სააკაშვილი ძალაუფლებას არ თმობს. როგორ დათმობს ის ძალაუფლების საყრდენებს?

"რეზონანსი" - "მთელი კვირა"

11 მაისი, 2009

რას ითხოვთ: სისტემის ცვლილებას თუ მიშას გადადგომას?

ოპოზიციის ერთ-ერთი ლიდერი, "ალიანსი საქართველოსთვის" თავმჯდომარე ირაკლი ალასანია დარწმუნებულია, რომ ხელისუფლების მიმართ პროტესტით განწყობილ საზოგადოებას სისტემის ცვლილება უნდა. თუმცა მიტინგებზე, რომელიც უკვე ერთი თვეა, გრძელდება, არავის გამოუცვლია იქ გამოფენილი მოთხოვნა, უზარმაზარი ასოებით დაწერილი: "გადადგეს მიხეილ სააკაშვილი". ალასანია ამბობს, რომ გასათვალისწინებელია ის რეალობები, რომელიც იქმნება საპროტესტო აქციების დაწყებიდან ერთი თვის თავზე, და რომ "პროტესტით განწყობილი საზოგადოება, რომელსაც ქვეყანაში ცვლილებების დანახვა უნდა, არ თვლის, რომ ეს ცვლილებები უნდა განხორციელდეს ნებისმიერ ფასად".
"საპრეზიდენტო არჩევნების მოთხოვნისგან განყენებულად ვერ წამოვიდგენ იმ ცვლილებების განხორციელების აუცილებლობას, რომელიც სწორედ სამართლიანი არჩევნების ჩატარებისთვის არის მნიშვნელოვანი.
მოლაპარაკებებს ყოველთვის უნდა მივცეთ შანსი. რა გამოვა ამ მოლაპარაკებებიდან; კონკრეტულად რა შედეგები შეიძლება დადგეს, ეს საზოგადოებისთვის ცნობილი გახდება. არანაირი გარიგებებით არავინ არ აპირებს მოლაპარაკებების პროცესში შესვლას ან, თუნდაც, გამოსვლას ამ პროცესიდან", - "მთელი კვირის" შეკითხვებს "ალიანსი საქართველოსთვის" ლიდერი - ირაკლი ალასანია პასუხობს.

- ოპოზიცია დათანხმდით პარლამენტის თავმჯდომარეს მასთან შეხვედრაზე. თქვენ სულ ცოტა ხნის წინ უშუალოდ მიხეილ სააკაშვილთან შეხვედრას ითხოვდით. ახლა რატომ ჩათვალეთ, რომ საჭირო იყო შეხვედრა ბაქრაძესთან?
- საზოგადოებამ, ოპოზიციამ მოთხოვნები უნდა წარვუდგინოთ პრეზიდენტს. ამიტომ შეხვედრა უნდა შედგეს პრეზიდენტთან. ეს იყო მოსამზადებელი შეხვედრა პრეზიდენტსა და ოპოზიციას შორის შეხვედრის ორგანიზებისთვის. ჩვენი მხრიდან დიალოგისთვის მზადყოფნაზე საპასუხო რეაქცია, რომელიც 8 მაისს გამოიხატა პარლამენტის თავმჯდომარის მხრიდან, და შემდეგ უკვე შეხვედრა მასთან (საპარლამენტო ჯგუფთან ერთად), რა თქმა უნდა, პოზიტიური ნაბიჯია.
- იმ შეხვედრიდან რა შედეგი მიიღეთ?
- მიუხედავად იმისა, რომ შეხვედრას კონკრეტული შედეგი არ მოჰყოლია, მნიშვნელოვანია, რომ გაიხსნა კომუნიკაციის არხი. აქამდე ხომ არანაირი კავშირი არ ყოფილა. არ ველოდით, რომ პირველივე შეხვედრისთანავე გადაწყდებოდა მნიშვნელოვანი საკითხები. ჩვენი მხრიდან დაყენებული იყო საკითხი, რომელიც ეხებოდა პრეზიდენტთან შეხვედრის ორგანიზების შესაძლებლობას. მათ გამოხატეს გარკვეული მოსაზრებები: რომ შეხვედრა უნდა იყოს მომზადებული და სხვა საკითხებიც უნდა იყოს განხილული. მათი განხილვისთვის კი ოპოზიციიდან შეხვედრაზე გაგზავნილ ჯგუფს ამ ეტაპზე მანდატი არ ჰქონდა.
ველოდებით ამ პროცესის გაგრძელებას. ყველა პოლიტიკურ ძალას გვესმის, რომ ქვეყანაში შექმნილი პოლიტიკური კრიზისი უკვე ძალიან სახიფათო ეტაპზე გადავიდა. 6 მაისს მომხდარი ინციდენტი კიდევ ერთხელ მეტყველებს იმაზე, რომ სიტუაცია შეიძლება ისე დაიძაბოს, რომ კონტროლს ვეღარ დაექვემდებაროს. ამიტომაც, პირველ რიგში, აუცილებელია, ქვეყანაში უზრუნველყოფილი იყოს სტაბილურობა; პოლიტიკური პროცესი წარიმართოს სტაბილურ გარემოში; სტაბილურ გარემოში წარიმართოს დიალოგი ხელისუფლებასა და ოპოზიციას შორის. ეს ერთადერთი სწორი გამოსავალია შექმნილი პოლიტიკური კრიზისიდან.
- თქვენ დარწმუნებული ხართ, რომ პარლამენტის თავმჯდომარე უზრუნველყოფს შეხვედრას ოპოზიციის ლიდერებსა და სააკაშვილს შორის?
- ვფიქრობ, რომ ნაბიჯი, რომელიც გადაიდგა ორივე მხარის მიერ, არის ძალიან საჭირო, დროული. და სწორედ ამ პროცესს უნდა მოჰყვეს შეხვედრა პრეზიდენტსა და ოპოზიციას შორის. დრო გვაჩვენებს, რამდენად სწრაფად მოხდება ეს. ჩვენ მიგვაჩნია, რომ ასეთი შეხვედრა რაც შეიძლება სწრაფად, გადაუდებლად უნდა მოხდეს. დაველოდოთ ამ დღეებში მოვლენათა განვითარებას.
- ბოლო დღეებში გამართული ოპოზიციის ლიდერების შეხვედრები ევროპელ დიპლომატებთან შეიძლება უკავშირდებოდეს იმას, რომ შესაძლოა დასავლეთიც ჩაერთოს სააკაშვილთან შეხვედრის მომზადებაში?
- მათი მხარდაჭერა შეხვედრის ორგანიზებასთან დაკავშირებით ნათელია. ბუნებრივია, ისინი აქ მიმდინარე პროცესებს განიხილავენ, როგორც საქართველოს შიდა პრობლემას, მაგრამ შეხვედრას ისინი მხარს დაუჭერენ. გარდა ამისა, დარწმუნებული ვარ, რომ თუკი ხელისუფლებასა და ოპოზიციას შორის გარკვეულ საკითხებზე შეთანხმება მოხერხდება, ევროკავშირის წარმომადგენლების, ასევე, სხვა საერთაშორისო სუბიექტების მხრიდან ამ საკითხების შესრულებაზე გარკვეული ზედამხედველობაც განხორციელდება.
- ხელისუფლებასა და ოპოზიციას შორის გარკვეულ საკითხებზე შეთანხმებაში კონკრეტულად რას გულისხმობთ?
- პირველ რიგში, შეთანხმებას შეხვედრის ორგანიზების შესახებ. ამის შემდეგ ჩვენ პრეზიდენტთან შეხვედრისას მივდივართ ჩვენი კონკრეტული მოთხოვნით, და მოვისმენთ ხელისუფლების მოსაზრებებს, კონკრეტულ შემოთავაზებებს - რას მიიჩნევენ ისინი ქვეყნის კრიზისიდან გამოყვანის საუკეთესო გზად. ამის შემდეგ კი საერთაშორისო თანამეგობრობა იმ საკითხების შესრულებას დააკვირდება, რაზეც შეთანხმება მოხდება - თუკი მოხერხდება ასეთი შეთანხმების მიღწევა.
- ეს იმას ნიშნავს, რომ თუ ხელისუფლება თქვენთვის საინტერესო წინადადებებს შემოგთავაზებთ, შეიძლება პრეზიდენტის გადადგომის მოთხოვნა შეარბილოთ?
- წინასწარ არაფრის თქმა არ შემიძლია. მე შემიძლია ის დავადასტურო, რომ ჩვენ მზად ვართ, მოვისმინოთ მათი წინადადებები.
- თქვენ ალბათ კარგად იცნობთ იმ ხალხის განწყობას, ვინც მიტინგებზე დგას. ეს ხალხი აყენებს მოთხოვნას: გადადგეს მიხეილ სააკაშვილი. როდესაც თქვენ პირველად თქვით მიტინგზე, მოლაპარაკებებზე უნდა წავიდეთო, ამან ხალხში ძალიან არაერთგვაროვანი რეაქცია გამოიწვია. როგორ ფიქრობთ, ხალხს სისტემური ცვლილებები უფრო უნდა თუ სააკაშვილის გადადგომაა მისი პირდაპირი მოთხოვნა? რა უნდა გაითვალისწინოთ, თქვენი აზრით, მოლაპარაკებების მაგიდასთან დაჯდომის შემთხვევაში?
- ჩვენი საერთო მიზანია: შეიცვალოს საქართველოში ხელისუფლების რეპრესიული სისტემა. ამ სისტემამ არ მისცა საშუალება საზოგადოებას, გამოეხატა საკუთარი ნება თავისუფალ არჩევნებში; არ აძლევს საშუალებას, ღიად გამოხატოს თავისი აზრი სატელევიზიო მედიის საშუალებით; იყოს დაცული სასამართლოთი; არ აძლევს საშუალებას, ჩაებას პოლიტიკურ პროცესში ისე, როგორც ეს, ჩვეულებრივ, დემოკრატიულ ქვეყანაში ხდება. სწორედ ესენია ის სისტემური პრობლემები, რომლებიც აუცილებლად უნდა გადაიჭრას. ეს არავითარ შემთხვევაში არ ეწინააღმედგება ვადამდელი საპრეზიდენტო არჩევნების ჩატარების მოთხოვნას. სწორედ ეს არჩევნები რომ ჩატარდეს სამართლიანად, ამისთვისაც არის საჭირო ხელისუფლებასთან გარკვეული ცვლილებების განხორციელებაზე შეთანხმება. ამიტომ მე საპრეზიდენტო არჩევნების მოთხოვნისგან განყენებულად ვერ წამოვიდგენ იმ ცვლილებების განხორციელების აუცილებლობას, რომელიც სწორედ სამართლიანი არჩევნების ჩატარებისთვის არის მნიშვნელოვანი.
- თქვენ ამბობთ, რომ უნდა გადაიდგას ნაბიჯები სისტემური ცვლილებისკენ, და ეს გზა სააკაშვილს თავისთავად გადააყენებს?
- დიახ. ამიტომ, ასეთი შეთანხმების შესაძლებლობა შეიძლება გაჩნდეს ხელისუფლებასა და ოპოზიციას შორის მოლაპარაკების პროცესში.
რაც შეეხება ხალხის განწყობას: იგი უკიდურესად მძიმეა - სწორედ იმიტომ, რომ ადამიანებს არ აქვთ საშუალება, სხვა პოლიტიკური გზებით საკუთარი პოზიციები გაიმყარონ და საკუთარი წარმომადგენლობა ჰყავდეთ ხელისუფლებაში. ამიტომ ძალიან კარგად მესმის ხალხის განწყობის. და მეც, როდესაც შემოვედი ქართულ პოლიტიკაში, სწორედ ამ განწყობით შემოვედი. მაგრამ გასათვალისწინებელია ის რეალობები, რომელიც იქმნება საპროტესტო აქციების დაწყებიდან ერთი თვის თავზე. კიდევ ერთხელ ვიმეორებ: დღეს უკვე არამარტო ოპოზიციის პოლიტიკური მოთხოვნებისა და ხელისუფლების მხრიდან ამ მოთხოვნებზე პასუხის გაცემის საკითხი დგას ასე მწვავედ. მწვავედ დგას დღეს ქვეყანაში სტაბილურობის შენარჩუნების საკითხი. ახლა უმნიშვნელოვანესია, თავიდან ავიცილოთ სამოქალაქო დაპირისპირება და პოლიტიკური პროცესი - დიალოგითა და მშვიდობიანი საპროტესტო აქციების გაგრძელებით - წარიმართოს სტაბილურ ვითარებაში. ამიტომაც არის აუცილებელი სასწრაფოდ შეხვედრა პრეზიდენტთან და ამ საკითხების განხლვა.
- თქვენი ალიანსის ერთ-ერთმა წევრმა - პაატა ზაქარეიშვილმა ამას წინათ ჩვენთან საუბრისას შენიშნა, ალასანიაზე მეტად ეჭვიანი ვარო: ამბობს, რომ კარგად იცნობს სააკაშვილს და ამიტომ არ სჯერა, რომ ის სისტემურ ცვლილებებს განახორციელებს. თქვენ რა საფუძველი გაქვთ იფიქროთ, რომ მიხეილ სააკაშვილი არსებითი მნიშვნელობის მქონე დათმობებზე წავა?
- მე ვარ ის ადამიანი, რომელმაც შევძელი, მოლაპარაკებების პროცესი დამეწყო აფხაზურ მხარესთან იმ ტრაგედიის შემდეგ, რომელიც ქვეყანამ გადაიტანა აფხაზეთთან მიმართებით. ამიტომ მიმაჩნია, რომ მოლაპარაკებებს ყოველთვის უნდა მივცეთ შანსი. რა გამოვა ამ მოლაპარაკებებიდან; კონკრეტულად რა შედეგები შეიძლება დადგეს, ეს საზოგადოებისთვის ცნობილი გახდება. არანაირი გარიგებებით არავინ არ აპირებს მოლაპარაკებების პროცესში შესვლას ან, თუნდაც, გამოსვლას ამ პროცესიდან. მაგრამ დარწმუნებული ვარ, რომ დღეს აუცილებელია დიალოგი, რათა ქვეყანაში სიტუაცია განიმუხტოს და ჩვენი პოლიტიკური მოთხოვნების დაკმაყოფილებისთვის ბრძოლა ჩვეულებრივ პოლიტიკურ პროცესში გავაგრძელოთ.
- მაგრამ სააკაშვილი არათუ პოლიტიკურ დათმობებზე, შეხვედრაზეც არ მოდის.
- 8 მაისს ხელისუფლების მხრიდან პირველი საპასუხო ნაბიჯი გადაიდგა. მიუხედავად იმისა, რომ შეხვედრა იმ დღესვე ვერ შედგა, პროცესი არ უნდა გავაჩეროთ.
- თქვენ ფიქრობთ, რომ ეს საპასუხო ნაბიჯია და არა პოზა?
- შეხვედრა შედგა. მთავარი ეს არის. ბუნებრივია, ჩვენ სკეპტიციზმისა და კრიტიკის ძალიან დიდი საფუძველი გვაქვს, მაგრამ ჩვენი გზით სვლა უნდა გავაგრძელოთ. დარწმუნებული უნდა ვიყოთ, რომ ჩვენ მიერ მოთხოვნილი ცვლილება განხორციელდება, მაგრამ არა საქართველოს ეროვნული ინტერესებისა და უსაფრთხოების საფასურად. ამიტომაც ჩვენ, პასუხისმგებელი პოლიტიკური პირები ვაცხადებთ, რომ შევდივართ ამ მოლაპარაკებებში - იმ რწმენით, რომ შევძლებთ დავაჯეროთ ხელისუფლება, რა ცვლილებებია განსახორციელებელი ქვეყანაში.
- და თქვენი ასეთი ნაბიჯები დროის დაკარგვა არ არის?
- მოლაპარაკებების პროცესში დახარჯული არც ერთი საათი არ არის დროის ტყუილად დაკარგვა.
- ოპოზიციის ერთი ნაწილი ამბობს, რომ უნდა გადადგეს სააკაშვილი. ისინი ამბობენ, რომ მოლაპარაკებებზე მხოლოდ ამ პირობით წავლენ. პირადად თქვენ კი ამბობთ, რომ შეხვედრაზე წახვალთ წინაპირობების გარეშე. ეს ურთიერთგამომრიცხავი პოზიციები არ არის?
- მიუხედავად აზრთა სხვადასხვაობისა, რომელიც არსებობდა და არსებობს ოპოზიციაში, ჩვენ შევთანხმდით და ერთობლივადაც განვაცხადეთ, რომ შეხვედრა უნდა შედგეს წინაპირობების გარეშე. ზოგიერთი ახლაც ძალიან კრიტიკულია ამ შეხვედრასთან მიმართებით; არ სჯერა, რომ შეიძლება პოზიტიური შედეგი მივიღოთ. მაგრამ მიუხედავად ამისა, ჩვენ - ყველამ ერთად გადავდგით ეს ნაბიჯი.
- ე.ი., მიხეილ სააკაშვილთან შეხვედრაზე თუ მიხვალთ, წინასწარ პირობას არ დაუყენებთ?
- წინასწარ არანაირ პირობას არ ვაყენებთ და ვამბობთ, რომ შეხვედრის დროს, მოლაპარაკების მაგიდასთან წარვუდგენთ ჩვენს მოსაზრებებს.
- თქვენს ნაბიჯებს საქართველოში არაერთი ადამიანი დასავლურ ინტერესებს უკავშირებს. თქვენ მიერ გადადგმული ნაბიჯები და, თუ გნებავთ, ფრაზეოლოგია, როგორც ჩანს, კითხვის ნიშნებს აჩენს. რა არგუმენტი გაქვთ, ეს ხალხი დაარწმუნოთ, რომ ასე არ არის?
- როცა ხელისუფლებაში ვიყავი, ყოველთვის ვდგამდი ნაბიჯებს იმ საქმის ინტერესებიდან გამომდინარე, რასაც ვემსახურებოდი. და დღესაც ვხელმძღვანელობ მხოლოდ და მხოლოდ იმ ინტერესებით, რომ ქვეყანაში შენარჩუნებული იყოს სტაბილურობა; რომ პოლიტიკური მიზნები, რომელიც დავისახეთ, მიღწეული იყოს მშვიდობიანი, კონსტიტუციური გზებით. ყოველთვის ვცდილობ, ხალხთან დიალოგში ავხსნა ჩემი პოზიცია, და დარწმუნებული ვარ, რომ ამას წარმატებითაც ვახორციელებ: არის საზოგადოების ნაწილი, რომელიც ფიქრობს, რომ ეს პოლიტიკური კრიზისი უნდა განიმუხტოს შეხვედრის, დიალოგის შესაძლებლობით. საზოგადოების ეს ნაწილი კი არც თუ ისე მცირეა.
- თქვენ ამბობთ, რომ პროტესტით განწყობილი საზოგადოება თქვენს პოზიციებს იზიარებს და ბრძოლაში მოგყვებათ?
- პროტესტით განწყობილი საზოგადოება, რომელსაც ქვეყანაში ცვლილებების დანახვა უნდა, არ თვლის, რომ ეს ცვლილებები უნდა განხორციელდეს ნებისმიერ ფასად. ქვეყანაში სტაბილურობა უნდა იყოს შენარჩუნებული, და ჩვენი მცდელობა ცვლილებების განხორციელებისთვის უნდა იყოს მხოლოდ და მხოლოდ მშვიდობიანი.
- თქვენი აზრით, 6 მაისს მომხდარ ინციდენტთან დაკავშირებით ევროპელი დიპლომატები რატომ ამბობენ, რომ ოპოზიციის მხრიდან პოლიციაზე თავდასხმა განხორციელდა?
- როდესაც ჩვენ დიპლომატიური კორპუსის წარმომადგენლებს შევხვდით, შევატყვე, რომ გარკვეულწილად, ინფორმაციის ნაკლებობა არსებობდა. და იგი ჩვენ შევავსეთ. ავუხსენით, რამ გამოიწვია საზოგადოებაში ვნებათაღელვა; რამ მიაღებინა ხალხს გადაწყვეტილება, რომ პოლიციასთან მისულიყვნენ და იქ გამოეხატათ პროტესტი; და ასევე ავუხსენით, რომ ის ძალა, რაც პოლიციამ გამოიყენა, არა მხოლოდ არაპროპორციული, დანაშაულებრივიც იყო. რა თქმა უნდა, ჩემთვის აბსოლუტურად გასაგებია, რომ პოლიცია არც ერთ მომიტინგეს არ შეუშვებდა პოლიციის შენობაში, მაგრამ "უცნობის" მიმართ ფიზიკური ანგარიშსწორება, და შემდეგ პლასტიკური ტყვიების გამოყენებით მიზანმიმართული თავდასხმა პოლიტიკურ ლიდერებზე; ამის შემდეგ - თავდასხმა მომიტინგეებზე, მათი დარბევა - ეს ყველაფერი, რა თქმა უნდა, ხელისუფლების მხრიდან ძალადობის აშკარა დემონსტრირება იყო.
- თუკი სააკაშვილი მიიღებს გადაწყვეტილებას, 26 მაისის დღესასწაული აღლუმით აღნიშნოს, ეს გადაწყვეტილება რა კორექტივებს შეიტანს ოპოზიციის ტაქტიკურ ნაბიჯებში?
- ჯერჯერობით ჩვენ ვიწყებთ პოლიტიკური დიალოგის პროცესს. იმედი მაქვს, რომ 26 მაისამდე გარკვეული შედეგების მიღწევა შესაძლებელი გახდება. და თუკი 26 მაისი მოვიდა ისე, რომ დაპირისპირება კვლავაც იქნება გადაულახავი, ოპოზიცია გადაწყვეტილებას იმ დროისთვის მიიღებს.
- მიტინგებზე ხალხის რაოდენობას არსებით მნიშვნელობას ანიჭებთ?
- რაოდენობა, ჩემი აზრით, არის მნიშვნელოვანი. ხელისუფლების მიმართ პროტესტით განწყობილი ხალხის ის ნაწილი, რომელიც სახლშია, დარწმუნებული ვარ, უახლოეს პერიოდში ისევ შემოუერთდება მიტინგებს. საზოგადოება კვლავ ძალიან კრიტიკულად არის განწყობილი ხელისუფლების მიმართ. უნდობლობა ხელისუფლების მიმართ დღითიდღე მატულობს. ამიტომაც არის აუცილებელი, იგი დაძლეული იყოს ხელისუფლების მხრიდანვე კონკრეტული ნაბიჯების გადადგმით.
- თქვენი აზრით, რატომ არ გამოდის პროტესტის მნიშვნელოვანი ნაწილი სახლებიდან?
- ეს ძალიან ლოგიკურია: ერთი თვეა, საპროტესტო აქცია მიმდინარეობს, და ბუნებრივია, ყოველდღე ათეულ ათასობით ადამიანი არ იქნება საპროტესტო აქციაზე. აქციები უკვე ერთი თვის განმავლობაში უწყვეტად რომ გრძელდება, მეტყველებს იმაზე, რომ საზოგადოებაში საპროტესტო მუხტი ძალიან მაღალია.
- თქვენ ამბობთ, რომ სახლში დარჩენილი ადამიანების პასიურობა ოპოზიციის მიმართ ნდობის დაბალ ხარისხთან კავშირში არ არის?
- არა. იზრდება ხელისუფლების მიმართ უნდობლობის ხარისხი. მაგრამ მე ასევე ვფიქრობ, რომ არის საზოგადოებაში ნაწილი, რომელსაც არ აქვს ნდობა ოპოზიციის მიმართაც. ეს აბსოლუტურად არ ნიშნავს იმას, რომ მათი მოსაზრება უნდა იყოს იგნორირებული, ან მათ არასწორი პოზიცია უკავიათ. ჩვენი საზოგადოება ძალიან მგრძნობიარეა ყველა პოლიტიკური პროცესის მიმართ; არის აზრთა სხვადასხვაობა; არიან ისეთები, ვინც ხელისუფლებას უჭერენ მხარს; არიან ისეთები (და საკმაოდ დიდი ნაწილი) ვინც თვლის, რომ ცვლილებები უნდა განხორციელდეს, მაგრამ მხოლოდ და მხოლოდ მშვიდობიანად. მათ არ უნდათ, რომ ჩვენს ქვეყანაში სტაბილურობას რაიმე საფრთხე შეექმნას. ამიტომ ჩვენ, პოლიტიკურად პასუხისმგებელმა პირებმა, მთელი ეს კონტექსტი უნდა გავითვალისწინოთ და ისე გადავდგათ პოლიტიკური ნაბიჯები.