რა ვერ გათვალა ოცდაათი წლის პარტიამ?

"რეზონანსი" - "მთელი კვირა"

2 ივნისი, 2008

და აპირებენ თუ არა რესპუბლიკელები, მონაწილეობა მიიღონ პარლამენტის პიკეტირებაში?

"სახელისუფლებო "ნოუ-ჰაუმ" არჩევნების გაყალბების სფეროში გაუსწრო საზოგადოების, ხელისუფლების პოლიტიკური კონკურენტების მზაობას ამ "ნოუ-ჰაუს" გასანეიტრალებლად. "მიშა მაგარია" და "ძირს მიშა" - ეს აღმოჩნდა ორი მთავარი ლოზუნგი არა მხოლოდ საპრეზიდენტო, არამედ საპარლამენტო არჩევნებშიც, რაც ამომრჩეველთა აზროვნების წესის სპეციფიკურობაზე მიანიშნებს," - "მთელ კვირას" რესპუბლიკური პარტიის ერთ-ერთი ლიდერი - ივლიანე ხაინდრავა ესაუბრება.

- საპარლამენტო არჩევნებამდე რესპუბლიკელები აქცენტს იმაზე აკეთებდით, რომ ოცდაათი წლის პარტიას წარმოადგენთ. დარწმუნებულნი იყავით, რომ ახალი მოწვევის პარლამენტში ორნიშნა წარმომადგენლობით შეხვიდოდით, მაგრამ დამარცხდით. რა ვერ გათვალა ოცდაათი წლის პარტიამ?
- მმართველმა პარტიამ არჩევნების გაყალბების მეთოდოლოგია კიდევ უფრო დახვეწა. ეს ობიექტური სურათია, რომელიც შეეხო ყველას, მაგრამ სხვაზე მეტად - რესპუბლიკელებს.
- რატომ - ყველაზე მეტად - რესპუბლიკელებს? ლეიბორისტებმა, ქრისტიან-დემოკრატიულმა მოძრაობამ, გაერთიანებულმა ოპოზიციამ 5%-იანი ბარიერი გადალახეს, თქვენ კი 5%-საც ვერ მიაღწიეთ.
- გავაანალიზოთ, რა ტიპის არჩევანი გვქონდა 21 მაისს. რეალურად, ხუთი სუბიექტი პაექრობდა: "ნაციონალური მოძრაობა", ანუ - "მიშა მაგარია!"; გაერთიანებული ოპოზიცია, ანუ - "ძირს მიშა!"; ლეიბორისტული პარტია, რომელსაც უკიდურესად მემარცხენე ფლანგზე ერთგული ელექტორატი ჰყავს; სრულიად გაუგებარი, ჩემი აზრით, წარმონაქმნი - "თარგამაძე - ქრისტიან-დემოკრატები", რომლის მთავარი მოწოდება მართლმადიდებლობის ოფიციალურ რელიგიად გამოცხადება იყო. და ამ ფონზე - რესპუბლიკური პარტია თავისი ლიბერალური პლატფორმით.
"ნაციონალური მოძრაობის" ხელისუფლებაში მოსვლიდან სამი-სამნახევარი წლის განმავლობაში მათი მესიჯი იყო: "ჩვენ ყველაზე კარგები ვართ; დაგვიჭირეთ მხარი!". გასული წლის ნოემბრის მოვლენებისა და საპრეზიდენტო არჩევნების შემდეგ მესიჯმა სახეცვლილება განიცადა: "სხვები ჩვენზე უარესები არიან, ამიტომ მხარი მაინც ჩვენ უნდა დაგვიჭიროთ". მაგრამ რესპუბლიკელები მათზე უარესები რომ არიან, ამის არც საქართველოში სჯეროდათ და არც მის ფარგლებს გარეთ. ასე გავხდით ხელისუფლების მთავარი სამიზნე.
- რატომ?
- იმიტომ, რომ დარჩენილ სუბიექტებთან მიმართებით ეს მესიჯი, ასე თუ ისე, იმუშავებდა: გაერთიანებული ოპოზიცია ზედმეტად რადიკალურია: "ძირს მიშა!"; ლეიბორისტებიც რადიკალურები არიან; ქრისტიან-დემოკრატები კი თითქოს ულტრამემარჯვენე მოთხოვნით გამოვიდნენ. "ულტრებზე" უკეთესები ვართო, "ნაციონალებს" შეეძლოთ დაერწმუნებინათ როგორც ამომრჩეველთა ნაწილი საქართველოში, ისე - უცხოელი პარტნიორები.
- თქვენ ამის გამო გახვედით გაერთიანებული ოპოზიციიდან?
- ეს არ იყო ერთადერთი მიზეზი, თუმცა ჩვენთვის არ იყო თვითკმარი ლოზუნგი "ძირს მიშა". ჩვენ, ბუნებრივია, ხალხს ვუსაბუთებდით, რომ ხელისუფლება შესაცვლელია, მაგრამ იქვე ვამატებდით, რომ მოსაყვანია უკეთესი ხელისუფლება; საჭიროა არა ცვლილება ცვლილებისთვის, არამედ - თვისობრივი ცვლილება. წინასაარჩევნო კამპანიის დროს, ფაქტობრივად, ერთადერთი პარტია ვიყავით, პროგრამით ხელში რომ დადიოდა, თუმცა ეს პროგრამა არავის დასჭირდა ამ ქვეყანაში. ჩვენი წარუმატებლობის ერთ-ერთი მიზეზი, ალბათ, ისიც არის, რომ არ დაგვიჯერეს: რესპუბლიკურ პარტიაში "ნაციონალური მოძრაობის" შემცვლელი ვერ დაინახეს.
- ხომ არ ფიქრობთ, რომ ძლიერმა ამბიციებმაც შეგიშალეს ხელი გამარჯვებაში?
- ვერ ვიტყვი, რომ გადაჭარბებული ამბიციები გვქონდა: ვსაუბრობდით პოლიტიკურ ძალთა ახალ კონფიგურაციაზე, სადაც ჩვენს ადგილს, ბუნებრივია, ვხედავდით და ვფიქრობდით, რომ კოალიციური მთავრობის შექმნის შემთხვევაში, მასში გონიერი შენაკადის შეტანა შეგვეძლო.
- მაგრამ თქვენ 5%-იც ვერ გადალახეთ.
- ჩვენ ვერ გადავლახეთ 5% ოფიციალური მონაცემებით.
- არაოფიციალური მონაცემებით, გადალახეთ?
- იმდენად ტოტალურად არის შეცვლილი არჩევნების შედეგები, რომ რეალური სურათის დანახვა ჭირს. მე დღესაც ვერ გეტყვით, რამდენია ამ ქვეყანაში ჩვენი "ელექტორალური ფასი". მეორე მხრივ, სულაც არ ვართ სასოწარკვეთილები: პოსტსაბჭოთა ქვეყანში ევროპული ტიპის ლიბერალური პარტიისთვის თუნდაც 3,8% (70 ათასი ხმა) დეპრესიის საფუძველს ნამდვილად არ იძლევა. ისიც გაითვალისწინეთ, რომ პარტია, ფაქტობრივად, პირველად გავიდა არჩევნებში დამოუკიდებლად. როცა ოცდაათ წელიწადზე ვსაუბრობთ, ამაში მხოლოდ ქრონოლოგია არ იგულისხმება. ამ არჩევნებით არაფერი დაწყებულა და არც დასრულებულა - არც ქვეყნისთვის და არც პარტიისთვის.
- პარლამენტში მოსასვლელად, სხვადასხვა დროს, თქვენ გქონდათ ალიანსი "ნაცმოძრაობასთან", ირინა სარიშვილის ეროვნულ-დემოკრატიულ პარტიასთან... თქვენ ამბობთ, რომ წელს პირველად მიიღეთ არჩევნებში მონაწილეობა დამოუკიდებლად, მაგრამ ფაქტია, რომ ქრისტიან-დემოკრატებმა შეძლეს, მარტოებს გადაელახათ საარჩევნო ბარიერი.
- ელექტორატის ნაწილი ეძებს რაღაც სიახლეს, ახალ იმედს. გარდა იმისა, რომ "ქრისტიანულ-დემოკრატიული მოძრაობა" ხელისუფლების მხრიდან უპირატესი ხელშეწყობის რეჟიმით სარგებლობდა, ამ ელემენტმაც იმუშავა: ელექტორატის ნაწილში ახალი მხსნელის მოლოდინი ისევ მაღალია. 1999-ში, მაგალითად, იმუშავა თოფაძის ლოზუნგმა - "მრეწველობა გადაარჩენს საქართველოს".
- ახლა რას უნდა გადაერჩინა: მართლმადიდებლობას თუ თარგამაძეს?
- მიაქციეთ ყურადღება: ოთხი-ხუთი საარჩევნო სუბიექტი სწორედ ამ ხაზს მიჰყვებოდა. ასეთი მიდგომა კონიუნქტურული მიზნით იმ ინსტიტუტის გამოყენების მცდელობაა, რომელსაც საქართველოში ყველაზე მაღალი ნდობის ხარისხი აქვს.
- აღდგომის დღეებში თინა ხიდაშელი მამა გაბრიელის საფლავზე იყო და იქიდან აძლევდა ინტერვიუს ტელეჟურნალისტს.
- თინა ხიდაშელსა და მამა გაბრიელს შორის სხვა - სულიერი, ნათესაური კავშირია.
- მაგრამ რესპუბლიკელები ხომ ეკლესიით არ აპელირებთ. ეს ნაბიჯი რაზე მიანიშნებდა - მით უმეტეს, არჩევნების წინ?
- ამის თაობაზე, ალბათ, თინა ხიდაშელს უნდა ჰკითხოთ. ყოველ შემთხვევაში, ეს არ ყოფილა პარტიული ღონისძიება. თუმცა, დაგეთანხმებით: იმ მაყურებლისთვის, რომელიც კარგად გვიცნობს, ეს კადრები, ალბათ, მოულოდნელი სანახავი იყო.
- ზემოთ საპარლამენტო არჩევნებში გამოყენებული ტექნოლოგიები ახსენეთ. საპრეზიდენტო არჩევნების შემდეგ სწორედ რესპუბლიკელებმა განაცხადეთ, რომ საპარლამენტო არჩევნები, თავისი მნიშვნელობით, იქნებოდა საპრეზიდენტო არჩევნების ერთგვარად მეორე ტური. რა გააკეთეთ რესპუბლიკელებმა იმისთვის, რომ საპარლამენტო არჩევნები ასე არ ჩატარებულიყო?
- თავს ზემოთ ძალა არ არის. ვფიქრობ, რომ სააკაშვილისთვის საპრეზიდენტო არჩევნების შედეგები ერთგვარი შოკი იყო, მაგრამ დასკვნები მალევე გამოიტანა. ახლა ტექნოლოგიები სრულიად ახალ საფეხურზე იყო აყვანილი. დღეს საქართველო ბინძური საარჩევნო ტექნოლოგიების "ნოუ-ჰაუს" მფლობელი ქვეყანაა. საქართველოს ხელისუფლებამ აზერბაიჯანისა და სომხეთის გამოცდილებაც ძალიან კარგად გაითვალისწინა.
- ამ გამოცდილებას პირადად თქვენც კარგად იცნობთ. როგორ აღუდექით საქართველოში გაყალბების სომხური და აზერბაიჯანული მეთოდების განხორციელებას?
- მესმის, რომ პოლიტიკურ ძალებს, ამ თვალსაზრისით, ძირითადი პასუხისმგებლობა ეკისრებათ. მაგრამ საზოგადოების ვალდებულებაც არის, რომ ნორმალური არჩევნები შედგეს. საბოლოოდ აღმოჩნდა, რომ სახელისუფლებო "ნოუ-ჰაუმ" არჩევნების გაყალბების სფეროში გაუსწრო საზოგადოების, ხელისუფლების პოლიტიკური კონკურენტების მზაობას ამ "ნოუ-ჰაუს" გასანეიტრალებლად. რაღაც-რაღაცებისთვის მზად ვიყავით, მაგრამ, როგორ უნდა აღვდგომოდით, მაგალითად, იმას, რომ მთაწმინდაზე არჩევნებამდე ორი კვირით ადრე გაიხსნა სამი ე.წ. სპეცუბანი? ვუჩივლეთ ცენტრალურ საარჩევნო კომისიაში, სასამართლოში, სააპელაციო სასამართლოში, მაგრამ წავაგეთ. საარჩევნო პროცესის ყველა ეტაპზე დაგვთრგუნა ხელისუფლებამ. მაგრამ ეს ხომ მხოლოდ რესპუბლიკელების პრობლემა არ არის. განა ზოგადად ქვეყნისთვის კარგია, რომ ხელისუფლებამ უკეთ მოახერხა მეტი უმსგავსობის დამალვა, ვიდრე საპრეზიდენტო არჩევნებში?
- ჩატარებულმა საპარლამენტო არჩევნებმა ხომ არ გაფიქრებინათ, რომ ჯობდა, თავის დროზე საპრეზიდენტო არჩევნების მეორე ტურის ჩატარების პრინციპული მოთხოვნით გამოსულიყავით?
- უფრო ძლიერი მოთხოვნა, აღარც ვიცი, როგორი უნდა ყოფილიყო... მრავალრიცხოვანი აქციები ჩატარდა, ოპოზიციამ და მისმა მხარდამჭერებმა არ აღიარეს სააკაშვილის ლეგიტიმურობა. ეგებ გადაჭარბებული ფოკუსირებაც კი მოხდა მეორე ტურის თემაზე. საპრეზიდენტო არჩევნების დღიდან ინაუგურაციამდე პერიოდში შეიძლებოდა მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილებები გამოგვეგლიჯა ხელისუფლებისთვის საპარლამენტო არჩევნების მეტ-ნაკლებად სამართლიანად ჩასატარებლად. ოპოზიციას გარკვეული შესაძლებლობები ჰქონდა, მაგრამ იგი გამოუყენებელი დარჩა. ამაში რესპუბლიკელებს ბრალი არ მიგვიძღვის - პრეტენზია მაქვს ოპოზიციაში ჩვენი პარტნიორების მიმართ. ეს ჩვენ მიერ ეროვნული საბჭოს დატოვების ერთ-ერთი მიზეზიც არის.
- კონკრეტულად, რა პრეტენზიები გაქვთ?
- არ გვქონია იმის ილუზია, რომ ოპოზიციის მოთხოვნების ჩვიდმეტივე პუნქტი დაკმაყოფილდებოდა, მაგრამ პროპორციული და მაჟორიტარული წესებით ასარჩევ დეპუტატებს შორის არსებული თანაფარდობის - 100-50-ზე - შენარჩუნებისთვის აქტიური ბრძოლა ღირდა. გარდა ამისა, რესპუბლიკელები ვცდილობდით, მაჟორიტარულ ოლქებში პირველ ტურში გამარჯვებისთვის საჭირო პროცენტი (30%+1 ხმა) გაზრდილიყო. თუკი ოპოზიცია ხელისუფლებას ამაზე დაითანხმებდა, საარჩევნო ვითარება შეიცვლებოდა. იყო სხვა საკითხებიც, მაგრამ ამის ნაცვლად, ვითარების არცთუ ადეკვატური ქმედებები მივიღეთ გაერთიანებული ოპოზიციის უმრავლესობისა და "ახალი მემრჯვენეების" მხრიდან. მოშიმშილეთა თავგანწირვას პატივს ვცემ, მაგრამ, საბოლოო ანგარიშით, ეს იყო სრულიად უშედეგო შიმშილობა, რომელიც არასერიოზულმა დასკვნითმა მოთხოვნამ დააგვირგვინა.
- თქვენ გამოგეყენებინათ ეს შესაძლებლობები!
- მარტო ჩვენი ძალები საკმარისი არ აღმოჩნდა. მაჟორიტარულ ოლქებში საარჩევნო ბარიერთან დაკავშირებით მსჯელობისთვის ხელისუფლება, პრაქტიკულად, დავიყოლიეთ, ამ დროს კი დანარჩენები შიმშილობით იყვნენ დაკავებულნი; ძიძიგურის გარდა, არავინ გამოგვხმაურებია.
- შესაძლოა, კონკრეტულ შემთხვევებში გაერთიანებული ოპოზიცია მართლაც იყო ვითარების არაადეკვატური, მაგრამ მოსახლეობაში საუბარია იმაზეც, რომ სწორედ, რესპუბლიკელები აღმოჩნდნენ რეალობის არაადეკვატურები.
- რა თვალსაზრისით?
- თქვენი დამარცხება ამის პირდაპირი მანიშნებელია.
- არ უარვყოფ, რომ ასეთი განწყობა არსებობს, მაგრამ, ჩემი აზრით, თავად ეს მოსაზრება არის არაადეკვატური.
- რატომ?
- ჩვენ გვესმოდა, რომ საპრეზიდენტო არჩევნები ცუდად დასრულდა, მაგრამ ეტაპი დასრულებული იყო! ამის შემდეგ, ისეთი პირობებისთვის უნდა გვეზრუნა, რომ შემდეგი ეტაპი ყოფილიყო უკეთესი.
- შეძელით?
- ვერ შევძელით ზემოხსენებული მიზეზების გამო. იმ დროს მოხდა გაერთიანებული ოპოზიციისა და "ახლების" დაახლოება. ფაქტობრივად, "ახლებმა" ჩაგვანაცვლეს გაერთიანებულ ოპოზიციაში.
- იქნებ ისევ მიერთებოდით ეროვნულ საბჭოს - იმისთვის, რომ შემდგომი ეტაპი უკეთესი ყოფილიყო?
- მოშიმშილეებს რომ მივერთებოდით, ვითომ რამე შეიცვლებოდა? გული აუჩუყდებოდათ სააკაშვილსა და მერაბიშვილს? უკვე გითხარით: იმ ჩარჩოებში ვერ ვეტეოდით.
- ეს რას ნიშნავს?
- ეს იმას ნიშნავს, რომ ჩვენ 10 იანვარს მხოლოდ 5 იანვარზე არ ვიყავით ფოკუსირებულები! სხვები კი ჩარჩნენ ფოკუსირებულები 5 იანვარზე; ალბათ, მათ შორის, ამომრჩეველიც. შესაძლოა, მათ იმედი ჰქონდათ, რომ საპრეზიდენტო არჩევნების მეორე ტურს მივაღწევდით, ეს კი, ჩვენი აზრით, იმ მომენტში ვერ მიიღწეოდა. შესაძლებელი იყო მიღწევები საარჩევნო კოდექსის, საარჩევნო პროცედურების გაუმჯობესების თვალსაზრისით. ჩვენ ხვალინდელ დღეზე აღმოვჩნდით ფოკუსირებულნი, ისინი - გუშინდელზე. აი, აქ მოხდა აცდენა. ჩვენ არ მიგვაჩნია, რომ რაღაც საბოლოოდ დამთავრდა, მაგრამ, როგორც ჩანს, ვერ შევძელით ამის ახსნა საზოგადოების დიდი ნაწილისთვის, რომელიც კვლავ შავ-თეთრად აზროვნებს.
- საზოგადოებას ადანაშაულებთ?
- სხვა რამეს ვგულისხმობ: "მიშა მაგარია" და "ძირს მიშა" - ეს აღმოჩნდა ორი მთავარი ლოზუნგი არა მხოლოდ საპრეზიდენტო, არამედ საპარლამენტო არჩევნებშიც, რაც ამომრჩეველთა აზროვნების წესის სპეციფიკურობაზე მიანიშნებს. ამ დროს კი საპრეზიდენტო არჩევნებში საბოლოოდ ერთ კაცს ირჩევენ, საპარლამენტო არჩევნებში კი - გუნდს, მსოფლმხედველობას, მომავლის ხედვას. ამიტომ ვიფიქრეთ, საპარლამენტო არჩევნებში სპექტრი გაშლილიყო და იგი არ დასულიყო ორ პრიმიტიულ ლოზუნგამდე. მაგრამ აღმოჩნდა, რომ ამომრჩეველთა დიდ ნაწილში სწორედ ეს არის დომინირებული მიდგომა.
- თქვენ დარწმუნებულნი იყავით, რომ ხელისუფლებაში მოხვიდოდით, ახლა კი ამომრჩეველს საყვედურობთ.
- ვსაყვედურობ კი არა - ფაქტის კონსტატაციას ვახდენ. აქ პოლიტიკური კულტურის და პოლიტიკური ტრადიციების საკითხიც გასათვალისწინებელია: სტაბილური ამომრჩეველი ამ ქვეყანაში მხოლოდ შალვა ნათელაშვილმა ჩამოიყალიბა. ჩვენ კი ჩვენი ელექტორატის გაზრდა დავიწყეთ. სწორედ ამ არჩევნებმა გვიჩვენა, რომ ბაზა ნამდვილად არსებობს. დარწმუნებული ვარ, ეს ბაზა გაფართოვდება. სხვა გზა ამ ქვეყანას, უბრალოდ, არ აქვს, თუ მართლაც ევროპისკენ აპირებს სვლას.
- მაგრამ საპარლამენტო არჩევნების წინ არაერთხელ გამიგია: ხმას რესპუბლიკელებს მივცემდი, თუკი პარტიას რამდენიმე სახისგან გამოათავისუფლებენო.
- ესეც პოლიტიკური კულტურის პრობლემაა. ვიღაცას უსუფაშვილიც კი აღიზიანებს, მაგრამ ამ ლოგიკას რომ მივყვეთ, არც ერთი პარტია არ დარჩება. პოლიტიკოსთა გუნდი ის შემადგენლობა არ არის, რომელსაც თქვენ პატიჟებთ დაბადების დღეზე, სასიამოვნოდ რომ გაატაროთ დრო და ვინმემ დისკომფორტი რომ არ შეგიქმნათ. ვფიქრობ, რომ ჩვენი სია კომპეტენტურობის მხრივ იყო ყველაზე ხარისხიანი არჩევნებში მონაწილე სუბიექტთა სიებს შორის.
- მაგალითისთვის: გლდანში რესპუბლიკელების კანდიდატ გენადი კვაჭანტირაძის შესახებ არაფერი ვიცოდი.
- დეპუტატობის კანდიდატ გეგენავას თაობაზე რა იცოდით არჩევნებამდე?
- ახლა ჩვენ რესპუბლიკურ პარტიაზე ვსაუბრობთ.
- ჩვენ არც გვქონდა პრეტენზია, რომ პარლამენტს ას ორმოცდაათი გამოჩენილი პოლიტიკოსით დავაკომპლექტებდით.
- მაგრამ კვაჭანტირაძე არ იყო ასორმოცდამეათე. ის მაჟორიტარობის კანდიდატი იყო. ალბათ, სიის თავში იყო, ხომ?
- ოცეულში იყო. ძალიან კეთილსინდისიერი და სასარგებლო პარლამენტარი იქნებოდა, მაგრამ ის არ არის გაპიარებული პერსონა. ვიმეორებ, ფართო საზოგადოებისთვის უცნობი ადამიანების ჩათვლით, ეს იყო ხარისხიანი სია. ამ ადამიანების პარლამენტს გარეთ დარჩენით ქვეყანამ ვერაფერი მოიგო. სხვათა შორის, ჩვენ 1995-დან 2003 წლამდე პარლამენტს გარეთ ვიყავით, მაგრამ სწორედ იმ პერიოდში ბევრი რესპუბლიკელი დაფიქსირდა საჯარო სივრცეში.
- მიგაჩნიათ, რომ ხარისხიანი სია წარადგინეთ; მაშინ მითხარით, რესპუბლიკური პარტიის მიერ წარდგენილი მაჟორიტარების - მარსაგიშვილისა და კოპალიანის შერჩევის კრიტერიუმი როგორი იყო?
- დეტალებში არ ვიცი.
- მათ თქვენი სიით გაიმარჯვეს საპარლამენტო არჩევნებში.
- ისინი საკუთარ რეგიონებში თვალსაჩინო ფიგურები არიან. მოხდა შეთანხმება პარტიის ხელმძღვანელობასა და მათ შორის - ბუნებრივია, ჩვენი ადგილობრივი ორგანიზაციებისა და საზოგადოების პოზიციების გათვალისწინებით. თუმცა, ამ ფაქტებმაც დაადასტურა, რომ პრობლემა არის, განსაკუთრებით - არაპარტიულ წევრებთან დაკავშირებით. რა თქმა უნდა, ყოველთვის უნდა იყოს კარები ღია სხვა ღირსეული ადამიანებისთვისაც, მაგრამ, როგორც ჩანს, მეტი ინფორმაციაა საჭირო კანდიდატების შესარჩევად. აუცილებლად უნდა დაიხვეწოს პარტიაში სიის ჩამოყალიბების კრიტერიუმები.
- რესპუბლიკელებმა წინასაარჩევნოდ პროგრამა წარმოადგინეთ, მაგრამ ზემოთ აღნიშნეთ, - ის არავის წაუკითხავსო.
- ეს არ იყო პროგრამული არჩევნები. მიუხედავად იმისა, რომ რესპუბლიკური პარტიის პროგრამა ახლა ყურადღების მიღმა დარჩა, არ ვფიქრობ, რომ ეს დაკარგული დრო და დაკარგული შრომაა; მას ბევრი წაიკითხავს. და კიდევ: მე, მაჟორიტარული წესით, მთაწმინდაზე ვიყრიდი კენჭს. ბევრი შეხვედრა ჩავატარე. მოდის ადამიანი, რომელსაც ახლა, დღეს რაღაც უჭირს: ზოგს სახურავი ენგრევა, ზოგს - კედელი აქვს გაბზარული... ეს იყო, მთლიანად, ადგილობრივი არჩევნების თემატიკა.
- საპარლამენტო არჩევნების შემდეგ თქვენ სოლიდარობა გამოუცხადეთ გაერთიანებულ ოპოზიციას. რესპუბლიკელები ალტერნატიული პარლამენტის შექმნის იდეასაც იზიარებთ?
- არა; არა ამგვარი სახელწოდებით (და დანიშნულებით).
- მაშინ რაში გამოიხატება თქვენი სოლიდარობა?
- ვემხრობით იდეას: შეიქმნას ოპოზიციური პარტიების სათათბირო-საკონსულტაციო ცენტრი - ყოველგვარი სტრუქტურებისა და თანამდებობების გარეშე, სადაც პერიოდულად განიხილება აქტუალური პოლიტიკური საკითხები. ვფიქრობთ, რომ ამისთვის კარგი საფუძველია საგურამოს მანიფესტი.
- რა უფლებამოსილება ექნება მას?
- არავითარი უფლებამოსილება საერთო ან, თუნდაც, რამდენიმე განსხვავებული აზრის გამოხატვისა და საზოგადოებამდე მიტანის გარდა. ვფიქრობ, რომ ახალი მოწვევის პარლამენტი დეპოლიტიზირებული და უინტერესო იქნება, სათათბირო კი - ნამდვილად წარმომადგენლობითი და, ამდენად, საინტერესო. შეიძლება, ასეთმა ცენტრმა შეიმუშაოს ახალი, დემოკრატიული საარჩევნო კოდექსის პროექტი, ან ბიუჯეტთან დაკავშირებით გამოხატოს პოზიცია.
- და ამ პროექტს მოქმედ პარლამენტს წარუდგენთ?
- ... აქ ლეგიტიმურობის საკითხი, რა თქმა უნდა, დგას. მაგრამ, თუ არსებობს კეთილი ნება, როგორც წესი, მოინახება მისი განხორციელების შესაძლებლობაც. რა თქმა უნდა, ორმხრივი კეთილი ნება უნდა არსებობდეს.
- გაერთიანებული ოპოზიცია 10 ივნისს პარლამენტის შენობის ბლოკირებას გეგმავს. ის რეგიონებიდან ხალხის ჩამოყვანას აპირებს. როგორია რესპუბლიკელების პოზიცია შექმნილ სიტუაციაში? დადგებით ოპოზიციის გვერდით?
- თუ არ აღიარებ ამ პარლამენტის ლეგიტიმურობას, მაშინ ვის პიკეტირებას ახდენ? გარდა ამისა, სამთავრობო შენობის პიკეტირება, ჩემი აზრით, მაღალი რისკის შემცველია. ჩვენ არ გადავდგამთ ისეთ ნაბიჯს, რაც ჩვენი თანამოქალაქეების სიცოცხლესა და ჯანმრთელობას საფრთხის ქვეშ დააყენებს. ამიტომ, ასეთი მოწოდებით ჩვენ არ გამოვალთ. მაგრამ, თუ იქ, იმ დღეს, ხალხს საფრთხე დაემუქრება, რესპუბლიკელები ხალხის გვერდით დავდგებით.
- თუკი უახლოეს მომავალში პოლიტიკური ვითარება კიდევ უფრო დაიძაბება, თქვენი აზრით, შეიძლება 7 ნოემბერი განმეორდეს?
- პროტესტის გამოხატვის უფლება ხელშეუხებელია, მაგრამ პროტესტის გამოხატვის ფორმა უნდა იყოს მშვიდობიანი. ამ ხელისუფლებას კი სულ ხელი ექავება.
- თუ ამის პროვოცირებას ოპოზიცია გაუკეთებს?
- პროვოკაცია - ამ ხელისუფლების საქმიანობის საყვარელი ხერხია; ხალხში პროვოკატორების შეგზავნაც პრობლემას არ წარმოადგენს. რისკი არსებობს, ამიტომ ვფიქრობ, რომ პოლიტიკური ლიდერებიც და ხალხიც კეთილგონიერები უნდა იყვნენ. ამ ხელისუფლებამ დაიმსახურა პროტესტის ნებისმიერი ფორმა, მაგრამ ის, ყველა შემთხვევაში, მშვიდობიანი უნდა იყოს.
- რესპუბლიკელები ახალ საპარლამენტო არჩევნებს დაელოდებით?
- ჯერ ერთი, იქამდე აჭარის, შემდეგ - ადგილობრივი არჩევნებია. მეორეც: პოლიტიკური პროცესები მხოლოდ არჩევნებით არ შემოიფარგლება.