანხმებას იძულებით მოაწერეს ხელი?
- ``ახლების`` გადაწყვეტილებას ვხსნი მათი სურვილით - მყარად დარჩნენ პოლიტიკაში. თუმცა, მორალური პლატფორმის ცვლილება სახეზეა.
-ეს გადაწყვეტილება განაპირობებს მათ მყარად დარჩენას პოლიტიკაში?
- როგორც ჩანს, ასე მიაჩნიათ პარტიის ხელმძღვანელებს. წინააღმდეგ შემთხვევაში, ჩემთვის გაუგებარია, რატომ უნდა ნიშნავდეს ``რვიანიდან`` გასვლა მაინცდამაინც პალიკო კუბლაშვილის კალთაში აღმოჩენას.
- დღეს ბევრს კამათობენ იმასთან დაკავშირებით, თუ ვინ მიიღებს სინამდვილეში შეთანხმების მიხედვით ერთ მილიონ ლარს არჩევნების შემდეგ. ``მემარჯვენეების`` მტკიცებით, შეთანხმებაში წერია, რომ მას ყველა კვალიფიციური პარტია მიიღებს, დარჩენილი ექვსი პარტია კი აცხადებს, რომ მას მხოლოდ ხელისუფლების პირობებზე ხელმომწერები მიიღებენ. თქვენ რა იცით ამის შესახებ?
- ერთი მხრივ, ინფორმაციის წყარო არის კუბლაშვილი, რომლის ტექსტში ეწერა, რომ ამ ძღვენს მიიღებს მხოლოდ ხელმომწერი პარტია. მეორე ინფორმაციის წყარო არის კაციტაძე, რომელიც ამბობს, რომ მან მიაღწია ცვლილებებს და ყველა, ვინც ბარიერს გადალახავს, ამ დაფინანსებას მიიღებს.
- რომელს დავუჯეროთ?
- უნდა დავუჯეროთ კანონს, რომელსაც შექმნიან. მანამდე მათი არც ერთი წინადადება სარწმუნო არ არის. უფრო მეტიც: დღეს ისინი უტიფრად ცდილობენ, დაგვარწმუნონ, რომ 2003 წელს რეფერენდუმი არ შემდგარა და რომ ხალხის არჩევანი არ იყო, გვყოლოდა არა უმეტეს 150 დეპუტატისა.
- ``რვიანისგან`` დარჩენილმა ექვსმა ოპოზიციურმა პარტიამ განაცხადა, რომ შესაძლებელია, ისინი ერთ პოლიტიკურ ბლოკში გაერთიანდნენ. თუკი აქამდე ასეთ ერთობაზე საუბარი მათვე მიაჩნდათ არასერიოზულად, ახლა რა საფუძველი შეიძლება არსებობდეს მათი ერთ პოლიტიკურ ბლოკში გაერთიანებისთვის? რამდენად რეალურია თქვენი აზრით, რომ ისინი შეთანხმდნენ თამაშის საერთო წესებზე, გააფორმონ ბლოკი და შემდეგ ეს წესები დაიცვან და ამ გზით შეძლონ საქართველოში პოლიტიკური ვითარების შეცვლა?
- არავითარ აუცილებლობას არ ვგრძნობ იმისა, რომ რაიმე თემატურ საკითხზე ერთი და იგივე აზრის მქონე პოლიტიკური ძალები ერთსა და იმავე საარჩევნო ბლოკს უნდა წარმოადგენდნენ. ვფიქრობ, რომ ექვსეულის ბლოკად წარმოჩენის თემა შეიძლება მომავალში მისი რღვევის საწინდარი გახდეს. თემატური ერთობა არასოდეს ქმნის რაიმე პოლიტიკური სტანდარტების შერჩევის აუცილებლობას. თუ გავითვალისწინებთ, რომ ექვსეულს საზოგადოებასთან ინტენსიური თანამშრომლობის პრეტენზია აქვს, ბლოკის იდეის წარმოჩენით ეს პარტიები, უპირველეს ყოვლისა, საკუთარ მხარდამჭერთა რიცხვს შეამცირებენ.
საერთოდ, ბლოკის შექმნის თემაზე წინასწარ საუბარი მავნებელია თავად პროცესისათვის. მე ვესწრებოდი ექვსეულის შეხვედრას საზოგადოების წარმომადგენლებთან 30 ივნისს, სასტუმრო ``მერიოტში`` და იქ ასეთი მკაფიო განცხადება ბლოკად ჩამოყალიბების პერსპექტივის თაობაზე არ მომისმენია, რადგან ვიცი, რომ ამ იდეას ექვსეულის ყველა წევრი არ იზიარებს.
- საინფორმაციო სააგენტო ``ინტერპრესნიუსმა`` გაავრცელა დავით უსუფაშვილის განცხადება, რომელიც ასეთი შინაარსისაა: ``შესაძლებელია, გავერთიანდეთ ერთ პოლიტიკურ ბლოკში. ახლა დროებით ვთიშავთ ტელეფონებს და რამდენიმე ხნით ინტენსიური კონსულტაციების რეჟიმში გადავდივართ``.
- ალბათ, ძნელია, საჯაროდ, პირველივე განცხადებისას, უარყო ბლოკის შექმნის შესაძლებლობა... ნებისმიერი გადაწყვეტილების მიღებას კონსულტაციები სჭირდება. ამიტომ, კონსულტაციებს მივესალმები. ვფიქრობ, რომ ბლოკის შექმნის კულტურა უნდა გამომჟღავნდეს, უპირველეს ყოვლისა, ბატონების: ძიძიგურის, დავითაშვილის, კუკავას მხრიდან, რომლებიც არცთუ დიდი ხნის წინათ ერთი პარტიის წევრები იყვნენ. თუკი ისინი შეძლებენ, საკუთარ თავში მონახონ გაერთიანების პოტენციალი, შემდეგ უკვე შეიძლება საუბარი ამ გაერთიანების გაფართოებაზეც.
- თქვენ ამბობთ, რომ ექვსეულის ერთ ბლოკად გაერთიანების შესახებ საუბარი არაპერსპექტიულია. მაინც რამ შეიძლება შეცვალოს არსებული პოლიტიკური ვითარება? ექვსეული - იმ ფორმით, როგორც ახლა ისინი ჩანან პოლიტიკურ სივრცეში,  შეცვლის რამეს? მოიპოვებს დასავლეთის რეალურ მხარდაჭერას? მოიპოვებს საზოგადოებრივ მხარდაჭერას (მით უმეტეს, რომ მათ სამოქალაქო მოძრაობის ჩამოყალიბების ამბიცია აქვთ)?
- სამოქალაქო მოძრაობის შექმნის პირობებში, რასაკვირველია, იდეის გამარჯვების პერსპექტივა უფრო მკაფიო გახდება, ოღონდ, ექვსეულმა ადეკვატურად უნდა შეაფასოს სიტუაცია, იყოს სამოქალაქო მოძრაობის წევრი და არ ჰქონდეს პრეტენზია მისი გაძღოლისა. ასეთ ვითარებაში საერთაშორისო მხარდაჭერის პერსპექტივაც მეტად გამოჩნდება.
- როგორ ფიქრობთ, რატომ გაჩნდა ექვსეულში ბლოკის შექმნის იდეა? 
- ჩემი აზრით, იმიტომ, რომ მათ ვერ გაავლეს მკაფიო ზღვარი საარჩევნო გარემოს გაუმჯობესებისთვის მიმდინარე პროცესსა და წინასაარჩევნო კამპანიას შორის.
ბლოკი თითქოს ვიღაცისთვის მაშველი რგოლია. თუკი მათ ხელისუფლებაზე გარკვეული ზეწოლისთვის არანაირი რესურსი არ აქვთ, მაშინ, არსებითი მნიშვნელობა არ აქვს, ბლოკს შექმნიან თუ თავდაყირა დადგებიან. ჩვენს ქვეყანაში პრობლემა ხომ მხოლოდ საარჩევნო  კანონმდებლობა არ არის. პრობლემაა სასამართლო, პოლიტიკური პოლიცია, პროკურატურა, სასამართლო; პრობლემაა მედიაში შექმნილი ვითარება. ამას ვერც პოლიტიკური ექვსეული უშველის და ვერც სამოცეული. პოლიტიკურ პარტიათა რაოდენობაში პრობლემა არ გვაქვს. ამას სერიოზული საზოგადოებრივი ზეწოლა სჭირდება. და თუკი საზოგადოება დაადასტურებს, რომ ბრძოლა უნდა გაგრძელდეს; რომ ``ახალი მემარჯვენეებისა`` და ``ქრისტიან-დემორკატების`` კაპიტულაცია არ არის საზოგადოების არჩევანი, მაშინ, რასაკვრიველია, ბრძოლასაც და თავგანწირვასაც აქვს აზრი.
- მაგრამ ბრძოლა გაცილებით გართულდა.
- დიახ, ბრძოლა გართულდა. ახლა საზოგადოებას უფრო მეტი ტვირთი დააწვება, ვიდრე პოლიტიკურ პარტებზე ქილიკია. ამ რეჟიმიდან იგი საკუთარი ინიციატივების წარმოდგენაზე უნდა გადავიდეს.
- დასავლეთის მხარდაჭერა, რეალურად, როგორ მოიპოვება?
- დასავლეთს ჩვენ გარეშეც ბევრი პრობლემა აქვს. მაგრამ ამავე დროს, ჩემი აზრით, დადგა დრო, მაგალითად, გაეროში დაიწყოს სერიოზული მზადება საერთაშორისო ინსტრუმენტისა, რომელსაც დავარქმევთ ``იძულებას დემოკრატიისთვის``. დადგა დრო, საერთაშორისო თანამეგობრობამ საჯარო უნდობლობა გამოუცხადოს არადემოკრატიულ რეჟიმებს.
ეს ინსტრუმენტი რომ არსებულიყო, არაბულ სამყაროში პროცესები ასეთ სიმწვავეს არ შეიძენდა. რაც უფრო გვიან იქნება შემოღებული ეს ინსტრუმენტი, ბევრად უფრო ხარჯიანი აღმოჩნდება იგი ცივილიზებულ სახელმწიფოებში მცხოვრები ადამიანებისთვის. თუმცა, ლუკაშენკოს მიმართულებით ჩართულია ასეთი ინსტრუმენტები.
- რატომ არ მუშაობს, თქვენი აზრით, იგივე ინსტრუმენტი სააკაშვილთან მიმართებით?
- ამ თვალსაზრისით, ერთგვარ პარადოქსს ქმნის ის, რომ ჩვენი დემოკრატიის ხარისხი ნამდვილად უფრო მაღალია, ვიდრე პუტინის, ლუკაშენკოსი, ალიევის, სარქისიანის რეჟიმების, და თუნდაც ერდოღანის - რასაც ქართველებს, რატომღაც, გვიმალავენ. სინამდვილეში, დასავლეთს ყველა მიმართულებით თავის ატკივების არც სურვილი აქვს და არც - რესურსი. მაგრამ როდესაც ჩამოყალიბებული და შეთანხმებული ინსტრუმენტი იარსებებს, მისი ამოქმედება ბევრად ურფო მარტივი და იაფი იქნება, ვიდრე პოსტკონფლიქტური ვითარების გამოსწორება.
- თქვენ სასურველ პოზიტიურ რეალობაზე საუბრობთ. ახლა ამ პერსპექტივის დანახვის რა საფუძველი არსებობს?
- პერსპექტივას ვხედავ იმდენად, რამდენადაც დემოკრატიისკენ არაორაზროვანი მოწოდების რეჟიმი ამოქმედებულია.
- შეერთებული შტატების ელჩმა, ჯონ ბასმა რამდენიმე დღის წინათ განაცხადა: ``მიგვაჩნია, რომ შეთანხმება, რომელსაც აღწევს, ერთი მხრივ, მმართველი გუნდი და,  მეორე მხრივ, ზოგიერთი პოლიტიკური ძალა, არის წინ გადადგმული ნაბიჯი``. ამაზე რა შეგიძლიათ, თქვათ?
- ვიდრე ამ ციტატის კომენტარს გავაკეთებ, სასურველია, ჯერ უფრო ადრე ნათქვამი ფრაზა მოვიყვანოთ ამავე ინტერვიუდან: ``აშშ საქართველოში მხარს უჭერს არა რომელიმე კონკრეტულ პირს ან პარტიას, არამედ ჩვენ მხარს ვუჭერთ საქართველოს, როგორც ქვეყანას``. იქვე ნათქვამია, რომ შტატები მხარს უჭერს ისეთი საარჩევნო გარემოს შექმნას, რომლის ფარგლებშიც უზრუნველყოფილი იქნება სამართლებრივი და თავისუფალი არჩევნების ჩატარება.
და კიდევ უფრო ყურადსაღები ფრაზა: ``ნაკლებად მნიშვნელოვანია, რას ვფიქრობ მე ან აშშ. მნიშვნელოვანია, რას ფიქრობს ამ ქვეყნის მოსახლეობა``.
დიპლომატიური ენით, ეს გახლავთ საკმაოდ მკაფიო ეჭვი იმაზე, რომ საქართველოში უკვე შექმნილია გარემო, რომელსაც მხარს უჭერს აშშ.
რაც შეეხება ელჩის განაცხადს - ``ვიმედოვნებ, რომ უახლოეს პერიოდში პროცესში გააქტიურდებიან ის ძალები, რომლებმაც შეთანხმებას ხელი არ მოაწერეს``: აქედან მკაფიოდ ჩანს აზრი, რომ მას  სამართლიანი საარჩევნო გარემოს შექმნის პროცესში იმ პოლიტიკური ძალების იმედი აქვს, რომლებიც ხელისუფლების მიერ წარმოდგენილ მოდელს არ დაეთანხმნენ. ნებისმიერი სხვა კომენტარი ელჩის მხრიდან იქნებოდა უხეში ჩარევა ქვეყნის საშინაო საქმეებში.
ელჩი ვერ იტყვის, რომ გამყრელიძე და თარგამაძე კოლაბორაციონისტები არიან. ეს უნდა თქვას შალვა ნათელაშვილმა. და ამბობს კიდეც. ნუ გვაქვს მოლოდინი, რომ რომელიმე ელჩი თბილისში ნათელაშვილის პარტიის წევრების ტერმინოლოგიით ამეტყველდება.