"ვშიშობ, რომ საბოლოოდ ინფორმაცია შემაძრწუნებელი იქნება"

"რეზონანსი" - "მთელი კვირა"

18 აგვისტო, 2008

"უბედურებაა, რომ მთავარსარდლის ბავშვურ კომპლექსს ათასობით ადამიანის სიცოცხლე და ჯანმრთელობა შეეწირა"

"როგორც ვიცი, ჩვენი მოკავშირეები ემუდარებოდნენ საქართველოს ხელისუფლებას, რომ ეს არავითარ შემთხვევაში არ დაეშვათ. ახლა კი სააკაშვილს ჰყოფნის თავხედობა, რომ ევროპა დაადანაშაულოს მომხდარში.
ახლა უპირველესი ამოცანა ქვეყნის აგრესორისგან გათავისუფლებაა; ხელისუფლების პასუხისმგებლობის საკითხი კი ამ ქვეყანაში აუცილებლად დადგება. ერს ხელისუფლების ნამოქმედარის მიმართ ადეკვატური შეფასება უნდა ჰქონდეს, რათა ამ ქვეყანაში მსგავსი კატასტროფა აღარ დატრიალდეს," - "მთელ კვირას" რესპუბლიკელი ივლიანე ხაინდრავა ესაუბრება.

- საქართველოს ხელისუფლება ამბობს, რომ მოსალოდნელი ომის საფრთხის შესახებ მათ მიერ ინფორმირებული იყო დასავლეთი, მაგრამ მაშინ მათ წაუყრუეს. თქვენ რა ინფორმაცია გაქვთ ამასთან დაკავშირებით?
- მე სანდო ინფორმაცია მაქვს იმის თაობაზე, რომ საქმე პირიქით იყო. დასავლეთი აფრთხილებდა საქართველოს ხელისუფლებას: შორს ნუ შეტოპავთ, თორემ ძალიან სახიფათო მიმართულებით განვითარდება მოვლენებიო. რუსეთი რომ კონფლიქტის ესკალაციით დაინტერესებული იყო - ცხადია, მაგრამ ფაქტია ისიც, რომ საქართველოს ხელისუფლებამ არამც თუ არაფერი გააკეთა, რათა თავიდან აეცილებინა მოვლენათა ამგვარი განვითარება, არამედ პირიქით: მან წამოიწყო მსხვილმასშტაბიანი სამხედრო ოპერაცია ცხინვალის რეგიონში.
- 7 აგვისტოს?
- დიახ.
- სააკაშვილი ამბობს, რომ ომი მას არ დაუწყია.
- აბა, როგორ გაჩნდა ქართული ჯარი ცხინვალის რეგიონში?
- ქართულმა მხარემ განაცხადა, რომ იძულებითი, საპასუხო ცეცხლი გახსნა კონსტიტუციური წესრიგის აღდგენის მიზნით.
- რაღა მაშინ მოუნდათ "კონსტიტუციური წესრიგის აღდგენა", როცა რუსეთის მთელი ჩრდილოკავკასიური სამხედრო დაჯგუფება და შავი ზღვის ფლოტი სრულ სამხედრო მზადყოფნაში იყო? იქით - მანევრები, აქეთ - მოსახლეობას ხიზნავენ ცხინვალიდან, ჯავაში მაგრდებიან, კაზაკების მობილიზაცია ხდება, ჩრდილოკავკასიელები ამოძრავდნენ, როკის გვირაბი მოქმედებს. ასეთ პირობებში რას ფიქრობდნენ? მომხდარს აქვს პოლიტიკური, სამხედრო და ჰუმანიტარული ასპექტები და ვერც ერთში საქართველოს ხელისუფლება მოწოდების სიმაღლეზე ვერ აღმოჩნდა.
- მაგრამ, როგორც ხელისუფლება ამბობს, ეს ინტენსიური ცეცხლი იყო, სერიოზული საფრთხის შემცველი.
- მთელი ამ წლების განმავლობაში პერიოდულად იყო სროლა - ორივე მხრიდან; იყო ორმხრივი ბრალდებები. იქ განლაგებული ეუთო-ს მეთვალყურეებიც ხან ერთ მხარეს ადებდნენ ხელს, ხან - მეორეს, ხან - ორივეს, ხან - არც ერთს... სტაბილურად არასტაბილური მდგომარეობა (და არა ფართომასშტაბიანი ომი) შედიოდა, ასე ჩანს, რაღაც სტრატეგიულ გათვლაში, რომელიც საბოლოოდ რუსეთის სამშვიდობო კონტინგენტის საქართველოდან გასვლის საკითხის გადაწყვეტას ითვალისწინებდა, რაც გარღვევა გახდებოდა კონფლიქტების მოგვარების გზაზე.
- ეს საქართველოს სტრატეგიული გათვლა იყო?
- ვფიქრობ, რომ ჩვენი პარტნიორები ამას ხვდებოდნენ.
- ამერიკელები?
- შეერთებული შტატები და ევროკავშირი, რომელიც ბოლო დროს გააქტიურდა რეგიონში. ეს იყო სტრატეგიული კურსი; სტრატეგია კი დროს მოითხოვს. მაგრამ ჩვენი ხელისუფლება ინფანტილური და სულსწრაფია, რაც არაერთგზის დადასტურებულა; ახლაც, როგორც ჩანს, ვიღაცებს ნერვებმა უმტყუნა.
- გამოდის, რომ ხელისუფლება ხალხს ატყუებს, როცა ამბობს, რომ სხვა გამოსავალი არ არსებობდა და ცეცხლი უნდა გაეხსნათ?
- ტყუილისა და ტრაბახის ნაზავი ამ ხელისუფლების საარსებო გარემოა. საქართველოს ხელისუფლება ვალდებული იყო, რუსეთის არმიისთვის საქართველოს ტერიტორიაზე შემოსვლის საბაბი არ მიეცა. პრეზიდენტმა ბუშმაც კი აღნიშნა, რუსეთის პასუხი არაადეკვატური აღმოჩნდაო, ანუ ისიც კი არ უარყოფს, რომ საქართველომ მისცა საბაბი რუსეთს საპასუხო ქმედებებისთვის. რუსული ჯარი ცხინვალის რეგიონის ადმინისტრაციულ საზღვარზე რომ შეჩერებულიყო და ქვეყნის რბევა არ დაეწყო, ჩვენი საქმე კიდევ უფრო სავალალოდ იქნებოდა. ამასთან, კომპეტენტური ადამიანებისგან გამიგია, ცხინვალის აღება უფრო ადვილია, ვიდრე მისი შენარჩუნებაო. ჩემმა შვილიშვილმაც კი იცის, რომ, თუ როკის გვირაბი მოქმედებს, შენი მოწინააღმდეგე კი ამ გვირაბის მეორე მხარეს მყოფი რუსეთია, სამხედრო ოპერაცია განწირულია მარცხისთვის. როგორც ვიცი, ჩვენი მოკავშირეები ემუდარებოდნენ საქართველოს ხელისუფლებას, რომ ეს არავითარ შემთხვევაში არ დაეშვათ. ახლა კი სააკაშვილს ჰყოფნის თავხედობა, რომ ევროპა დაადანაშაულოს მომხდარში.
- ამერიკელებიც გვემუდარებოდნენ თუ გვიკრძალავდნენ?
- ოპერაცია, რომელიც საქართველოს ხელისუფლებამ წამოიწყო, აშკარად სცილდებოდა შეთანხმებულ, თუ გნებავთ - ნებადართულ, რაციონალურ საზღვრებს. "საქართველო დემოკრატიის შუქურაა" - ამ კონტექსტში გაიყინა ამერიკის ადმინისტრაციის დამოკიდებულება საქართველოს მიმართ. ამაზე 7 ნოემბრის შემდეგ ამერიკული პრესაც წერდა და შენიშნავდა, რომ საბოლოოდ, ეს კონტრპროდუქტიულ შედეგს მოიტანდა. სამწუხაროდ, ასეც მოხდა. ბუშის ადმინისტრაცია საქართველოს მიმართ თავისი ცალმხრივი პოლიტიკის მძევალი გახდა. არ მგონია, რომ ვაშინგტონს უნდოდა ის, რაც მოხდა. მაგრამ არ ვიცი, რამდენად კატეგორიული იყო იგი, როცა საქართველოს ხელისუფლებას სიფრთხილისკენ მოუწოდებდა. ამასობაში, ამ ქვეყნის ხელისუფლებას გამოუმუშავდა რეფლექსი: რაც უნდა მოიმოქმედონ, მას ჭაობიდან ყველა შემთხვევაში ამოათრევენ.
- შტატების სამხედრო-ჰუმანიტარული დახმარების გამო განსაკუთრებული რეაქციაა არა მხოლოდ საქართველოს ხელისუფლებაში, არამედ მოსახლეობაშიც. მაგრამ საინტერესოა ალბათ ამერიკულ პრესაში გამოთქმული მოსაზრებებიც, მაგალითად, ასეთი: "შტატების დახმარება საქართველოს მიმართ და მუქარა რუსეთის მიმართ არის ცარიელი დახმარება და ცარიელი მუქარა". შეიძლება ეს მოსაზრებაც გასათვალისწინებელი იყოს?
- ერთი რამ უდავოა: არც ამერიკა, არც დასავლეთი ზოგადად საქართველოს გამო მესამე მსოფლიო ომს არ დაიწყებენ.
- იქნებ სწორედ ამ მიზეზის გამო იყო, ამერიკის მაშველ რგოლს საქართველოს ხელისუფლება უიმედოდ რომ ელოდა რამდენიმე დღის განმავლობაში?
- ამერიკელი სამხედრო ინსტრუქტორები იმყოფებოდნენ საქართველოს ტერიტორიაზე და იმ დროს, როდესაც ჩრდილო კავკასიაში რუსული სამხედრო წრთვნები მიმდინარეობდა, აქ ტარდებოდა სამხედრო წრთვნები ამერიკელების მონაწილეობით. ეს იყო გარკვეული სიგნალი ამერიკის მხრიდან, მაგრამ რეალური ვითარება ასეთია: ამერიკელებს სჭირდებათ ქართული ჯარი ერაყში. რა, მესამე ფრონტს გახსნიან საქართველოში, როდესაც არის ერაყი, ავღანეთი და მწიფდება კრიზისი ირანთან დაკავშირებით? ცხადია, ამერიკას საქართველოში ძალიან სერიოზული პრობლემა შეექმნა. ახლა ის გამოსავალს აქტიურად ეძებს.
- სარკოზის დოკუმენტთან მიმართებით თქვენი დამოკიდებულება როგორია?
- შემაშფოთებელია დოკუმენტის მეექვსე პუნქტი: როგორ ფორმატშია გააზრებული კონფლიქტების მოგვარება. ვიღაცას შეუძლია თავი დაიმშვიდოს იმით, რომ აფხაზეთი და სამხრეთ ოსეთი დღეს საქართველოს აღიარებულ საზღვრებშია, მაგრამ მედვედევმა სხვაგვარად დასვა საკითხი: სტატუსი აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის მოსახლეობის ნების საფუძველზე უნდა გადაწყდესო. შექმნილ ვითარებაში, როცა ორივე ტერიტორია დაცლილია ქართველებისგან (გალის გამოკლებით), იმთავითვე გასაგებია, თუ როგორია ეს ნება. რეალობას თვალი უნდა გავუსწოროთ: ვითარება მკვეთრად შეიცვალა ჩვენთვის საზიანოდ.
- არსებობს მოსაზრება, რომ რუსეთი და შეერთებული შტატები დაზავდნენ: აფხაზეთი და სამხრეთ ოსეთი რუსეთის იქნება.
- მეც მომიკრავს ყური, თითქოს მოისინჯება იდეა აფხაზეთისა (ან მისი ნაწილის) და ცხინვალის რეგიონის გაცვლაზე საქართველოს ნატო-ში წევრობაზე. მაგრამ ნატო-ში ინტეგრაცია საქართველოს მოსახლეობის მიერ განიხილება, როგორც დაცვითი მექანიზმი (აფხაზეთისა და ცხინვალის რეგიონის შენარჩუნების თვალსაზრისით), როგორც გარანტია იმისა, რომ საქართველოს ერთიანობა უკეთესად იქნება უზრუნველყოფილი. თუკი საკითხი ისე დაისმება, როგორც თქვენ თქვით, დარწმუნებული ვარ, საზოგადოებრივი აზრი ნატო-ს მიმართ მკვეთრად შეიცვლება. ცხინვალიც და აფხაზეთიც ქართული იდენტობის, მენტალიტეტის შემადგენელი ნაწილია. დროთა განმავლობაში ცვლილებები მენტალიტეტშიც ხდება, მაგრამ მისი მომენტალური გადასხვაფერების წარმოდგენა მიჭირს. არ მგონია, ამაზე დათანხმდეს თვით ეს ხელისუფლებაც კი, რომელმაც კატასტროფამდე მიიყვანა ქვეყანა და ახლა კუთხეში არის მიმწყვდეული, ქვეყნის ბედს კი სხვები წყვეტენ.…
- ვინ?
- დასავლეთი და რუსეთი. ცხადია, საქართველოს ხელისუფლებასაც რაღაცას ეკითხებიან; მოსკოვის შემდეგ ხომ აქაც ჩამოდიან? რაღაც სიტყვა ჩვენ - ქართველებსაც გვეთქმის. იმედი მაქვს, ეს ისეთი სიტყვა არ იქნება, ამასწინდელ მიტინგზე რომ გაისმა.
- რომელ მიტინგზე?
- სააკაშვილმა რომ შეკრიბა რამდენიმე დღის წინ. იმ მიტინგით სააკაშვილმა სცადა, მსოფლიოსთვის ეჩვენებინა: რა არაადეკვატური ხელისუფლებაც ჰყავს საქართველოს, ხალხიც ისეთივე არაადეკვატურია.
- მაგრამ იქ ძალიან ბევრი ხალხი იყო.
- დიახ და, სხვათა შორის, სხვადასხვანაირი. არ ვამბობ, რომ იქ ყველა "მიშა-მიშას" დასაძახებლად იყო მისული. იქ ძალიან ბევრი ადამიანი მივიდა თავისი ქვეყნის და არა ხელისუფლების სიყვარულით. მაგრამ კონიუნქტურა ასეთია: ლიდერის სახელი პირდაპირ გაიგივებულია ქვეყანასთან, მით უფრო ისეთ პატარასთან, როგორიც საქართველოა.
- საპრეზიდენტო და საპარლამენტო არჩევნების წინ ოპოზიცია ამტკიცებდა, რომ პოლიტიკური ლიდერი და ქვეყანა საზოგადოებისთვის იდენტური ცნებები არ არის.
- როგორც ძველი რომაელები იტყოდნენ - ნებისმიერი ლიდერი წარმავალია; მხოლოდ რესპუბლიკაა მარადიული. უმთავრესი პრობლემა ის არის, რომ ვერა და ვერ შევძელით ქვეყანის სათავეში ანგარიშვალდებული, პასუხისმგებელი ხელისუფლების მოყვანა. ერთგვარი ფუქსავატობაა ჩვენს პოლიტიკურ აზროვნებაში: ცუდად ვიაზრებთ საკუთარი ქმედებების მოსალოდნელ შედეგებს.
ვფქრობ, რომ ახლა სააკაშვილი საკუთარი თავის გადარჩენას ცდილობს - ნებისმიერი საშუალებით. ბუშის ადმინისტრაციაც, სავარაუდოდ, შეეცდება მის გადარჩენას: მოახლოებული არჩევნების წინ მისთვის რთულია იმის აღიარება, რომ ეს პროექტიც თურმე ჩავარდნილა.
ევროპა ორადაა გახლეჩილი: პოლონეთსა და ბალტიის ქვეყნებს იმდენი უბედურება დაატყდათ თავს რუსეთის გამო, რომ მათ მიაჩნიათ: მთავარი პრობლემა მაინც რუსეთია, სააკაშვილს კი, ასე თუ ისე, მოევლება. დასავლეთ ევროპის ქვეყნებისთვის კი სააკაშვილი "საშინელ ბავშვად" გადაიქცა. ეს გაუთავებელი პრობლემა მათში სერიოზულ დისკომფორტს იწვევს. მიმაჩნია, რომ მერკელის ვიზიტი სარკოზის ვიზიტის შემდეგ არ არის მხოლოდ რუსული პრობლემის გადაწყვეტაზე მიმართული. ევროპელები თავის უკიდურეს უკმაყოფილებას სააკაშვილს და მის ხელისუფლებას - იმაზე მკვეთრად, ვიდრე ამას ჩვეულებრივ აკეთებენ - აუცილებლად ამცნობენ. თუმცა, ევროპელებს არ სჩვევიათ სხვა ქვეყნებში ხელისუფლების შეცვლა; ისინი ქართველების ნებისმიერ გადაწყვეტილებას მიიღებენ, მაგრამ სათანადო დასკვნებსაც გააკეთებენ ჩვენი აზროვნების წესისა და განვითარების დონის შესახებ.
- მიგაჩნიათ, რომ სარკოზის დოკუმენტშიც არის ასახული ევროპის ის დამოკიდებულება, რაზეც ახლა საუბრობდით?
- შორს ვარ დოკუმენტების გაფეტიშებისგან. ეს არის საომარი მოქმედებების შეწყვეტის თაობაზე ხელშეკრულება. კონფლიქტების საკითხზე იქ ჩაიდო ორაზროვანი ფორმულირებები (რაც, თავისთავად, ცუდია ჩვენთვის, როგორც სუსტი მხარისათვის). იმ დებულებებს სხვადასხვაგვარად წაიკითხავენ რუსეთში, დასავლეთში, საქართველოში. ხელშეკრულებებში, სამწუხაროდ, ხშირად არის ჩადებული ნაღმები - გარდა იმ შემთხვევისა, როცა ხელშეკრულება იდება ახლო მოკავშირეებს შორის.
- მიგაჩნიათ, რომ რუსეთის ინტერვენცია მიზნად ისახავდა საქართველოს ხელისუფლების შეცვლას?
- დიდი ხანია ვამბობ, რომ რუსეთის ნებისმიერი მტრული გამოხდომა საქართველოს მიმართ აძლიერებდა სააკაშვილს და არა პირიქით. სხვათა შორის, ასე იყო შევარდნაძის დროსაც: საკმარისი იყო, მაგალითად, რუსებს ბომბები ჩამოეგდოთ ჩეჩნეთთან მოსაზღვრე საქართველოს ტერიტორიაზე, რომ შევარდნაძის საშინაო პოზიციები გაძლიერებულიყო. აგრესია გარედან ბუნებრივ რეაქციას იწვევს ერის კონსოლიდაციის სახით თუნდაც უვარგისი, მაგრამ - საკუთარი ხელისუფლების გარშემო. ახლაც, როგორც კი რუსეთში პოლიტიკოსებმა თქვეს, სააკაშვილის გადაყენება არის საჭიროო, პრაქტიკულად მთელმა პოლიტიკურმა სპექტრმა საქართველოში უპასუხა: "ეს თქვენი საქმე არ არის". პარადოქსია: რუსეთი სააკაშვილს პოლიტიკურ წუთისოფელს უხანგრძლივებს, თავად სააკაშვილი კი - პირიქით.
- თუკი რუსეთი თბილისის მიმართულებით ცეცხლს გახსნიდა, საქართველოს ხელისუფლებას რა ზომებისთვის უნდა მიემართა?
- ოცდაოთხ საათში სრული სამხედრი კრახი მოულოდნელი იყო არა მხოლოდ ჩემთვის, არამედ იმ ექსპერტებისთვისაც, ვისაც საკმაოდ მაღალი აზრი ჩამოუყალიბდა ქართულ ჯარზე. აქ, რა თქმა უნდა, უმაღლესი ოფიცრობის პრობლემაა და არა ჯარისკაცების; ოპერაციების დაგეგმვისა და განხორციელების პრობლემაა, განსაკუთრებით - მსხვილი შენაერთების დონეზე. მთავარსარდალზე აღარაფერს ვამბობ - მან, ეტყობა, ბავშვობაში ომობანას თამაშით გული ვერ იჯერა. უბედურებაა, რომ მის ბავშვურ კომპლექსს ათასობით ადამიანის სიცოცხლე და ჯანმრთელობა შეეწირა. არ ვიცი, დედაქალაქის დაცვისთვის რა გაკეთდებოდა იმ შემთხვევაში, თუკი რუსები შეტევას განახორციელებდნენ. ის კი ვიცი, რომ წარსულს ჩაბარდა ის დრო, როცა სახალხო ლაშქარი რამის გამკეთებელი იყო.
- ბოლო დროს საქართველოს პრეზიდენტი შენიშნავს, რომ ქართული ჯარი კიდევ უფრო ძლიერი იქნებოდა, შიდა დაპირისპირებებში რომ არ დახარჯულიყო დრო და რესურსი. ამაში თქვენ - ოპოზიციას გადანაშაულებენ.
- ეს კრიზისის კიდევ ერთი მხარეა. საგარეო მტრის საკითხი მოგვარებულია: აგერაა რუსეთი! მაგრამ ავტორიტარული რეჟიმებისთვის საგარეო მტრის არსებობა საკმარისი არ არის; საჭიროა საშინაო მტერიც. თუ სააკაშვილი დარჩება ხელისუფლებაში, არ გამოვრიცხავ, რომ განახლდება მოღალაატეების, ხალხის მტრების ძიება. იმისთვის, რომ დაიბრუნოს თავდაჯერება, დასჭირდება განტევების ვაცების მოძებნა. სხვათა შორის, ოპოზიციური სპექტრი იმაზე უფრო კოლეგიურად ექცევა ამ ხელისუფლებას კრიზისის დღეებში, ვიდრე ეს ხელისუფლება იმსახურებს. ჯარს რაც შეეხება - კოლოსალური ხარჯები, პირადი შემადგენლობის ექსტენსიური ზრდა, რეზერვისტების ძვირადღირებული პროგრამები და ქვეყნის მილიტარიზაცია, საზოგადოდ - ამას ყველაფერს, სამწუხაროდ, ოპოზიციამ ხელი ვერ შეუშალა. საქართველოს შესაძლებლობების მქონე ქვეყანას უბრალოდ ვერ ეყოლება ნატო-ს სტანდარტების შესაბამისი 37-ათასიანი ჯარი; 15-ათასიანი - შეიძლება. თუმცა, ბალტიის სამივე ქვეყანას, ერთად აღებულს, ამაზე ორჯერ ნაკლები რიცხოვნობის ჯარი ჰყავს. მაგრამ სააკაშვილს ჯარი, თურმე, აგრესორების წინააღმდეგ საბრძოლველად კი არა, აღლუმებისთვის და 7 ნოემბრისთვის სჭირდებოდა. საშინაო პრობლემების მოსაგვარებლად ჯარის გამოყენება კი მის დეზორიენტაციასა და, საბოლოო ანგარიშით, დემორალიზაციას იწვევს.
- სააკაშვილმა აღნიშნა ისიც, რომ ახლა რუსეთი საქართველოში ოპოზიციურ ძალებში ეძებდა დასაყრდენს, მაგრამ ასეთი დასაყრდენი ვერ იპოვა.
- რუსეთს ერთხანს აბაშიძე ჰყავდა მიჩნეული დასაყრდენად, შემდეგ - გიორგაძე, რაც თავისთავად იმას მიგვანიშნებს, რომ ვერ შეიქმნა ქვეყნის მასშტაბით რამდენადმე სერიოზული დასაყრდენი. გოჩა ფიფიას ხომ ვერ დავასახელებთ რუსეთის დასაყრდენად, რომელიც ამბობს, ნატო-ში არ მინდაო?
- ნიშანდობლივია, რომ ოპოზიციური პარტიების მხრიდან კრიზისის საჯაროდ გააზრების მცდელობა არ ყოფილა. იმის გამო ხომ არა, რომ ხელისუფლების მიერ სამშობლოს ღალატში ბრალდება აეცილებინათ? რესპუბლიკელებმა ისიც კი განაცხადეთ, რომ შექმნილ ვითარებაში საქართველოს ხელმძღვანელობამ თავისი ხელისუფლების დათმობა არავითარ შემთხვევაში არ უნდა დაუშვას.
- მე არ ვარ უფლებამოსილი, ვილაპარაკო მთელი ოპოზიციის სახელით. ჩვენი დამოკიდებულება საქართველოს ხელისუფლების მიმართ ცნობილია და რესპუბლიკური პარტიის 8 და 11 აგვისტოს განცხადებებში ეს დამოკიდებულება ჩანს. გავიმეორებ: საქართველოს ხელისუფლების საკითხს წყვეტს ამ ქვეყნის ხალხი. აქ პრეზიდენტი არც მოსკოვმა უნდა დაგვისვას, არც - ვაშინგტონმა, არც ბრიუსელმა და არც - თეირანმა. ახლა უპირველესი ამოცანა ქვეყნის აგრესორისგან გათავისუფლებაა; ხელისუფლების პასუხისმგებლობის საკითხი კი ამ ქვეყანაში აუცილებლლად დადგება. ერს ხელისუფლების ნამოქმედარის მიმართ ადეკვატური შეფასება უნდა ჰქონდეს, რათა ამ ქვეყანაში მსგავსი კატასტროფა აღარ დატრიალდეს. ვიმედოვნებ, რომ ჩვენი საუბარიც ამას მოემსახურება.
- 2004 წლის ზაფხულის ცხინვალის მოვლენების შემდეგ თქვენ პარლამენტში აღნიშნეთ, რომ "საქართველოში არის დღისა და ღამის მთავრობები; დღისით - სამშვიდობო მოლაპარაკეები, ღამით - ომი". შექმნილ სიტუაციაში რომელ ხელისუფლებას ადანაშაულებთ?
- ახლა მხოლოდ ღამის მთავრობაღა შემოგვრჩა. არ გამოვრიცხავ, რომ რაღაც რაციონალური ტვინები მაინც დარჩნენ ამ ქვეყნის ხელისუფლებაში; ალბათ, ყველა არ იყო მილიტარისტულ-თვითმკვლელურ პოზიციაზე, მაგრამ საღად მოაზროვნეთა ხმა, თუკი ასეთი იყო, დაითრგუნა. საერთოდ, ქვეყანაში საღი აზრის აშკარა დეფიციტია.
- სხვათა შორის, ამ დღეებში საქართველოს პრეზიდენტმა რამდენჯერმე შენიშნა, რომ მას არ გაუხსნია ცეცხლი სამხრეთ ოსეთში 2004 წელს; მას არ დაუწყია სამხედრო ოპერაციები; რომ, პირიქით, მისი ინიციატივით გამოიყვანა იქიდან ჯარები. ეს განცხადება, თქვენი აზრით, რას შეიძლება გულისხმობდეს?
- სააკაშვილს ხომ ქვეყნის მთელი სადავეები უპყრია ხელთ! არ მგონია, მისი ნების საწინააღმდეგოდ ასეთი გადაწყვეტილება თუნდაც ოქრუაშვილს მიეღო. კარგია, რომ სააკაშვილმა იმ ავანტურის შეჩერება მანამდე მოახერხა, ვიდრე დღევანდელის მსგავს შედეგს მივიღებდით. მაგრამ დღეს კეზერაშვილს ხომ ვერ დააბრალებს სააკაშვილი დატრიალებულ კატასტროფას? ოთხი წლის მანძილზე რაღაცა ხომ უნდა ისწავლო?!
- თქვენი აზრით, როდის გაიხსნება ჰუმანიტარული დერეფანი?
- ადრე თუ გვიან, ის ამოქმედდება. კონფლიქტის დროს არც ერთი მხარე არ ჩქარობს ასეთი დერეფნის გახსნას: თითოეული ცდილობს, დამალოს თავისი ნამოქმედარი. რუსებიც შეეცდებიან, რაც შეიძლება ნაკლები კვალი დატოვონ.
- რა ინფორმაცია გაქვთ მსხვერპლის რაოდენობის თაობაზე?
- არანაირი სარწმუნო ინფორმაცია არ მაქვს - იმიტომ, რომ ქართული და რუსული ოფიციალური წყაროები ტყუიან. დასავლეთში კი რეალობას მიახლოებული ინფორმაცია ჯერჯერობით არ არის. ვშიშობ, რომ საბოლოოდ ინფორმაცია შემაძრწუნებელი იქნება; ხალხი დაიღუპა - ჩვენი ხალხი ჩვენს ტერიტორიაზე, ცხინვალია ეს თუ გორი.
- რა იცით, რომ ოფიციალური ქართული საინფორმაციო წყაროები ტყუიან?
- თუ იყო მონაცემები, მაგალითად, ცხინვალელთა შორის მსხვერპლის თაობაზე მაშინ, როდესაც ქართულმა ჯარმა შტურმით დაიკავა ქალაქი? ან, ერთი მაინც, ოსი ტყვე ვნახეთ? არ ვიცი, რა საბრძოლო შენაერთები იყო ოსური მხრიდან ცხინვალში იმ შტურმის დროს, მაგრამ ამგვარი ოპერაციები სერიოზულ შეშფოთებას იწვევს მათ შორის, ვისაც სხვისი სიცოცხლეც რაღაცად უღირს. იარაღის იმ სახეობების გამოყენება, რომლებიც ქართული მხარის მიერ იყო გამოყენებული, მშვიდობიან მოსახლეობაში სერიოზული მსხვერპლის მომასწავებელი იყო. აღარაფერს ვამბობ რუსების მიერ გორში გამოყენებული იარაღის თაობაზე.
- საერთაშორისო საპოლიციო ძალების შემოსვლის პერსპექტივა არსებობს?
- ასეთი ძალების შემოყვანა გაჭიანურდება იმიტომ, რომ ამას რუსეთიც, აფხაზებიც და ოსებიც კატეგორიულად ეწინაააღმდეგებიან. ევროპისთვის კი არ არის დამახასიათებელი საკუთარი აზრის სხვის თავზე მოხვევა. თანაც, ახლა რუსებმა ყველაფერი რომ დათმონ, ნამდვილად გასაკვირი იქნება. საქართველოს ხელისუფლებაშიც ტალეირანი არ ჩანს, რომ წაგებული ომის შემდეგ მოგებაში დავრჩეთ. არ მინდა, საქართველოს ფუნქცია შემოიფარგლოს იმით, რომ იგი საკუთარი დასახიჩრებული სხეულით მუდმივად ახდენდეს იმის დემონსტრირებას, რომ რუსეთი ცუდია. გონიერი ხელისუფლების დანიშნულება სულ სხვა უნდა იყოს.