ის არაფერს დათმობს. და თუ მაგრები ხართ, წაართვით!

"რეზონანსი"

11 მაისი, 2009

ფიქრია ჩიხრაძე: "ხელისუფლების შემოთავაზებები არასერიოზულია"

"მახსოვს, როდესაც სააკაშვილი თავად ედგა სათავეში საპროტესტო მოძრაობას, რომელიც მერე ე.წ. რევოლუციით დამთავრდა, ის ხშირად იმეორებდა ასეთ ფრაზას: "როგორ, 35 ათასი ადამიანია ქუჩაში გამოსული და ხელისუფლება არ უნდა შეიცვალოს?" - "რეზონანსს" "ალიანსი საქართველოსთვის" წევრი, "მემარჯვენე" ფიქრია ჩიხრაძე ესაუბრება.

- სააკაშვილთან ოპოზიციის ლიდერების შეხვედრის შემდეგ როგორი შთაბეჭდილება დაგრჩათ: არსებობს თუ არა მასთან დიალოგის პერსპექტივა?
- ოპოზიციაში შეიძლება აზრთა სხვადასხვაობა არსებობს, მაგრამ მათი შეჯერების საფუძველზე მაინც საერთო გადაწყვეტილებას ვიღებთ. დიალოგთან მიმართებით ზოგიერთი შეიძლება უფრო მოელოდა შედეგს, ზოგიერთის განწყობა კი პესიმისტური იყო, მათ შორის ჩემი, და ჩვენი პოლიტიკური გუნდის. მაგრამ ვთვლიდით, რომ დიალოგის, როგორც პოლიტიკური ინსტრუმენტის გამოყენება იყო აუცილებელი. ამას რამდენიმე არგუმენტი ჰქონდა: ერთი ის, რომ ბოლომდე შენს თავთანაც ყოფილიყავი მართალი: თუკი არსებობს თუნდაც სულ მცირე შანსი, ის მაინც იყოს გამოყენებული; მეორე - ის, რომ დიალოგის თემა ხელისუფლების ხელში იყო ქცეული ქმედით იარაღად (ისინი გამუდმებით ამბობდნენ: ოპოზიციას არც სურვილი აქვს და არც უნარი, რომ ამ მიმართულებით წავიდეს); და ბუნებრივია, საერთაშორისო საზოგადოებაც უნდა დარწმუნებულიყო, რომ ჩვენ შეხვედრისთვის მზად ვიყავით. სამოქალაქო სექტორშიც იყვნენ ადამიანები, ვინც დიალოგის აუცილებლობაზე საუბრობდა.
მიმაჩნია, რომ ქუჩის მწვავე პროცესის პარალელურად, აუცილებლად უნდა არსებობდეს პოლიტიკური პროცესიც. მაგრამ პირველი შეხვედრიდან გამომდინარე, ჯერჯერობით, სამწუხაროდ, პესიმისტების პროგნოზები უფრო გამართლდა.
- და სააკაშვილთან ისევ შეხვედრას აზრი აქვს?
- ჩვენი საერთო პოზიციაა: თუკი სააკაშვილი ოდნავ მაინც ადეკვატური გახდება შექმნილ სიტუაციასთან მიმართებით, მზად ვართ, შევხვდეთ მას და დაველაპარაკოთ. სამწუხაროდ, მისი არაადეკვატურობა ძალიან ბევრ რამეში ჩანს და ეს ჩანდა იმ შეხვედრაზეც. თუმცა, არაადეკვატურობას ახასიათებს ისიც, რომ დღეს შეიძლება აბსოლუტურად სხვაგვარად იყო მომართული, ხვალ კი მოიმართო სრულიად სხვაგვარად.
- თქვენი პარტიის ლიდერი - დავით გამყრელიძე ამბობს, რომ სააკაშვილთან დიალოგს იმ შემთხვევაში აქვს აზრი, თუკი ის ადეკვატურად შეაფასებს შექმნილ კრიზისს. მაგრამ თქვენი ალიანსის ლიდერი - ირაკლი ალასანია აღნიშნავს, რომ დიალოგი საჭიროა, და ამბობს, რომ სააკაშვილი უნდა გახდეს ადეკვატური. ეს ურთიერთგამომრიცხავი პოზიციები არ არის?
- არა. ჩვენ ალიასნშიც ბევრს ვკამათობთ და პარტიაშიც. ახლა არ არის ისეთი ორდინალური სიტუაცია, რომ პოზიციები წინასწარ გქონდეს გამზადებული. ჩვენ მიგვაჩნია, რომ აუცილებლად უნდა გაგრძელდეს აქციები, რადგან მხოლოდ ამ ფონზე შეიძლება, მიხეილ სააკაშვილი გახდეს ადეკვატური. თუკი ის ადეკვატურად შეხედავს პრობლემებს, არ გამოვრიცხავთ მასთან საუბრის შესაძლებლობას.
ირაკლი ალასანია უფრო იმედიანად უყურებს ამ პროცესს, მაგრამ ჩვენ ვთვლით, რომ მისი იმედი ამ შემთხვევაში მთლად საფუძვლიანი არ არის. მე ძალიან კარგად მესმის ალასანიასი. ის სახელმწიფოებრივად მოაზროვნე პოლიტიკოსია, მაგრამ მას არ აქვს ხელისუფლებასთან ამგვარი ურთიერთობის გამოცდილება. და შეიძლება ადამიანს გაუჭირდეს იმის დაჯერება, რომ ქვეყნისთვის ძალიან რთულ სიტუაციაშიც კი ხელისუფლების წარმომადგენლებს შეუძლიათ რაღაც თქვან და მერე თავიანთი სიტყვები უკან წაიღონ. ჩვენ ხელისუფლების წარმომადგენლებთან ამგვარი ურთიერთობის ძალიან მძიმე გამოცდილება გვაქვს და, როგორც ჩანს, ეს სკეფსისი აქედანაც მომდინარეობს.
მიხეილ სააკაშვილი ძალიან სახიფათო პოლიტიკოსია საქართველოსთვის. მუხროვანის ამბები არის კიდევ ერთი დადასტურება იმისა, რომ სააკაშვილს საკუთარი სკამის შესანარჩუნებლად შეუძლია, ისეთ უაღრესად ფაქიზ და სახიფათო თემას გაეთამაშოს, როგორიც არის ჯარში სიმულაციური პროვოკაციების მოწყობა.
ხელისუფლების შემოთავაზებები არასერიოზულია. ისინი ლაპარაკობენ ზუსტად იმავე წინადადებებით, რა წინადადებებითაც ლაპარაკობდნენ შარშან, შარშანწინ, იმის წინ.
რაღაც ჟესტი უნდა დაანახო საზოგადოებას და პოლიტიკურ ოპოზიციას, რომ შენ მზად ხარ დათმობებისთვის. მაგრამ, როცა ხვდები ოპოზიციას და ეუბნები, გიორგი თარგამაძისნაირები გახდით ყველანი, ეს არის ყველაზე კარგი გზაო, არ მგონია, რომ ეს მისი მხრიდან ადეკვატური ნაბიჯი იყოს, ან ამით იმავე გიორგი თარგამაძეს კარგ სამსახურს უწევდეს.
თემებზე, რომლებიც ხელისუფლებამ წარმოადგინა ოპოზიციასთან შეხვედრისას, ის სრულიად სხვა გადასახედიდან საუბრობს. ამ თემებზე, რა თქმა უნდა, ოპოზიციას თავისი ხედვები აქვს. არ გამოვრიცხავთ, რომ ჩვენი წინადადებები დიპლომატიურ კორპუსს წარვუდგინოთ.
- რამდენიმე ხნის წინ ოპოზიციამ გადამწყვეტი ბრძოლის დაწყების თარიღად 9 აპრილი გამოაცხადა. ახლა 26 მაისისთვის ემზადებით. ამ თარიღს რა მნიშვნელობას ანიჭებთ?
- 9 აპრილის აქციებამდე ჩვენ ჩვენი გეგმა გვქონდა და მას ოპოზიციურ ძალებს ვთავაზობდით. სამწუხაროდ, ახლა ნაძალადევად მოხდა ამ გეგმაზე გადაწყობა და ყველაფრის ისე განხორცილება ვერ ხერხდება, როგორც ამის გაკეთება თავიდანვე განხორციელების შემთხვევაში იქნებოდა შესაძლებელი. რეგიონებში მოსახლეობაში არის საპროტესტო განწყობა, მაგამ არ არის საპროტესტო მუხტი. და ოპოზიციას მართებდა, უფრო აქტიურად ემუშავა სწორედ რეგიონებში. თბილისის განწყობა კი ისედაც ცხადია. და ვფიქრობდით, რომ 26 მაისისთვის თბილისში შეგვეკრიბა ეს პროტესტი. სამწუხაროდ, მოხდა ისე, რომ თბილისი იყო საპროტესტო კერა (კი, შევაშველეთ გარკვეული რესურსი რეგიონებიდან, მაგრამ ეს მაინც, ძირითადად, პოლიტიკური აქტივის რესურსი იყო და არა ფართო საზოგადოება). და თბილისური რესურსი ძალიან დაიხარჯა ყოველდღიურ აქციებზე, როდესაც შეიძლებოდა, აქციებში თარიღული გამოხშირვა გაგვეკეთებინა.
- თქვენ ამბობთ, რომ თბილისი დაიღალა?
- ერთი თვის განმავლობაში ამდენი ადამიანის ყოველდღიურად ქუჩაში გამოსვლა ადვილი არ არის. ასე ხანგრძლივი და ასე ხალხმრავალი აქციები არ მახსოვს. მაგრამ შეიძლებოდა, ეს ძალიან სერიოზული საპროტესტო მუხტი უფრო ეფექტურად ყოფილიყო გამოყენებული.
რაც შეეხება 26 მაისის მნიშვნელობას: 9 აპრილი ერთგვარად მისტიური ტრაგიზმით დატვირთული თარიღია საქართველოში. ამიტომ მაინცდამაინც არ ვიყავით მომხრე იმისა, რომ საპროტესტო აქციები ამ თარიღს დაკავშირებოდა. ბევრად უფრო მნიშვნელოვანი იქნებოდა, ამ პროცესს თავიდანვე 26 მაისის პროტესტი დარქმეოდა: მიუხედავად იმისა, რომ დამოუკიდებელმა საქართველომ სულ 3 წელიწადს იარსება, ეს თარიღი მაინც ბევრად უფრო პოზიტიურ განცდასთან არის დაკავშირებული და შესაბამისად, დღესაც, თავისუფლების იდეის მიბმა 26 მაისთან ბევრად უფრო ლოგიკური და გამართლებული იქნებოდა.
- როგორ ფიქრობთ, მოვა 26 მაისს იმდენი ადამიანი, რამდენიც სააკაშვილის ადეკვატურობის მიღწევისთვის არის საჭირო?
- არ ვიცი, სააკაშვილის ადეკვატურობის საზომი ხალხის რა რაოდენობა უნდა იყოს. მახსოვს, როდესაც სააკაშვილი თავად ედგა სათავეში საპროტესტო მოძრაობას, რომელიც მერე ე.წ. რევოლუციით დამთავრდა, ის ხშირად იმეორებდა ასეთ ფრაზას: "როგორ, 35 ათასი ადამიანია ქუჩაში გამოსული და ხელისუფლება არ უნდა შეიცვალოს?" საერთოდ, ქუჩაში პროტესტის გამოსახატავად გამოსული ადამიანები მხოლოდ თავიანთ პროტესტს არ გამოხატავენ. ქუჩაში გამოსული ადამიანები წარმოადგენენ თავიანთ წრეს, თუნდაც, ოჯახს. და როცა ამდენი ადამიანი გამოდის ქუჩაში, შეიძლება გარკვეულწილად განსაზღვრო, ზოგადად რამდენი ადამიანია უკმაყოფილო ქვეყანაში. ვერც ჩვენ მიერ წარმოდგენილმა პლებისციტის შედეგებმა (მიუხედავად იმისა, რომ მას იურიდიული დატვირთვა არ ჰქონდა) და ვერც ქუჩაში უკვე რამდენჯერ გამოსულმა ათეულ ათასობით ადამიანმა ვერ გახადა ეს ხელისუფლება რეალობის ადეკვატური. სამწუხაროდ, სააკაშვილი ამ ყაიდის პოლიტიკოსია: ან ყველაფერი მას უნდა ჰქონდეს, ან - არაფერი. ძალიან სახიფათო თამაშზე მიდის: "მე არაფერს დავთმობ. და თუ მაგრები ხართ, წამართვით". ერთ-ერთ უცხოურ გაზეთთან ინტერვიუში მან თქვა კიდეც, ამდენ ხანს დამხობილი მეყოლებოდა ხელისუფლებაო. მისთვის ხელისუფლების დათმობა იმდენად წამოუდგენელია, რომ ურჩევნია, დამხობილი იყოს.
- ასეთ ვითარებაში, თქვენ - ოპოზიციას რა რესურსი გრჩებათ?
- ე.წ. "ვარდების რევოლუციის" დროს სერიოზული ფინანსები იხარჯებოდა ხალხის მობილიზებისათვის. ამ ეტაპზე კი პროტესტი იმდენად ძლიერია, რომ ხანდახან ჩვენც გვიკვირს, ამდენი ადამიანი ლამის ყოველდღე მაინც როგორ ერთგულად მოდის და დგას ერთი და იგივე ადამიანების მოსასმენად.
ხელისუფლების საინფორმაციო პროპაგანდის მანქანა გაშმაგებით გვებრძვის. ამის დაძლევა ძალიან ძნელია. არ მგონია, ვინმეს საზოგადოებრივი მაუწყებლის მოპიკეტის მდგომარეობაში ყოფნა სიამოვნებდეს. მაგრამ როგორ უნდა მოვიქცეთ მაშინ, როდესაც ის დაბალანსებულ და ობიექტურ ინფორმაციას არ გადასცემს? როდესაც ამდენმა ადამიანმა სამეურვეო საბჭო დატოვა და მაინც არ ჩაითვალა საჭიროდ, რომ იქ რამე უნდა შეიცვალოს? როდესაც ჟურნალისტები სოლიდარობაზე გველაპარაკებიან, საკუთარი თანაგუნდელის მიმართ კი სოლიდარობის გრძნობა არ უჩნდებათ? სალომე ქოქიაშვილზე, რომელიც 6 მაისს დაიჭრა, სიუჟეტიც კი არ მოუმზადებიათ! პირველ სიუჟეტში თქვეს, რომ თურმე მომიტინგეების მიერ ნასროლი ქვით იყო დაჭრილი. ის კი დაჭრილი იყო ტყვიით! თიკა ანდღულაძე იმის გამო გამოაგდეს სამსახურიდან, რომ საზოგადოებრივი მაუწყებლის "დამცველი" სპეცრაზმი გადაიღო და ეს ინფორმაცია საჯარო გახადა. ამ ადამიანებს არ უჩნდებათ არანაირი თანაგრძნობა საკუთარი თანაგუნდელების მიმართ და ზოგადად, სოლიდარობაზე ლაპარაკობენ!
- შესაძლებელია თუ არა ოპოზიციის გადაწყვეტილება კოსტავას ქუჩის გახსნასთან დაკავშირებით განხილულ იქნას ისეთი ტიპის დათმობად, რომ მას ხელისუფლების მიმართ პროტესტით განწყობილმა საზოგადოებამ უკან დახევა უწოდოს?
- სამწუხაროდ, ისე აღმოჩნდა, რომ ქუჩის გადაკეტვა (და არა პიკეტი ტელევიზიასთან) მოსახლეობას უფრო უქმნიდა პრობლემას, ვიდრე ხელისუფლებას, ან კიდევ - იმ ტელევიზიას, რომლის წინ, ქუჩაზე, საკნები იყო განლაგებული. ჩვენ პატარა კვლევაც ჩავატარეთ ამ პრობლემასთან დაკავშირებით, და ბევრი ჩვენი გულშემატკივარიც სამოქალაქო საზოგადოებიდან გვირჩევდა, ქუჩა გაგვეხსნა.
ჩვენ გადავწყვიტეთ: ქუჩა ხალხისთვის გახსნილიყო და საკნები აგვეტანა უშუალოდ ტელევიზიის შესასვლელთან. ეს იყო საორგანიზაციო ჯგუფის მიერ მიღებული გადაწყვეტილება. მაგრამ იქ გაჩნდნენ ადამიანები, რომლებმაც გააპროტესტეს ჩვენი გადაწყვეტილება. ბევრი ღამის გათევა მომიწია ტელევიზიასთან და უკვე ლამის ყველას ვცნობ. მე ის ადამიანები საკნებში არ მინახავს. მათაც დამიდასტურრეს, რომ იქ ღამე არ გაუთევიათ. ერთმა ახალგაზრდა მამაკაცმა მითხრა, - მთელი ღამის განმავლობაში ფორუმზე ვიყავი შესული და იქ არავინ ამბობს, რომ კოსტავას ქუჩის ჩაკეტვა ცუდიაო! კოსტავაზე კი, საკნებში, ღამით სხვა ადამიანები რჩებოდნენ. და იქ, მათთან ერთად, ბევრი პროვოკაციის მომსწრე ვყოფილვართ.
- ოპოზიციას ლამის ყოველდღე უწევს იმის მტკიცება, რომ იქ არანაირი რღვევა არ არის. ხომ შეიძლება, ოპოზიციურმა ძალებმა აზრთა სხვადასხვაობის გამო რაღაც ეტაპზე ტაქტიკურ ნაბიჯებში შეთანხმება ვეღარ შეძლოთ და მართლაც დაშორდეთ მთავარ მიზანს? ხომ შეიძლება, ქუჩაში გამოსული ხალხი გააბრაზოთ?
- თუკი მე ნაკლებად მჯერა დიალოგის პერსპექტივის და ირაკლი ალასანიას სჯერა უფრო მეტად, ეს არ ნიშნავს იმას, რომ პოზიციები რადიკალურად განსხვავებულია. აზრთა სხვადასხვაობა კი, რა თქმა უნდა, არის და შეუძლებელია ამდენი, სხვადასხვა ყაიდის, სხვადასხვა პოლიტიკური წარსულის, სხვადასხვა პოლიტიკური გემოვნებისა და პასუხისმგებლობის მქონე ადამიანს ერთი აზროვნება ჰქონდეს. მაგრამ ის ნამდვილად ხერხდება, რომ ამ ჭრელ შემადგენლობაში მოქმედების ერთიანი ხაზი ყოველთვის იკვეთებოდეს. ახლაც, 26 მაისისთვის მუშაობს საორგანიზაციო ჯგუფი და ამ ჯგუფში ჩართულია ყველა პარტიის წარმომადგენელი.
- ახლა თქვენ მხოლოდ აქციების გზა გრჩებათ?
- ვცდილობთ, საერთაშორისო საზოგადოებასთან უფრო მჭიდროდ ვითანამშრომლოთ. ასევე, ვგეგმავთ საზოგადოების წარმომადგენლებთან კიდევ ერთხელ შეხვედრას. აქციები გაგრძელდება.
- და აქციებზე კონცენტრირებით ისევ ჩიხისკენ არ მიდიხართ?
- ვფიქრობ, ერთგვარად ჩიხური განცდა არის, მაგრამ ეს იქნება უპირობოდ მშვიდობიანი, უპირობოდ კონსტიტუციური და უპირობოდ არარევოლუციური ბრძოლა. აქედან გამომდინარე, ჩიხს ამ თვალსაზრისით ვერ ვხედავ. ბრძოლა შეიძლება იყოს ხანგრძლივი, მაგრამ ამისთვის ჩვენ მზად ვართ.
- 6 მაისი კიდევ ერთი, უახლესი გამოცდილებაა...
- 6 მაისს დაძაბულობამ სერიოზულ ნიშნულს მიაღწა, მაგრამ იქ პოლიტიკოსებმა შეძლეს, მასობრივი პროტესტი შეეკავებინათ, რათა პროცესი უმართავი არ გამხდარიყო. პოლიტიკური პასუხისმგებლობა სწორედ ამაში მდგომარეობს. თუმცა... როდესაც სააკაშვილმა ოპოზიციას იმ შეხვედრაზე შესთავაზა, მორატორიუმი გამოვაცხადოთო, ეს მორატორიუმი, ხომ ხვდებით, რას ნიშნავდა? ამდენი ადამიანი რომ არის დაზარალებული, მათ სადამსჯელო რაზმებზე უნდა გამოცხადდეს მორატორიუმი და, როგორც ჩანს, ოპოზიციის მხრიდან რამდენიმე ადამიანი რაღაც გადაცდომას რომ უშვებდა და მაშინვე ჩაავლებდნენ ხელს, იმათში უნდა გაიცვალოს ეს ყველაფერი!
- ზემოთ აღინიშნეთ, რომ 6 მაისს ოპოზიციონერმა პოლიტიკოსებმა ერთგვარი შემაკავებლის ფუნქცია შეასრულეთ. ხომ შეიძლება, რომ მომავალში ეს ვეღარ მოახერხოთ?
- ასეთი საფრთხე, ცხადია, არსებობს, მაგრამ ამ ლოგიკით: უნდა დაჯდე, გულზე ხელები დაიკრიფო, შეეგუო ავტორიტარიზმს, შეეგუო უსამართლობას, შეეგუო იმას, რომ არჩევნების გზით ვერასოდეს შეცვლი ხელისუფლებას. სააკაშვილი სახიფათო ადამიანია. შეიძლება ისეთი რამ ჩაიდინოს, ძველი ავანტიურები საერთოდ არ გაგვახსენდეს, მაგრამ ყველაფერი უნდა გაკეთდეს იმისათვის, რომ პროტესტი მაქსიმალურად იქნას გამოხატული, და ასევე ყველაფერი უნდა გაკეთდეს იმისათვის, რომ პროვოკაციების გამო ან ადამიანების აბსოლუტურად გასაგები აღშფოთების გამო პროცესები უმართავი არ გახდეს.
- თქვენი ალიანსის წევრმა - დავით ბერძენიშვილმა ამას წინათ შენიშნა: ჩვენ წარვუდგენთ სააკაშვილს კონკრეტულ წინადადებებს და დავუსახელებთ კონკერტულ ვადებს, რა ვადებშიც მან ეს წინადადებები უნდა შეასრულოსო. ასეთ დაძაბულ ვითარებაში ეს ერთგვარი ულტიმატუმის ენა არ არის?
- არ არის ეს ულტიმატუმის ენა. როდესაც დემოკრატიულ ქვეყნებში კრიზისი იქმნება, იქ მთავრობები იცვლება, ვადამდელი არჩევნები ინიშნება და ეს არ არის ტრაგედია. როდესაც ადამიანებისთვის ტრაგედიად იქცევა თანამდებობიდან წასვლა, მერე თვითონ ეს ადამიანები და მათი საქმიანობა იქცევა ხოლმე ტრაგედიად იმ ქვეყნისთვის, რომლის ხელისუფლებასაც ისინი წარმოადგენენ. ჩვენ სააკაშვილის ხელისუფლებაში ყოფნა ტრაგედიად გვექცა.