მაპ-ი არსად გამქრალა. და არც "თავისუფლების ინსტიტუტი"

"რეზონანსი" - "მთელი კვირა"

8 დეკემბერი, 2008

"როცა საქართველოში, ნატო-ს ოცდახუთ ელჩთან ერთად, სხეფერი ჩამოვიდა, სააკაშვილმა მაინცდამაინც იმ დღეს გადაწყვიტა პარლამენტის წინაშე ანგარიშით გამოსვლა და "დემოკრატიის მეორე ტალღის" დაწყება გამოაცხადა - მაშინ, როდესაც ერთი კვირით ადრე პარლამენტშიც და საზოგადოებაშიც განიხილებოდა "პატრიოტის აქტი", სადაც დემოკრატიის მეტი შეზღუდვა იგულისხმებოდა. სად აორთქლდა "პატრიოტის აქტი"?
... "თავისუფლების ინსტიტუტმა" განათლებაში ექსკლუზივი დაიბრუნა: მას საქართველოში ახალი ადამიანის შექმნა სურს.
... როგორც ჩანს, თავის განცხადებასთან დაკავშირებით საჯაროდ თქმას ალასანია არ აპირებდა. მან განცხადებას პროცესუალური ხასიათი მისცა. მაგრამ სააკაშვილი რისი სააკაშვილია, რომ ამაშიც საფრთხე არ დაინახოს!" - "მთელ კვირას" პაატა ზაქარეიშვილი ესაუბრება.

- საქართველოს ხელისუფლება აცხადებს, რომ ის გზა ნატო-სკენ, რომელიც დეკემბრის მინისტერიალზე შემოგვთავაზეს, ეფექტურობის თვალსაზრისით მაპ-ს არაფრით ჩამოუვარდება. ნატო-ს გენერალური მდივანი კი ამბობს, მაპ-ი არსად გამქრალაო. რეალურად, რა მნიშვნელობა ენიჭებოდა მაპ-ს საქართველოსთვის და რა მნიშვნელობა ენიჭება დეკემბრის მინისტერიალზე მოცემულ ყოველწლიურ ნაციონალურ გეგმას?
- მაპ-ი - გაწევრიანების სამოქმედო გეგმა დღესდღეობით აუცილებელი პირობაა ნატო-ში გაწევრიანების მსურველი სახელმწიფოსთვის. დასავლეთში ამბობენ, რომ ჩვენთვის არ უთქვამთ უარი მაპ-ზე. ეს კი იმას ნიშნავს, რომ ის ჯერ ადრეა საქართველოსთვის; მის გარეშე კი ნატო-ში არ მიგიღებენ. გაიხსენეთ: სამი წლის წინაც გვქონდა მაპ-ის მოლოდინი, და მაშინ უკრაინასა და საქართველოს ახალი ვარიანტი მოუგონეს - ინტენსიური დიალოგი. ეს კი ჩვენმა ხელისუფლებამ გააპიარა, როგორც წარმატება. მაპ-ი, უხეშად რომ ვთქვათ, სარეცხი მანქანაა: შეგაგდებენ მაპ-ში, და სანამ არ გაირეცხები, იქიდან არ გამოგიღებენ. ჩვენ ჯერ სარეცხ მანქანაშიც ვერ შეგვაგდეს.
- და ის ყოველწლიური გეგმა ფაქტობრივად არაფერს ნიშნავს?
- იმას ნიშნავს, რასაც აქამდე ინტენსიური დიალოგი ნიშნავდა. ნატო-საქართველოს კომისია კი ნიშნავს იმას, რომ როგორმე უნდა გვაქციონ მაპ-ის ღირს სახელმწიფოდ.
ვფიქრობ, რომ 7 აგვისტოს შემდეგ ნატო-მ საქართველოსგან დისტანცირება მოახდინა. რუსეთის ფაქტორი ძალიან მნიშვნელოვანია. 7 აგვისტოს მოხდა კატასტროფა, და ვისაც ეს არ ესმის, ძალიან თანავუგრძნობ.
- ევროპა საქართველოსთან მიმართებით დემოკრატიულ რეფორმებზე საუბრობს. ყოველწლიური გეგმა შეიძლება წლების განმავლობაში გაიწელოს?
- რა თქმა უნდა. მას ყოველწლიური ჰქვია და არა ერთწლიანი, ხომ? დემაგოგია ის, ვინც ამბობს, რომ შეიძლება საქართველო მაპ-ის გარეშე გახდეს ნატო-ს წევრი. სხვათა შორის, სწორედ ნატო-ს მინისტერიალის მიმდინარეობისას ჩატარდა ევროკავშირის გაფართოებული სხდომა, სადაც სამხრეთ კავკასიის სამ ქვეყანას (აზერბაიჯანი, სომხეთი, საქართველო) და აღმოსავლეთ ევროპის სამ ქვეყანას (უკრაინა, მოლდოვა, ბელორუსი) შემოგვთავაზეს ახალი ვარიანტი ევროინტეგრაციისთვის - აღმოსავლეთის პარტნიორობა. იგი არ უარყოფს სამეზობლო გეგმას, მაგრამ დამატებით ღონისძიებებს გულისხმობს. ასე რომ, კლასში ჩაგვტოვეს. აქამდე გვეგონა, რომ ლიდერები ვიყავით და თავი მოგვწონდა - სხვები ვინ არიანო.
სხეფერიც და ევროკავშირიც მკაფიოდ ამბობენ, რომ საქართველოს დემოკრატიული რეფორმები სჭირდება.
როცა საქართველოში, ნატო-ს ოცდახუთ ელჩთან ერთად, სხეფერი ჩამოვიდა, სააკაშვილმა მაინცდამაინც იმ დღეს გადაწყვიტა პარლამენტის წინაშე ანგარიშით გამოსვლა და "დემოკრატიის მეორე ტალღის" დაწყება გამოაცხადა - მაშინ, როდესაც ერთი კვირით ადრე პარლამენტშიც და საზოგადოებაშიც განიხილებოდა "პატრიოტის აქტი", სადაც დემოკრატიის მეტი შეზღუდვა იგულისხმებოდა. სად აორთქლდა "პატრიოტის აქტი"? ალბათ, სხეფერმა დატუქსა. მაშინ აღუდგინა წართმეული დაფინანსება ოპოზიციასაც. ხვალ ისევ რომ წაართვას და მერე რომ აღუდგინოს, ის ალბათ "მესამე ტალღა" იქნება.
- ბოლო სამთავრობო ცვლილებებთან დაკავშირებით თქვენი დამოკიდებულება როგორია? კეზერაშვილის გათავისუფლებასთან დაკავშირებით რას იტყვით?
- ვფიქრობ, რომ კეზერაშვილის წინააღმდეგ შეიძლება სისხლის სამართლის საქმეც კი აღიძრას - იმიტომ, რომ ჯარში ჩაყრილი მილიარდობით ფული დღენახევარში გაანიავა მისმა უწყებამ. საერთოდ, პასუხი უნდა მოვთხოვოთ უმაღლეს ხელისუფლებას (პოლიტიკურს), რომელმაც ომი დაიწყო. ჩემთვის, უპირველესად, ომის დაწყებაა დანაშაული.
კეზერაშვილის გათავისუფლებასთან დაკავშირებით ძალზე საყურადღებოა ერთი გარემოება: მგალობლიშვილმა, სამწუხაროდ, ალბათ არ იცის, მაგრამ უცნაურია, რომ სააკაშვილმაც არ იცის კონსტიტუცია. მან იგი თავის თავზე უკვე ისე მოირგო, რომ თავად ნიშნავს და ათავისუფლებს ძალოვან მინისტრებს და არა - პრემიერ-მინისტრი. როგორც ჩანს, ისე გაამწარა ირაკლი ალასანიამ, რომ ეს გააკეთა. მართალია, ეს მანკიერი პრაქტიკაა, მაგრამ ასე კონსტიტუციაში წერია და ამიტომაც მისი დარღვევის არავითარი უფლება არ ჰქონდა. ისინი უკვე შიშველი, პრიმიტიული პოლიტიკის კეთებაზე გადავიდნენ.
რაც შეეხება ნოდიას გათავისუფლებას: რამდენიმე ხნის წინ "თავისუფლების ინსტიტუტის" წარმომადგენელმა - ქ-ნმა თუთბერიძემ (ის განათლების სამინიტროში დირექტორთა საბჭოს ხელმძღვანელობს) განათლების სამინისტროში დირექტორები შეკრიბა. მათ დირექტორებთან დაკავშირებით არსებული ვითარება გააკრიტიკეს. მაშინ ვთქვი, გია ნოდიას სიკვდილის ბუზი დააჯდა-მეთქი. თუთბერიძის გამოსვლა შემთხვევითი არ იყო. შეიძლება ნოდია ციდან ვარსკვლავებს არ წყვეტდა, მაგრამ აშკარად ჩანდა, რომ მან სკოლებში მაინც მეტ-ნაკლებად მოაწესრიგა ვითარება.
აშკარაა, რომ განათლების სამინისტროში "თავისუფლების ინსტიტუტი" ბრუნდება. მათ მიაჩნიათ, რომ ეროვნულობა, მართლმადიდებლობა შემაფერხებელი ფაქტორებია. მათ უნდათ, რომ საქართველოდან რაღაც არსებითად ახალი პროდუქტი მიიღონ. ეს, რა თქმა უნდა, გარკვეულწილად დამაფიქრებელია ქართული საზოგადოებისთვის. მე ლიბერალური ღირებულებების მატარებელი ვარ, მაგრამ მიმაჩნია, რომ ყველაფერი დოზირებული უნდა იყოს. ის, რაც "თავისუფლების ინსტიტუტს" სურს, ქვეყნისთვის დამღუპველი იქნება.
ასე რომ, "თავისუფლების ინსტიტუტმა" დაიბრუნა თავისი ექსკლუზივი განათლებაში. მისი მთავარი ამოცანაა, საქართველოში როგორმე შექმნან ახალი ადამიანი.
- მაგრამ განათლების ახალი მინისტრი - ნიკა გვარამია სხვა რამეზე - განათლების სისტემაში ეროვნული ელემენტის გაძლიერებაზე საუბრობს; ის ამბობს, რომ უნდა მოხდეს ევროპული და ქართული საგანმანათლებლო ტრადიციების სინთეზი.
- ნიკა გვარამიას ადგილზე რომ ვყოფილიყავი, "სამოქალაქო ელემენტს" ვიტყოდი და არა "ეროვნულს" - იმიტომ, რომ ეროვნული შეიძლება იყოს როგორც სახელმწიფო, ისე წმინდა წყლის ქართული ელემენტი. მისი პასუხი ძალიან ბუნდოვანი იყო. მაშინ, როცა ქვეყანაში მოსახლეობის ერთი მესამედი არაქართველია; როცა მოსახლეობა დიფერენცირებულია რელიგიური, ენობრივი ნიშნით, რა იგულისხმება ნიკა გვარამიას ეროვნულ სკოლაში, ძალიან რთული სათქმელია. თუ მხოლოდ ქართულზე იქნება გათვლა, მაშინ ბუნებრივია, პრობლემები შეგვექმნება. გათვლა უნდა იყოს სამოქალაქო ღირებულებებზე. სახელმწიფოში სკოლის ფუნქცია მოქალაქის ჩამოყალიბებაა. თუ მისგან სხვა რამეს ელოდები, მაშინ ის უფუნქციოდ რჩება. შედარებისთვის: სანამ პოლიცია მკვლელებს იჭერს, ის პოლიციაა, მაგრამ როცა თვითონ ხდება მკვლელი (მაგალითად გირგვლიანის, რობაქიძის, ვაზაგაშვილის შემთხვევები)... საზოგადოება პოლიციას გამოწვევისთვის საპასუხოდ ქმნის, ასეთ შემთხვევაში კი გამოწვევა თავად პოლიცია ხდება.
- თქვენ მიგაჩნიათ, რომ საქართველოში სკოლა ახალი ადამიანის შესაქმნელად იმუშავებს?
- სანამ ლომაია იყო მინისტრი, ის ახდენდა "თავისუფლების ინსტიტუტის" იდეოლოგიის რეალიზებას. თავისთავად, მაგალითად, ამერიკული ხედვები კარგია, ოღონდ - კარგია ამერიკაში. ნოდია განათლებული ადამიანია, განათლების სფეროში გამოცდილება აქვს და, ბოლოს და ბოლოს, ფილოსოფოსია. "თავისუფლების ინსტიტუტმა" მის წინააღმდეგ გაილაშქრა და თავისას მიაღწია კიდეც.
- მიგაჩნიათ, რომ გვარამია "თავისუფლების ინსტიტუტის" იდეოლოგიის მატარებელია?
- შესაძლოა, ის არ არის ამ იდეოლოგიის მატარებელი, მაგრამ ამ იდეოლოგიის გამტარებელი იქნება - რაკი ამ თანამდებობაზე დაინიშნა. როგორც ჩანს, ის უფრო ლოიალურია ამ იდეოლოგიის მიმართ. მაინც ვფიქრობ, რომ ეს უფრო ნოდიას გათავისუფლება იყო, ვიდრე გვარამიას დანიშვნა, ვინაიდან ის უადგილოდ დარჩა. ჩემი აზრით, ის დროებით დანიშნეს განათლების მინისტრად, სანამ "თავისუფლების ინსტიტუტისთვის" სრულად მისაღებ კანდიდატს იპოვიან. სააკაშვილს გვარამია უფრო იუსტიციის, პროკურატურის მიმართულებით სჭირდება.
- ლომაია უშიშროების საბჭოს მდივანი აღარ არის. ამ ცვლილებას როგორ აფასებთ?
- საერთოდ, საქართველოში კულტურის მინისტრობა, გარემოს დაცვის მინისტრობა და უშიშროების საბჭოს მდივნობა "კარანტინი" თანამდებობებია. საქართველოში ამ თანამდებობებიდან ან უსასრულობაში მიდიან, ან... ესენი არის გარდამავალი, შუალედური პოზიციები იმ მინისტრებისთვის, ვინც დიდი პოსტებიდან ქვემოთ ჩამოდიან, რათა არ გაბრაზდნენ. ჩვენთან ასევე არ აქვს მნიშვნელობა, ფორმალურად ვინ იქნება ეკონომიკის მინისტრი - იმიტომ, რომ ეკონომიკის მინისტრი არის ბენდუქიძე.
რაც შეეხება კონკრეტულად ლომაიას: ის "თავისუფლების ინსტიტუტის" ფიგურაა. ვფიქრობ, რომ შესაძლოა, ის გაერო-ში ალასანიას ადგილისთვის არის შემონახული. როგორც ჩანს, განათლების სფეროს გარდა, "თავისუფლების ინსტიტუტი" ბრუნდება საგარეო სფეროშიც.
- მიგაჩნიათ, რომ გაერო-ში ელჩობა ნიშნავს გავლენის მოპოვებას საგარეო სფეროში?
- გაერო-ში რომ გაუშვებენ ლომაიას, ეს რა, ცოტაა?
- ვაშაძის უეცარი დაბრუნება დიპლომატიაში, მინისტრის თანამდებობაზე, რით შეიძლება აიხსნას?
- ეს სერიოზული ცვლილებაა და ამას მივესალმები. თუმცა, ძალიან საინტერესოა ერთი გარემოება: ვაშაძე ოქტომბერში ჟენევაში ჩაგდებული მოლაპარაკებების შემდეგ საგარეო საქმეთა სამინისტროდან აშკარად გასტუმრებული კაცი იყო. შეიძლება ხელისუფლებამ სერიოზული შენიშვნები მიიღო დასავლეთიდან. ამაზე უტყუარ პასუხს ჟენევის მორიგ შეხვედრაზე მივიღებთ: ვნახოთ, ვინ იქნება საქართველოდან წამყვანი ფიგურა - ვაშაძე თუ ბოკერია. როგორც ჩანს, ბოკერიამ და ვაშაძემ ერთად ვერ "მოძოვეს".
- და სად წავა ბოკერია, თქვენი აზრით?
- მას სააკაშვილი არ დაკარგავს - იმიტომ, რომ ის ბოკერიას, ანუ "თავისუფლების ინსტიტუტის" მძევალი გახდა. მას კი ვერაფერს გაუბედავს - იმიტომ, რომ ასეთ შემთხვევაში ბუნტს მიაღწევს - შიდა კონტექსტში.
სააკაშვილი "თავისუფლების ინსტიტუტს" იმიტომაც ვერ მოიშორებს, რომ მას დასავლეთთან ურთიერთობები გაუფუჭდა. "თავისუფლების ინსტიტუტს" კი დასავლეთთან თავისი კავშირები აქვს. და მას შეუძლია, თუ დასჭირდება, დასავლეთში სააკაშვილი კიდევ უფრო მეტად ჩაძიროს.
შესაძლოა, ბოკერია დროებით უშიშროების საბჭოს მდივანი გახდეს.
- მაგრამ თქვენ ამბობთ, რომ ეს "კარანტინი" თანამდებობაა.
- რა, ბოკერია რიგითი დეპუტატი რომ იყო, ბურჯანაძეზე მეტს ვერ წყვეტდა?
ძალიან მენიშნა საინფორმაციო წყაროებით გავრცელებული ინფორმაცია: "ვაშაძემ ყველა მოადგილესა და ელჩს განცხადების დაწერა სთხოვა, მათ შორის - ირაკლი ალასანიას". რა შუაშია ალასანია? რატომ გაკეთდა ასეთი აქცენტი მაინცდამაინც მასზე? ხომ ვერ იტყოდნენ, ალასანიას იმიტომ ვხსნით, რომ ცუდი დიპლომატი იყოო? ის მართლა კბილებით იცავდა საქართველოს ინტერესებს გაერო-ში. ბეგაშვილი გყავდეს ჩინეთში ელჩად და ალასანიას ხსნიდე, არასერიოზულია, ხომ? ვფიქრობ, რომ მთელი დიპლომატიური კორპუსის ასე გასტუმრება ალასანიას კონტექსტში ხდებოდა. ყველაზე საინტერესო კი ის არის, რომ, როგორც შემდეგ გაირკვა, საინფორმაციო საშუალებების მიერ გავრცელებულ ზემოთ აღნიშნულ განცხადებას წინ უსწრებდა ალასანიას განცხადება გადადგომასთან დაკავშირებით. ხელისუფლებას უნდოდა, დაესწრო. როგორც ჩანს, თავის განცხადებასთან დაკავშირებით საჯაროდ თქმას ალასანია არ აპირებდა. მან განცხადებას პროცესუალური ხასიათი მისცა. მაგრამ სააკაშვილი რისი სააკაშვილია, რომ ამაშიც საფრთხე არ დაინახოს! მან ამით ვითომ სიტუაციის მიჩქმალვა მოინდომა. ამ კაცმა ჭკუა ვერ ისწავლა. მან მოინდომა, შეექმნა ილუზია, რომ თუკი ალასანია ოპოზიციაში წავიდოდა, წავიდოდა, როგორც ამ ხელისუფლებაზე გაბრაზებული ადამიანი. უნდოდა, შეექმნა ისეთი სურათი, როგორიც შექმნა ოქრუაშვილთან, ბურჯანაძესთან და სხვებთან მიმართებით.
- რესპუბლიკელები ამ ინფორმაციას არ ადასტურებთ, მაგრამ როგორც ჩანს, ხელისუფლების მხრიდან ასეთი მოძრაობა ალასანიასთან მიმართებით სწორედ იმით უნდა აიხსსნას, რომ მალე ის ოპოზიციურ ფლანგზე - სწორედ თქვენს ფლანგზე გამოჩნდება. თუკი ალასანია თქვენი - რესპუბლიკელებისა და "მემარჯვენეების" ალიანსის ლიდერი გახდება, ეს, თქვენი აზრით, კონკრეტულად რას შეცვლის საზოგადოებრივ-პოლიტიკურ პროცესებში?
- სახელმწიფოებრივი და საზოგადოების ინტერესებიდან გამომდინარე, ყველაფერი იქნება საჯარო. მოვლენების წინასწარ გაცხადება შემდეგ ამ მოვლენებზე ზემოქმედებას იწვევს. ჩვენ სპორტსმენები ხომ არ ვართ - ვინ იტყვის და ვინ მიირბენს პირველი?!
- ბურჯანაძის პოლიტიკურ შანსებს როგორ აფასებთ?
- თავად ბურჯანაძე თვითკმარი ადამიანია. მას აქვს პოლიტიკური ამბიციები, და ეს ნორმალურია. მაგრამ ჯერ ჩვენ არ ვიცნობთ მის პოლიტიკურ გუნდს; არ ვიცით, ვისი საშუალებით და როგორ აპირებს სახელმწიფოს მართვას, თუკი ხელისუფლებაში მოვა. ის ხალხი, ვინც მან წარმოადგინა, ჯერ განსაკუთრებულზე არაფერზე მეტყველებს. საზოგადოებაში არსებობს კითხვები ბურჯანაძის მიმართ; კითხვები მეც მაქვს, მაგრამ უნდა შევთანხმდეთ: საქართველოს აქვს ძალიან მძიმე არჩევანი: საქართველო თუ სააკაშვილი. ამიტომ საჭიროა, ყველა ძალა გავერთიანდეთ და ერთმანეთი კი არ ვაკრიტიკოთ, არამედ კოორდინირებული მოქმედები გვქონდეს, რათა ქვეყნისთვის ძირითადი საფრთხე კონსტიტუციური ფორმებით - არჩევნების გზით გავისტუმროთ.
- და ამ ფონის გათვალისწინებთ არ დაუსვამთ თქვენ ბურჯანაძეს კითხვებს, რომლებიც მის მიმართ გაქვთ?
- მირჩევნია, ეს კითხვები არ დავუსვა საჯაროდ - იმიტომ, რომ ეს შემდეგ სააკაშვილმა თავისი პროპაგანდისთვის არ გამოიყენოს.
- კიწმარიშვილთან და ნოღაიდელთან მიმართებით თქვენი დამოკიდებულება როგორია?
- როცა სააკაშვილი გყავს, რა დროს სხვების კრიტიკაა?
- მაგრამ, თუ ოპოზიციურ ფლანგზე პროცესი გახსნილი არ იქნება, არ ფიქრობთ, რომ სწორედ თქვენ - ოპოზიცია შეუწყობთ ხელს საზოგადოების კიდევ უფრო მეტად მოქცევას ვაკუუმში?
- საქართველოში დღეს არ არის არჩევანის საშუალება. განა შეიძლება ავირჩიო მაღაზიაში ანანასი, რომელიც იქ არ იყიდება?
- რა ინფორმაციას ფლობთ კონფლიქტის ზონებიდან?
- შემაშფოთებელი ინფორმაცია მაქვს ახალგორიდან: ახალგორისა და გალის რაიონებში აბსოლუტურად იდენტური პროცესები მიმდინარეობს: საქართველოს უშიშროება იქ მცხოვრებ ქართველებს აშანტაჟებს. მათზე ზეწოლა ხდება. აიძულებენ, მათთან ითანამშრომლონ. და, თუ არ ითანამშრომლებენ, თავისას მიიღებენ. ახალგორში საქართველოს უშიშროება ცდილობს, ქართველები "ტროას ცხენად" აქციოს - ისე, როგორც ეს გალში გააკეთა.
ახალგორელ მაღაზიის მეპატრონეებს, ვისაც იქ გორიდან, თბილისიდან შეაქვთ პროდუქცია, საგუშაგოზე პოლიციელი ეუბნება: "ეს შენთვის ბოლო შეტანაა. თუ იქ ცხოვრობ, ცხინვალიდან ატარე ტვირთი". რატომ? იმიტომ, რომ საქართველოს საგადასახადო სისტემა ვეღარ მუშაობს ახალგორში და გადასახადს ვერ იღებს? საგუშაგოს პოლიციელი თვითონ ვერ მიიღებს ამ გადაწყვეტილებას.
ახალგორში გაზის მიწოდება შეწყდა. ხალხი ამბობს, 1 იანვრიდან შეიძლება ელექტროენერგიის მიწოდებაც შეწყდესო. აშკარაა, რომ ახალგორში არ მომხდარა ახალგაზრდების ძალით გაწვევა ჯარში, ჩვენებმა კი ასეთი ინფორმაცია გაავრცელეს. არც ის შეესაბამება სიმართლეს, თითქოს ძალით ხდება პასპორტიზაცია. პროპაგანდა მუშაობს სიცრუეზე. ოსები ამაზრზენად იქცევიან, მაგრამ არანაკლებად ამაზრზენად იქცევიან ქართველები და სწორედ ეს არის ჩემთვის შემაშფოთებელი და დამაფიქრებელი. მთელი ახალგორის ადმინისტრაცია, რომელიც ახლა მცხეთაში იმყოფება, უფრო კოტეჯების განაწილებაზეა გადასული, ვიდრე ახალგორში ახალგორელების უფლებების დაცვაზე!