არჩევნები: ერთადერთი სივრცე პასუხისმგებლობის მქონე საზოგადოებისთვის

"რეზონანსი" - "მთელი კვირა"

4 აპრილი, 2011

პაატა ზაქარეიშვილი: "ხელისუფლება, ებღაუჭება რა მაჟორიტარებს, ებღაუჭება მაფიოზური მმართველობის სისტემას რეგიონებში"

"ჩემი რჩევაა "რვიანისთვის": მასში შემავალი პოლიტიკური პარტიები - ყველანი დადგნენ ტელეკამერების წინ და საზოგადოებას მოუწოდონ, ერთ დღეს (უმჯობესია, სამუშაო დღის დასრულების შემდეგ) გამოვიდეს ორი საათით და ხმაურის გარეშე მოაწყოს მრავალათასიანი საპროტესტო აქცია - კონკრეტული მოთხოვნებით.  მოთხოვნა კი უნდა იყოს არა "მიშა, წადი" და "მიშა, გადადექი", არამედ - გაუქმდეს მაჟორიტარული საარჩევნო სისტემის ის მოდელი, რომელიც მხოლოდ ხელისუფლებისთვის არის მისაღები", - "მთელ კვირას" პაატა ზაქარეიშვილი ესაუბრება.

- საარჩევნო გარემოს ცვლილებასთან დაკავშირებით "ოპოზიციურ რვიანსა" და ხელისუფლებას შორის მიმდინარე მოლაპარაკებები ჩიხში შევიდა. თქვენი დაკვირვებით, რა იყო "რვიანის" მიზანი ამ პროცესში? და თქვენ როგორი დამოკიდებულება გქონდათ ამ კონსულტაციების მიმართ?
- ჩემი აზრით, ეს ჩიხი კი არა, კრიზისია. ვფიქრობ, "რვიანის" მიზანი იყო, გამოეაშკარავებინა ხელისუფლების არაკონსტრუქციულობა. და მან ეს მოახერხა. აშკარად ჩანდა, რომ ეს კონსულტაციები ხელისუფლებას მხოლოდ შესაფუთად სჭირდებოდა - თითქოს იგი დემოკრატიული მოლაპარაკებების მომხრეა, და ასე გაწელავდა დროს.
- ამ ლოგიკით, გამოდის, რომ "რვიანსაც" მხოლოდ ის უნდოდა, რომ მეფე გაეშიშვლებინა. გინდათ თქვათ, რომ ეს მოლაპარაკებები კონკრეტულ პოზიტიურ შედეგზე გათვლილი არ იყო?
- დღევანდელი საარჩევნო სისტემა მორგებულია არა სახელმწიფოზე, არამედ "ნაციონალურ მოძრაობაზე", და ყველაფერია გაკეთებული იმისთვის, რომ "ნაციონალურმა მოძრაობამ" რაც შეიძლება მეტი ადგილი მიიღოს, რაც შეიძლება, ცოტა ხმებით. "რვიანის" ამოცანა კი ის არის, რომ საარჩევნო კოდექსი და ზოგადად, საარჩევნო გარემო ამომრჩევლის აქტიურობასა და ქვეყანაში არსებულ სიტუაციას პარლამენტში, ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოებში ადეკვატურად ასახავდეს. იგი რეალობას უნდა შეესაბამებოდეს. წარმოიდგინეთ, თითქოს სარკეში იყურებით, თქვენი თავის ნაცვლად კი სხვას ხედავთ. ჩვენ საარჩევნო კოდექსში რომ ვიხედებით, იქ საქართველო არ ჩანს. იქ ჩანს "ნაციონალური მოძრაობა". "რვიანს" კი უნდა, რომ ეს შეცვალოს. მაგრამ ამას ვერ აკეთებს - იმიტომ, რომ ხელისუფლებაში "ნაციონალური მოძრაობაა". "რვიანს" სურს, როგორმე დააჯეროს ხელისუფლება, რომ მისსავე ინტერესებშია ხელისუფლების დემოკრატიული გზით ცვალებადობა და არა ეგვიპტისა და ტუნისის გზით სიარული.
დღეს ხელისუფლებას საშუალება აქვს, დაფიქრდეს, საითკენ მიჰყავს ქვეყანა: ტუნისისკენ, ეგვიპტისკენ თუ ევროპისკენ. "რვიანის" პირველი - უმთავრესი ამოცანა, ხელისუფლების მიზეზით, ვერ განხორციელდა. და ახლა "რვიანის" ამოცანაა, იგი გააშიშვლოს. თუკი მოლაპარაკებები იშლება, მაშინ ადამიანმა (მხარემ) ის მაინც უნდა წარმოაჩინოს, რომ ეს მისი ბრალი არ არის. ახლა "რვიანმა" ნათელი უნდა გახადოს, თუ რატომ შეიქმნა კრიზისი იქ, სადაც იგი ისედაც მოსალოდნელი იყო.
- თქვენ თავიდანვე მიგაჩნდათ, რომ კრიზისი გარდაუვალი იქნებოდა?
- რა თქმა უნდა. მაგრამ ვიდრე ამას საზოგადოებას და საერთაშორისო თანამეგობრობას არ აჩვენებ, ეს ყველაფერი არადამაჯერებელი იქნება.
- მაგრამ "რვიანის" წარმომადგენლები დასავლეთის ფაქტორის მნიშვნელობაზე საუბრობდნენ; ამბობდნენ, რომ გასულ პერიოდთან შედარებით, დასავლეთის მხარდაჭერის იმედი ამჯერად გაცილებით საფუძვლიანი იყო. თუ მართლაც ასეა, რატომ დუმს იგი?
- პროცესი ჯერ კიდევ არ დასრულებულა. დასავლეთი არსად წასულა. ის ახლა, გარკვეულწილად, მოლოდინის რეჟიმშია - მოვლენების განვითარებას აკვირდება.
დემოკრატიული ინსტიტუტების მოთხოვნაზე უნდა გადავიდეთ. ამ გზით ჩვენ დავეხმარებით დასავლეთს, ჩამოყალიბდეს, სინამდვილეში, რა გვინდა.
ჩემი რჩევაა "რვიანისთვის": მასში შემავალი პოლიტიკური პარტიები - ყველანი დადგნენ ტელეკამერების წინ და საზოგადოებას მოუწოდონ, ერთ დღეს (უმჯობესია, სამუშაო დღის დასრულების შემდეგ) გამოვიდეს ორი საათით და ხმაურის გარეშე მოაწყოს მრავალათასიანი საპროტესტო აქცია - კონკრეტული მოთხოვნებით.  მოთხოვნა კი უნდა იყოს არა "მიშა, წადი" და "მიშა, გადადექი", არამედ - გაუქმდეს მაჟორიტარული საარჩევნო სისტემის ის მოდელი, რომელიც მხოლოდ ხელისუფლებისთვის არის მისაღები.
ჯერ კიდევ კომუნისტების დროს, ძალიან ხშირად, ადამიანები სწორედ ასეთი მოთხოვნებით გამოდიოდნენ. ეს მოთხოვნები კონკრეტულ ციფრებს უკავშირდებოდა (მაგალითად, 28-26). ეს მოთხოვნები არ იყო მორგებული შიშველ პოლიტიკაზე ("წადი, წადი!")
დღეს ხელისუფლება ცრუობს, როცა ამბობს, რომ ოპოზიცია მაჟორიტარული სისტემის წინააღმდეგია. სინამდვილეში, ოპოზიციას უნდა უკეთესი მაჟორიტარული სისტემა - უფრო გამჭვირვალე, უფრო ეფექტური - რომლითაც მინიმუმამდე დავა თითოეული ამომრჩევლის ხმის დაკარგვის ალბათობა.
საერთოდ, მიმაჩნია, რომ საარჩევნო სისტემის ყველაზე მანკიერი ფორმა შერეული - მაჟორიტარული და პროპორციული სისტემაა. ორივეს ერთდროულად არსებობას ჯობს, იყოს რომელიმე ერთი. მე განსაკუთრებულად ვეწინააღმდეგები მხოლოდ მაჟორიტარული სისტემის არსებობას. ბრიტანეთში მაჟორიტარული სისტემაა. იქ ყოველთვის ერთი და იგივე პარტიები მოდიან ხელისუფლებაში, და მაგალითად, ლიბერალურ-დემოკრატიული პარტია ყოველთვის გვერდზე რჩება. ამ სახელმწიფოში ყოველთვის პრობლემები იქმნება საარჩევნო გარემოს დახვეწასთან დაკავშირებით. და ახლა, ამის გამო, ბრიტანეთიც კი მზად არის, პროპორციულ სისტემაზე გადავიდეს. მიმდინარე წელს კი ჩატარდება რეფერენდუმი, რომლითაც გადახედავენ მაჟორიტარული სისტემის ეფექტურობას. დაფიქრდეს ჩვენი საზოგადოება: რატომ სჭირდება ბრიტანეთს, ჩაატაროს რეფერენდუმი ამ საკითხთან დაკავშირებით?
ამერიკის შეერთებულ შტატებში მაჟორიტარული სისტემა არსებობს. მაგრამ ამერიკაში ხომ კონფედერაციული მოწყობაა. სწორედ ამიტომ არ ირჩევენ იქ პრეზიდენტს პირდაპირი არჩევის წესით. პირდაპირი არჩევის შემთხვევაში, დაირღვევა კონფედერაციული მოწყობის სისტემა, ეს კი ამერიკელებისთვის ყოვლად მიუღებელია. ასე რომ, ამერიკა ამ შემთხვევაში არ შეიძლება, იყოს მაგალითი. და ვინც ამერიკის მაგალითს მოიყვანს, ის უპასუხისმგებლო ადამიანი იქნება. მოვაწყოთ კონფედერაცია! გვაწყობს? ვინც ამერიკის მაგალითს მოიყვანს, მაშინ თქვას, რომ საქართველოში კონფედერაციული მოწყობა იქნება. ეს ხომ ჩვენთვის ყოვლად მიუღებელია?
საერთოდ, ვფიქრობ, რომ კარგი იქნება, თუკი საზოგადოებაში ჩატარდება დებატები იმაზე, თუ რა პრინციპული განსხვავებაა პროპორციულსა და მაჟორიტარულ სისტემებს შორის. მაჟორიტარული არჩევის წესი უკვე წარსული, დემოკრატიის შუა საუკუნეობრივი ფორმაა, სადაც უმცირესობის ხმები იკარგება და ხშირად - უმრავლესობისაც კი. დიდი ხანია, კონტინენტურ ევროპაში მას აღარ იყენებენ - იმიტომ, რომ პოლიტიკოსი, რაც უნდა კარგი ადამიანი იყოს, მარტო ვერაფრის გაკეთებას შეძლებს. პოლიტიკოსები გუნდით უნდა მოდიოდნენ. პასუხს გუნდთან ერთად უნდა აგებდნენ. პოლიტიკური პარტია, რომელიც პასუხისმგებლობას იღებს, მერე თავს ვერ გაიმართლებს. ასე რომ, უტიფრად ცრუობს ხელისუფლება, როცა ამბობს, პროპორციული სისტემით პარტიები თავიანთ საქმეს იკეთებენო.
რაც მთავარია, პროპორციული სისტემა ხელს უწყობს პოლიტიკური იდეოლოგიების ჩამოყალიბებას, მაჟორიტარული კი ამას გამორიცხავს. პროპორციული სისტემა საშუალებას იძლევა, ერთმანეთისგან გაიმიჯნოს მემარჯვენეები, მემარცხენეები, ულტრამემარჯვენეები, ულტრამემარცხენეები, ცენტრისტები, ლიბერალ-დემოკრატები.
ჩვენთან პოსტსაბჭოთა სისტემა შემორჩა - პროპორციულმა სისტემამ ვერ მოახერხა, მაჟორიტარული სისტემა ბოლომდე გაეძევებინა.
შერეულ სისტემაში კი მაჟორიტარული სისტემა პარაზიტული, მაფიოზური სისტემა ხდება. ხელისუფლება ცდილობს, რაიონებში მდიდარი ხალხი მოწველოს, რათა შემდეგ მათ წველონ მოსახლეობა, როცა უკვე პარლამენტში მოხვდებიან.
გაიხსენეთ: როცა რევოლუციის შემდეგ სააკაშვილმა შევარდნაძის პარლამენტი დაითხოვა, მაჟორიტარებისთვის მანდატები არ გაუუქმებია - იმიტომ, რომ ამ ხალხს ფული უკვე გადახდილი ჰქონდა. ეს დეპუტატები მზად იყვნენ, ნებისმიერ ხელისუფლებას მომსახურებოდნენ. და დიდი ხალისით მოემსახურნენ სააკაშვილს, - ისევე, როგორც მზად იყვნენ, დიდი ხალისით მომსახურებოდნენ შევარდნაძეს. ხელისუფლება, ებღაუჭება რა მაჟორიტარებს, ებღაუჭება მაფიოზური მმართველობის სისტემას რეგიონებში. მე არ მეგულება რაიონი, სადაც ხალხი კმაყოფილია მაჟორიტარი დეპუტატით. ყველა ხვდება, რომ იქ არის ნეპოტიზმის ხელშეწყობა, არის კლიენტელიზმი, არის ტრაიბალიზმი და ყველა უკუღმართი ფორმა, რაც დემოკრატიას ეწინააღმდეგება.
ხელისუფლება ცრუობს, როდესაც ამბობს, რომ პროპორციული სისტემა პოპულარული არ არის. მაგრამ ჯანდაბას: რაკი საზოგადოებაში არის მოთხოვნა ვითომდა მაჟორიტარულ სისტემაზე, ამიტომ ოპოზიცია სთავაზობს დაჩეხილ სიას - ანუ, პარტიები ყველა რეგიონში წარმოადგენენ კანდიდატებს რაიონებისა და რეგიონების მოსახლეობის რაოდენობის შესაბამისად. ამ ფორმით, ამომრჩეველი ხმას მისცემს არა ერთ, არამედ რამდენიმე ადამიანს და ამით პრაქტიკულად არ იკარგება არც ერთი ამომრჩევლის ხმა. ანუ, ის ისევ და ისევ პოლიტიკურ პარტიას აძლევს ხმას. პარტია მოგემსახურება არამარტო ზოგადსახელმწიფოებრივი, არამედ რეგიონის ინტერესებიდან გამომდინარე. ასე რომ, ხელისუფლების წარმომადგენლები აქაც ცრუობენ, როდესაც ამბობენ, რომ ოპოზიცია ყველაფერს მხოლოდ რაიონზე აბამს.
- თქვენი აზრით, გამოიყენა თუ არა "რვიანმა" მოლაპარაკების მაგიდასთან ყოფნისას ყველა რესურსი, რათა არსებითი მნიშვნელობის  მქონე კონკრეტული შედეგისთვის მიეღწია?
- მას ჯერ ყველა რესურსი არ გამოუყენებია. ახლა დარჩნენ საერთაშორისო ორგანიზაციები, დიპლომატები - ისინი უნდა დააჯეროს. მაგრამ ვფიქრობ, კარგი იქნებოდა, ჯერ ქუჩის რესურსი გამოეყენებინა და შემდეგ გასულიყო დიპლომატებზე და ეთქვა, რომ ხალხის მხარდაჭერა მასთან არის.
- დავით ბერძენიშვილი, რომელიც "რვიანისა" და ხელისუფლების მოლაპარაკებებში უშუალოდ იყო ჩართული,  ამბობს, რომ შესაძლოა, "რვიანმა" გამოიყენოს ტაქტიკური ნაბიჯი, რომელიც გუმბარიძის ხელისუფლების დროს ეროვნულმა მოძრაობამ გამოიყენა: მან ქუჩის პროტესტის გზით მიაღწია საარჩევნო სისტემის ცვლილებას და ასე დაამარცხა საბჭოთა ხელისუფლება. თქვენი აზრით, სააკაშვილის ხელისუფლების პირობებში, და იმის გათვალისწინებით, რომ ხალხი აღარ არის მოტივირებული, პროტესტი ღიად, ორგანიზებულად გამოხატოს, "რვიანი" ეროვნული მოძრაობის წარმატების მაგალითის გამეორებას შეძლებს?
- მას ახლა ეს გზა დარჩა.
- მაგრამ შეძლებს ხალხის გამოყვანას?
- თუ ვერ გამოიყვანს, კარგად ყოფილა ჩვენი საქმე. თვეობით იჯდა ხალხი საკნებში; სტადიონზე ამდენი ხალხი გამოვიდა. ხალხს ორი საათით თუ ვერ გამოიყვან...
- ამას ხომ ხალხის მხრიდან ნდობა სჭირდება?
- რა თქმა უნდა. ხელისუფლებამ ჩააგდო მოლაპარაკება. ამიტომ, ახლა საზოგადოების მოტივაციისთვის არის მშვენიერი დრო, რათა "რვიანის" ყველა სუბიექტი ერთად გამოვიდეს და მისი მოწოდება ხალხმა გაიზიაროს.  ეს იქნება ძალიან სერიოზული გამოწვევა დასავლეთისთვის - რადგან ხალხი ითხოვს დემოკრატიულ ინსტიტუტს. ის არ ითხოვს გადაყენებას. არ ამბობს, რომ სააკაშვილი ცუდია. ამბობს: სააკაშვილიც მოვიდეს ამ ფორმით ხელისუფლებაში, თუ პოლიტიკოსია. ეს იქნება როგორც დასავლეთზე, ისე საზოგადოებაზე ზეგავლენის ეფექტური მექანიზმი. თუ "რვიანმა" ხალხის გამოყვანა ვერ მოახერხა, ე.ი.  ჩვენი სამშობლო ასეთია. მაგრამ ადამიანებს აქციის ჩატარებისკენ არ მოუწოდო მხოლოდ იმ განცდის გამო, რომ ხალხი ქუჩაში არ გამოვა, გაუმართლებელია.
- ერთი მხრივ, ჩიხია მოლაპარაკებების პროცესში, მეორე მხრივ კი, აქტიურობენ ბურჯანაძე და "ქართული პარტია". თქვენი აზრით, ამ ეტაპზე "რვიანის" ფაქტობრივი მარცხი აყენებს თუ არა მომგებიან პოზიციაზე რევოლუციაზე ორიენტირებულ ძალებს?
- არავითარი მარცხი. ეს არის წარმატება. "რვიანმა", თავისი საქმიანობით, გამოააშკარავა, რომ ხელისუფლება არ მოდის დემოკრატიაზე.
- და რამდენჯერ უნდა გამოააშკარავოს და რამდენჯერ უნდა ჩაითვალოს ეს მის წარმატებად და არა მარცხად?
- რამდენჯერაც საჭიროა, იმდენჯერ უნდა გამოააშკარავო. რამდენჯერ ჭამ ცხოვრებაში საჭმელს? დემოკრატია არის პროცესი. აი, ამას უნდა მივეჩვიოთ. სიცოცხლე პროცესია. ზრუნვა პროცესია. სახელმწიფოს მშენებლობის პროცესი ერთჯერადი აქტი არ არის: იგი ყოველდღიურად შენდება. ერთხელ ვიღაცამ კრემლში საბჭოთა კავშირი შექმნა. ის თავისივე სიმძიმით ჩამოიშალა. ჩვენივე სიმძიმით რომ არ ჩამოვიშალოთ, საჭიროა, მუდმივად ვმოქმედებდეთ; ყოველდღე ვმოძრაობდეთ.
დღეს რაღაც პროცესი "რვიანსა" და ხელისუფლებას შორის არ შეიძლება იყოს არც წარმატება, არც - წარუმატებლობა. ეს პროცესის მხოლოდ მონაკვეთია. შემდეგი ნაბიჯი უნდა გადაიდგას. პროცესი ჩერდება მაშინ, როცა შემდეგი ნაბიჯი არის უფსკრული. როცა შემდეგი ნაბიჯი კატასტროფაა. ეს კი კატასტროფა არ არის. ეს არის კრიზისი. კრიზისსა და კატასტროფას შორის კი დიდი განსხვავებაა. კრიზისი ძალების მობილიზებას ახდენს. იგი გამოსავლის საშუალებას გაძლევს. კატასტროფა კი ამ გზას აღარ გიტოვებს. კატასტროფა გასამარებს: მისი შედეგი მოგყვება მთელი ცხოვრება - თუკი თავად არ გახდი კატასტროფის მსხვერპლი. კრიზისი კი ავადმყოფობაა - ისევე, როგორც სახადი. მას ორგანიზმი ან ერევა, ან - ვერ ერევა. ეს კრიზისია და სხვა არაფერი. ჩიხი იცით, რა არის? როცა გასასვლელი არ არის და უკან უნდა გამოხვიდე. კრიზისში კი გასასვლელი არსებობს.
- თქვენივე სიტყვებით რომ ვთქვათ, "რვიანის" ამ კრიზისმა მისცა თუ არა საშუალება ბურჯანაძეს, "ქართულ პარტიას", რევოლუციაზე ორიენტირებულ ძალებს, თავიანთი ხაზი გაააქტიურონ?
- თუ მათ ჩათვალეს, რომ ამის საშუალება მიეცათ და სურთ, დაამტკიცონ, რომ რევოლუცია გარდაუვალია, მით უარესი მათთვის - თუმცა, ბურჯანაძესთანაც და "ქართულ პარტიაშიც" ბევრი მეგობარი მყავს.
არჩევნები დაბადების დღესავით არის. რაც უნდა გეზარებოდეს, არ გინდოდეს შენი დაბადების დღის დადგომა და მას ემალებოდე, ის მაინც მოვა და ერთ წელს მაინც ჩაგითვლის. არჩევნებიც, გინდა თუ არა, მოვა. თუ მასში ჩვენ არ მივიღებთ მონაწილეობას, სააკაშვილი მიიღებს. თქვენ ნახავთ, რომ ბევრი სხვა პარტია მიიღებს მონაწილეობას. სააკაშვილის საყვარელი პარტიები. საყვარელი ოპოზიცია.
ისლამურ სამყაროში, სადაც მრავალცოლიანობაა, არსებობს საყვარელი ცოლის (ასე უწოდებენ პირველ ცოლს) ინსტიტუტი. სააკაშვილი მუდმივად ცდილობს, ოპოზიციაში საყვარელი ოპოზიცია ჰყავდეს.
- ვის გულსხმობთ?
- რა მნიშვნელობა აქვს? არიან პარტიები, რომლებიც სააკაშვილს კრიტიკულ სიტუაციაში მხარში უდგანან ხოლმე. თუ ჩვენ არ გვინდა, რომ მხოლოდ სააკაშვილის საყვარელმა ოპოზიციამ მიიღოს მონაწილეობა არჩევნებში, კეთილი უნდა ვინებოთ და მასში მონაწილეობა ყველამ მივიღოთ.
თუკი არჩევნებზე ამომრჩევლების 80% მაინც მოვა, სააკაშვილი მას ვეღარ გააყალბებს. იმისთვის, რომ არჩევნების დღეს ადამიანები სახლში დარჩნენ, ხელისუფლებას სჭირდება ჭორები - რომ არჩევნები მაინც გაყალბებულია; რომ მასში მონაწილეობით მაინც არაფერი შეიცვლება. ამიტომ: ვიდრე 80% არ მივა არჩევნებზე, ყოველთვის მართალი ვიქნები, როცა ვიტყვი, რომ არჩევნებს სხვა ალტერნატივა არ აქვს. 30 მაისს 50%-ზე ნაკლები ამომრჩეველი მივიდა. 80% მაინც რომ მისულიყო, თბილისში მეორე ტური აუცილებლად ჩატარდებოდა, და საკრებულოშიც სრულიად სხვა სურათი იქნებოდა. პასუხისმგებლობის საკუთარ თავზე აღება უნდა ვისწავლოთ. ხალხი თვეების განმავლობაში იდგა ქუჩაში. რა გახდა ნახევარი საათით არჩევნებზე მისვლა?!
- ზემოთ "საყვარელი ოპოზიცია" ახსენეთ. დავით ბერძენიშვილმა შენიშნა რამდენიმე დღის წინ - "ქრისტიან-დემოკრატების" ოპოზიციური ლეგიტიმაცია "რვიანში" შედგაო. ეთანხმებით ამ შეფასებას?
- არ მინდა, იმ პოლიტიკური პარტიების წინააღმდეგ გავილაშქრო, ვისი ქცევაც დღეს არ მომწონს. მაგრამ მისასალმებელია, რომ ეს პოლიტიკური პარტიები "რვიანში" არიან. საქმე იცით, რა არის? დღეს პარლამენტში რომ ყოფილიყვნენ ის პოლიტიკური პარტიები, ვინც იქ თავის დროზე არ შევიდა, "ქრისტიან-დემოკრატიული მოძრაობა" სხვანაირად მოიქცეოდა. ვინაიდან ისინი ახლა იქ პრაქტიკულად მარტო არიან, კარტ-ბლანში აქვთ. მაგრამ როცა პოლიტიკური ძალა ამბობს - "მე ოპოზიციური პარტია ვარ", - მაშინ იძულებული ხდება, სხვასაც გაუწიოს ანგარიში, და შესაბამისად, მისი გაკეთილშობილება და ოპოზიციურ რელსებზე გადაყვანა უფრო იოლია. ვფიქრობ, რომ "ქრისტიან-დემოკრატიული მოძრაობის" ქცევა "რვიანში" საკმაოდ საინტერესო და პოზიტიურია.
ასე რომ, თუ ჩვენ გვაქვს ეჭვი რომელიმე ოპოზიციური პარტიის მიმართ, რომ ისინი ისე არ იქცევიან, როგორც ჩვენ ვთვლით, რომ მისაღებია, მათი კრიტიკა და ლანძღვა კი არა, პროცესებში ჩართვაა საჭირო. ადამიანი რაც უნდა იძახდეს, ცურვა ვიციო, თუ წყალში არ ჩახტება, ვერ შეამოწმებ, იცის ცურვა თუ არა. ოპოზიციური პარტია შეიძლება შეამოწმო, არის თუ არა ის ნამდვილად ოპოზიციური, თუკი მას "წყალში ჩააგდებ".
- ანუ, "ქრისტიან-დემოკრატების" ოპოზიციური ლეგიტიმაცია "რვიანში" შედგა?
- პირობითად, ლეგალიზაცია - იმიტომ, რომ ჩემი აზრით, მათ ხმა არ უნდა მიეცათ ბოლო საკონსტიტუციო ცვლილებებისთვის, რომლითაც ერთი-ორად შესუსტდა პარლამენტის ძალა მომავალ საქართველოში. სააკაშვილი ყოველთვის ტრაბახობს, რომ ოპოზიციამ მას ამ ცვლილების მიღებაში მხარი დაუჭირა. "ქრისტიან-დემოკრატებს" ამ საკონსტიტუციო ცვლილებისთვის ხმა რომ არ მიეცათ, სააკაშვილი მარტო რჩებოდა, და ასე ვერ იტრაბახებდა მსოფლიოში. ხოლო ის, რომ დღეს "ქრისტიან-დემოკრატები" "რვიანში" არიან, მხოლოდ მისასალმებელია. საჭიროა არა პოლიტიკური პარტიების წინააღმდეგ გალაშქრება და მათი კრიტიკა, არამედ მათი ცოცხალ პოლიტიკურ პროცესებში ჩართვა.