"უჭკუოები არიან! ვერაფერი ისწავლეს, პიარისა და ფულის კეთების გარდა!"

"რეზონანსი"

8 აგვისტო, 2009

ბურჯანაძე დარწმუნებულია, რომ "შეუძლებელია, ასეთმა მახინჯმა სახელისუფლებო ვერტიკალმა დიდხანს გაძლოს"
"ხალხმა დაინახა, რომ ის ოპოზიციას არ გაუყიდია. ჩვენ ვიმოქმედეთ ისე, როგორც ცივილიზებულ და ნორმალურ ოპოზიციას უნდა ემოქმედა; ხელისუფლება მოქმედებს ისე, როგორც კრიმინალი.
როცა ვამბობთ, რომ ბრძოლას არ შევწყვეტთ, თქვენს დაკვეთას ვასრულებთ - საზოგადოებისას, რომელსაც გინდათ, რომ იმის მიუხედავად, მიშა მოგწონთ თუ ნინო, ან არც ერთი მოგწონთ, თავისუფლად შეგეძლოთ ქუჩაში სიარული", - "რეზონანსის" შეკითხვებს ნინო ბურჯანაძე პასუხობს.
- თქვენი ხმა გამორჩეულად ისმოდა გაზაფხულზე, ქუჩის აქციებზე - ძალიან მალე დამთავრდება სააკაშვილი და მისი ხელისუფლებაო. თქვენი არგუმენტი მაინტერესებს: რატომ აკეთებდით ასეთ განაცხადს? რატომ აჩენდით ასეთ მოლოდინს ადამიანებში?
- არ მითქვამს, რომ ადვილად წავიდოდა; პირიქით, ყოველთვის ვამბობდი, რომ ეს იქნება რთული ბრძოლა. მაგრამ ვფიქრობდი და ახლაც ვფიქრობ, რომ ამ ბრძოლის წარმატებით დამთავრების შანსი არსებობდა. ერთი რამ შემიძლია გითხრათ: პოლიტიკური თვალსაზრისით, ჩვენ გავიმარჯვეთ. ჩვენ მიერ გამოყენებული ყველა პოლიტიკური მეთოდი იყო აბსოლუტურად ადეკვატური. მაგრამ იმ ხელისუფლების პირობებში, რომელიც ადეკვატურობასთან ახლოსაც არ არის, ბუნებრივია, ძნელია, მიაღწიო იმ შედეგს, რასაც ადამიანი ლოგიკურად გეგმავ. არაფერი ქვეყანაში არ მუშაობდა სამი თვის განმავლობაში - გარდა ტელევიზიისა და პოლიციისა.
- მაგრამ სამი თვის შემდეგ ხომ ამუშავდა?
- ფორმალურად. მთავრობის ან პარლამენტის მიერ მიღებული რომელიმე ადეკვატური გადაწყვეტილება მაჩვენეთ. საერთოდ კი, საქმე ის კი არ არის, მთავრობა ამ წუთში შედის შენობაში თუ არ შედის; საქმე ის არის, რომ ასეთი პოლიტიკური კრიზისის პირობებში ნებისმიერი მთავრობა მიდის. გარწმუნებთ, ისე რომ წავიდეს საქმე, რომ მხოლოდ ავლაბრის რეზიდენციაზე დარჩეს ქართული დროშა, სააკაშვილი იჯდება იქ და იძახებს, რომ საქართველოს პრეზიდენტია. კიდევ ერთხელ ნათლად დადასტურდა, რომ მას არ აინტერესებს ხალხის აზრი.
- ამაზე საუბრით ახალს ვერაფერს იტყვის ოპოზიცია. თუ შეიძლება, მითხარით, ოპოზიციის წარმატებაში კონკრეტულად რას გულისხმობთ?
- ოპოზიციაში არსებული ხედვების მნიშვნელოვანი სხვაობის მიუხედავად, კოორდინირებული ქმედებები განხორციელდა. საზოგადოებამ კი შიში დაძლია. და სულ ტყუილად ჰგონია ახლა სააკაშვილს, რომ იმ ტერორით, რასაც ის ახორციელებს, შიშს კვლავ დანერგავს. და ჩვენმა ოპოზიციამაც, სხვათა შორის, პოლიტიკური ბრძოლის ძალიან მაღალი კულტურა აჩვენა. რამდენჯერმე იყო იმის შესაძლებლობა, რომ ძალისმიერი მეთოდის გამოყენებით ეს ხელისუფლება დამთავრებულიყო, მაგრამ ჩვენ არ წავედით ამაზე.
- გასაგებია, რომ ოპოზიციურმა ძალებმა უარი თქვით რევოლუციაზე. მაგრამ ეს არ იყო საკმარისი იმისთვის, რომ პოლიტიკურ ბრძოლაში კონკრეტული შედეგისთვის მიგეღწიათ.
- ამ ეტაპზე აღმოჩნდა, რომ არ იყო საკმარისი. მაგრამ მიუხედავად ამისა, მე მაინც არ ვარ იმის მომხრე, რომ ჩვენ ძალისმიერი მეთოდები გამოვიყენოთ. ბრძოლა გრძელდება. ახლა დადგა დრო, რომ სერიოზული ანალიზი გავაკეთოთ: რა კორექცია სჭირდება ამ ბრძოლას.
- გავრცელებული მოსაზრებაა: სააკაშვილმა ძალაუფლება იმიტომ შეინარჩუნა, რომ ოპოზციამ ვერც ხალხისთვის და ვერც დასავლეთისთვის პოლიტიკური ალტერნატივის შეთავაზება ვერ შეძლო. და კიდევ იმიტომ, რომ ოპოზიციურ მოძრაობას საერთო ლიდერი არ ჰყავდა. თქვენი პოზიცია როგორია ამასთან დაკავშირებით?
- რაც შეეხება ხელისუფლების ამ ეტაპზე შენარჩუნებას, ამაზე არ ვდავობთ: თავის სავარძელში ზის; პრეზიდენტია ჯერ კიდევ. და არჩევნები არ დანიშნულა. სააკაშვილი უნდა ვიყო, რომ ვიძახო: მოვიგეთ და სააკაშვილი აღარ არის პრეზიდენტიო. უბრალოდ, ხელისუფლების ავტორიტეტისა და ეფექტურობის სხვადასხვა დონე არსებობს. არსებობს დემოკრატიული ხელისუფლება; არსებობს ავტოკრატიული; არსებობს ავტოკრატიიდან დიქტატურაში გარდამავალი (რაც სააკაშვილის შემთხვევაშია); არსებობს ავტორიტეტული და უავტორიტეტო. დღევანდელი ხელისუფლება არის ეფექტური? აი, თქვენ ლაპარაკობთ იმაზე, რომ ოპოზიციამ ვერ შესთავაზა ხალხს რაღაც - რაშიც ნაწილობრივ გეთანხმებით. მაგრამ ვინმემ ამიხსნას, რა შესთავაზა ხელისუფლებამ ერთი წლის განმავლობაში საქართველოს მოსახლეობას? იმის ნაცვლად, რომ ომიდან ერთი წლის შემდეგ ხელისუფლება გვთავაზობდეს თავის ხედვებს, თუ როგორ აპირებს სხვა ტერიტორიების დაცვას (მამისონის, თრუსოს ხეობის და ა.შ.); როგორ აპირებს დაკარგულ ტერიტორიებთან დაკავშირებით პრობლემაზე მუშაობას, გვაჩვენებენ მოდების ჩვენებას გორში! ყველას პატივს ვცემ, ვისაც უნდა, რომ თავისი წვლილი შეიტანოს ადამიანების ფსიქოლოგიურ რეაბილიტაციაში, მაგრამ რა დროს მოდების ჩვენებაა? მე არ ვამბობ, რომ თავში უნდა წავიშინოთ ხელი და უიმედობას მივეცეთ, მაგრამ ადეკვატურები ხომ უნდა ვიყოთ? ადამიანს ოჯახის წევრი რომ მოუკვდება, იმას მოდები უნდა აჩვენო? დიახ, გიდასტურებთ, რომ ამ ეტაპზე სააკაშვილმა გაიხანგრძლივა თავისი ხელისუფლება, მაგრამ მიმაჩნია, რომ ეს სტაბილური ვერ იქნება. მისი ხელისუფლება ძალიან დასუსტდა.
რაც შეეხება საკითხს - შეძლო თუ არა ოპოზიციამ საზოგადოებისთვის ალტერნატივის შეთავაზება: ძალიან რთული იყო ოპოზიციისთვის ამის გაკეთება თუნდაც მედიარეალობიდან გამომდინარე. მაგალითად, ჩვენს პოლიტიკურ პარტიას ნათელი ხედვა აქვს ჩამოყალიბებული სოციალურ საკითხებთან, ეკონომიკურ პოლიტიკასთან, საგარეო პოლიტიკურ ორიენტირებთან, კონფლიქტების დარეგულირებასთან დაკავშირებით, მაგრამ არასოდეს გვქონია შესაძლებლობა, მედიის საშუალებით ეს საზოგადოებისთვის მიგვეწოდებინა.
და მეორე: მესმის, რატომ აქვს საზოგადოებას მუდმივი მოლოდინი და მოთხოვნა იმისა, რომ ოპოზიცია იყოს ერთიანი: სააკაშვილის მახინჯი ხელისუფლება იმდენად არის გამჯდარი ჩვენს რეალობაში, რომ მისი მორევა ცალ-ცალკე ძალიან ძნელია. მაგრამ მიმაჩნია, რომ არასწორია მოთხოვნა, მთელი ოპოზიცია გაერთიანდეს ერთი პოლიტიკური პლატფორმის, ერთი პოლიტიკური ლიდერის ირგვლივ. ეს საზოგადოებას უნდა ავუხსნათ.
- თქვენ ამბობთ, რომ ერთი ლიდერის ირგვლივ გაერთიანებაც არასწორია?
- ლიდერი ან არის, ან - არ არის. შემიძლია გითხრათ, რომ დღეს ერთიანი ლიდერი საქართველოში არ არის. ხელოვნური ლიდერის შექმნა კი არ არის მართებული.
საერთოდ კი: ჩვენ ეს ორჯერ გავიარეთ. ქართველებს ემოციურობაც ხელს გვიწყობს და შესაბამისი პოლიტიკური კულტურაც იმისთვის, რომ 80%-იანი რეიტინგის შემთხვევაში ლიდერების აბსოლუტურ უმრავლესობას ეს თავში აუვარდეს. ამიტომ: არ არის ეს საჭირო. ჩვენ საზოგადოებას უნდა შევთავაზოთ სხვადასხვა პოლიტიკური ხედვა, რამდენიმე ლიდერი, და თვითონ აარჩიოს, რა ტიპის ლიდერი და რა ტიპის პოლიტიკური პლატფორმა უნდა.
ვთვლი, რომ ოპოზიცია გაერთიანებული უნდა იყოს იმისთვის, რომ დაინიშნოს ვადამდელი საპრეზიდენტო არჩევნები (ვისაც აქვს ეს მიზანი) და არა - ადგილობრივი ან საპარლამენტო. და უნდა შეეცადოს, კოორდინირებულად იმოქმედოს, ერთმანეთის პოზიციებს რამე შეჰმატოს და არავითარ შემთხვევაში არ დაასუსტოს. ამ შემთხვევაში, ჩვენ შევძლებთ მიზნის მიღწევას.
- თუ ასეა, გაზაფხულის აქციებისას რაში დაგჭირდათ ოპოზიციური ერთიანობის ერთგვარი იმიტაცია?
- არა, არა, არანაირი იმიტაცია არ იყო. ჩვენ არ გვითქვამს, რომ ეს არის ოპოზიციური ერთიანობა ან ერთიანი ორგანიზმი. გახსოვთ ძალიან კარგად, რომ იყო განსხვავებული ხედვები, მაგრამ იყო ძალიან მჭიდრო კოორდინაცია.
- თუ ასე იყო, ახლა რატომ დაიშალეთ? სექტემბრიდან გადაჯგუფების გადაწყვეტილება რატომ მიიღეთ?
- იმიტომ, რომ ერთი ეტაპი დასრულდა. მართალია, დასრულდა არც თუ წარუმატებლად, მაგრამ - არც საბოლოო წარმატებით. ეს იმაზე მიანიშნებს, რომ კორექტივები შესატანია სტრატეგიაშიც და ტაქტიკაშიც. თუ ბრძოლას აგრძელებ ზუსტად იმავე მეთოდებით, რომლითაც ბრძოლა ბოლომდე ვერ მოიგე, მაშინ, რა თქმა უნდა, შემდგომი ეტაპი განწირულია წარუმატებლობისთვის. გაზაფხულის აქციების დროს იყო ძალიან განსხვავებული ხედვები სტრატეგიასთან და ტაქტიკასთან დაკავშირებით, და იმისთვის, რომ ეს ერთიანობა შენარჩუნებულიყო, ჩვენ გვიწევდა პოზიციების დაახლოება; ხშირ შემთხვევაში - ნახევრადგადაწყვეტილებების მიღება. და მოგეხსენებათ, ასეთი გადაწყვეტილებების მიღებას ხანდახან ჯობს, საერთოდ არ მიიღო გადაწყვეტილება. ვფიქრობ, რომ ახლა მეტ-ნაკლებად უნდა ჩამოყალიბდეს სურათი, ვინ როგორ ხედავს პროცესის მომავალ განვითარებას და ამის მიხედვით დაჯგუფდნენ პარტნიორები. მერე არც წარუმატებლობის ერთმანეთზე გადაბრალება იქნება და შეიძლება, საბოლოო მიზანსაც უფრო ადვილად მივაღწიოთ. ვფიქრობ, რომ მაინც მოვახერხებთ გარკვეული კორექტული ურთიერთობებისა და კოორდინაციის მინიმალური ხარისხის შენარჩუნებას.
- სექტემბრიდან თქვენს ადგილს რომელ ოპოზიციურ ძალასთან ერთად მოიაზრებთ?
- ახლა ამასთან დაკავშირებით ვერაფერს გეტყვით. ვსაუბრობთ ყველა ოპოზიციურ ძალასთან. ჩემი მთავარი პრინციპი იქნება არა პირადი სიმპათიები ან ანტიპათიები, არამედ მხოლოდ და მხოლოდ ეფექტი. თუ საჭირო იქნება, მარტონი ვიქნებით. თუმცა, არ მგონია, მარტო აღმოვჩნდეთ.
- ზემოთ აღნიშნეთ, რომ  ოპოზიციიდან გამოკვეთილი ლიდერი არ უნდა არსებობდეს. დასავლეთს სხვა მიდგომა აქვს ამ საკითხთან მიმართებით.
- არ გეთანხმებით: მე ამერიკის შეერთებულ შტატებში ვიყავი საკმაოდ ხანგრძლივი ვიზიტით და ყველა უწყებაში მქონდა შეხვედრა ძალიან მაღალ დონეზე. არსად მომისმენია ამერიკის მხრიდან მოთხოვნა ან ხაზგასმა იმისა, რომ აუცილებელია ერთი ლიდერი. და რომ იყოს კიდეც ასეთი მოთხოვნა, ჩვენი სტრატეგიული მეგობრების მიმართ უდიდესი პატივისცემის მიუხედავად, ჩვენ უნდა გადავწყვიტოთ, რა გვჭირდება.
- თქვენ გამორიცხავთ გარედან ჩარევის ფაქტორს?
- არ ვიცი, შეიძლება ვინმეს ამის სურვილი გაუჩნდეს. ამერიკაში ეს სურვილი ნამდვილად არ არის. ვფიქრობ, რომ ჩვენ არ უნდა დავუშვათ გარედან ჩარევა არც ერთ შემთხვევაში. მეგობრების მხრიდანაც კი. და ისიც ვაღიაროთ, რომ სააკაშვილი ლიდერად ჩვენ თვითონ - ქართველმა ხალმა - მოვიყვანეთ.
- აპრილი-მაისის პერიოდში ოპოზიციურ მოძრაობაში იგრძნობდა ერთგვარი მოლოდინი: "დასავლეთი მხარს დაგვიჭერს". თქვენი აზრით, რატომ ვერ მიიღეთ ეს მხარდაჭერა?
- რაღაც პერიოდის განმავლობაში სააკაშვილმა პიარით, ამისთვის ძალიან ბევრი მილიონის დახარჯვით გარკვეულწილად მოგვიგო. ამ მრავალმილიონიანი პროექტების გადაფარვა პრაქტიკულად შეუძლებელი იყო. თუმცა, საბოლოოდ, მათ მაინც ვერ მიაღწიეს მიზანს. ამაში დავრწმუნდი ამერიკაში ჩემი ვიზიტის დროს.
- იმის თქმა გინდათ, რომ ოპოზიციას დასავლეთისგან საკმარისი მხარდაჭერა გქონდათ?
- დასავლეთმა ბევრჯერ, ყველგან, ყველა დონეზე - რაც დიპლომატიურ და ცივილიზებულ ჩარჩოებში ჯდება, მკვეთრად დაუსვა სააკაშვილს საკითხი დემოკრატიასთან დაკავშირებით. მაგრამ დასავლეთი მოქმედებს ცივილიზებული მეთოდებით. ჯერჯერობით, ისინიც რთულ მდგომარეობაში არიან - იმიტომ, რომ ცივილიზებულ სახელმწიფოებთან ურთიერთობა ასეა: პარტნიორი გეუბნება (მით უმეტეს - პარტნიორი, რომელიც ფულს გიგზავნის), რომ ეს არის სწორი გზა და ასე უნდა მოიქცე - თუ გინდა, რომ შემდგომში ეს პარტნიორობა გაგრძელდეს... ბ-ნმა ბაიდენმა თქვა უმნიშვნელოვანესი ფრაზა, რომელიც სრულიად დაიკარგა ჩვენს მედიასივრცეში - რომ ამერიკისთვის ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს საქართველოსთან სტრატეგიულ პარტნიორობას, მაგრამ ამერიკის საქართველოსთან ურთიერთობის დონე დამოკიდებული იქნება საქართველოში დემოკრატიის განვითარების დონეზე. ყველაფერი ითქვა! რა გააკეთოს ამ დასავლეთმა? დასავლეთი არც ერთ პოლიტიკურ რეჟიმს ღიად არ დაუპირისპირდება, ღია ტექსტით კონფრონტაციაზე არ წავა. დიპლომატიურად კი უთხრეს. და ჩვენც არ გვინდა სახელმწიფო გადატრიალება. ჩვენ გვინდა, რომ ვადამდელი საპრეზიდენტო არჩევნებით მივაღწიოთ პრეზიდენტის გადაყენებას.
- და როგორ ფიქრობთ, სულ მცირე, 2013 წლამდე ხომ არ გაგრძელდება ეს ბრძოლა?
- ძალიან დიდი იმედი მაქვს, რომ არა. და კიდევ: თუკი საქართველოს პოლიტიკურ ცხოვრებაში რაიმე ლოგიკა კიდევ არის დარჩენილი, ეს ლოგიკა მიუთითებს იმაზე, რომ პროცესი ასე ვერ გაგრძელდება. უბრალოდ, შეუძლებელია ასეთმა მახინჯმა სახელისუფლებო ვერტიკალმა დიდხანს გაძლოს. თუმცა, იმის ილუზია არ მაქვს, რომ ეს მარტივი პროცესი იქნება. ღმერთმა ნუ ქნას, ეს 2013 წლამდე გაგრძელდეს: ყოველი დღე საქართველოს ინტერესების საწინააღმდეგოდ მუშაობს.
- თქვენი აზრით, მაინც როგორ შეიძლება წარიმართოს პროცესები: აფეთქება თუ ოპოზიციის მიერ პროცესის გონივრული მართვა?
- შეიძლება აფეთქება მოხდეს ისე, რომ ოპოზიციამ ვერანაირად ვეღარ წარმართოს პროცესი. ჩვენ მაქსიმალურად გამოვიყენეთ იმის შესაძლებლობა, რომ პროცესები პოლიტიკური ჩარჩოებიდან არ გასულიყო. მაგრამ არ ვარ დარწმუნებული, რომ... თუ ხელისუფლება ასეთი გზით სვლას გააგრძელებს, ძალიან მძიმე აფეთქებას მიიღებენ.
- თუკი სექტემბრიდან ისევ ქუჩის აქციების გამართვას გადაწყვეტთ, თქვენი აზრით, გამოვა ხალხი?
- აუცილებლად. ამაში აბსოლუტურად დარწმუნებული ვარ.
- ანუ, ოპოზიციის მიმართ ნდობა არ დაკარგულა?
- არა. ხალხმა დაინახა, რომ ის ოპოზიციას არ გაუყიდია, და ოპოზიციის უდიდესი ნაწილი ცდილობდა, მაქსიმალურად გაკეთებულიყო ის, რისი გაკეთებაც შეიძლებოდა... ვფიქრობ, რომ ძალიან სერიოზული პროტესტი იქნება შემოდგომაზე.
- სექტემბრიდან ქუჩის აქციებს ისევ ბრძოლის მთავარ მეთოდად გამოიყენებთ?
- არ გამოვრიცხავ, რომ სერიოზული ადგილი ქუჩის აქციებსაც ჰქონდეს.
- სხვა რა მეთოდს გამოიყენებთ?
- პოლიტიკური ბრძოლის სხვადასხვა მეთოდია: ბრიფინგი, პრესკონფერენცია, შეხვედრები მოსახლეობასთან, მიზანმიმართული, კონკრეტული აქციები და ა.შ.
- და არავითარ შემთხვევაში ხელისუფლებასთან მოლაპარაკებებზე წასვლა?
- ხელისუფლება მუდმივად ცდილობს, რომ ჩემი პოზიცია გაამარგინალოს - თავისი ჭკუით. მე უარს ვამბობ იმ დიალოგზე, რომელიც ემსახურება სააკაშვილის პიარს; მისი ხელისუფლების გახანგრძლივებას. ვინმემ სერიოზული დიალოგი მოაწყო იმაზე, რომ პოლიტიკური ტერორი შეწყდეს, დაისაჯოს ვინმე, დაინიშნოს არჩევნები და ამაზე უარი ვთქვით?
- ოპოზიციურმა პარტიებმა ზაფხულში ტაიმ-აუტი გამოაცხადეთ, ახლა კი გაავრცელეთ ერთობლივი განცხადება, რომლითაც...
- არა, არ გამოგვიცხადებია ჩვენ ტაიმ-აუტი.
- აბა, ეს სიჩუმე რას ნიშნავს?
- ტაიმ-აუტი არ გამოგვიცხადებია. ვთქვით, რომ აქციები დროებით წყდება, თუმცა პოლიტიკური აქტიურობის სხვა ფორმები არ შეგვიჩერებია. იყო კონსულტაციები, არაერთი შეხვედრა; პარტიის შიგნით აქტიური მუშაობაა, მუშაობა სტრატეგიაზე, პროგრამაზე; ჩვენგან უამრავი ინფორმაცია მიდის საზღვარგარეთ, არის შეხვედრები – მათ შორის, საზღვარგარეთ და ა.შ.
- იმის თქმა გინდათ, რომ ოპოზიციის ბრძოლა არ შესუსტებულა?
- აქტიური ფაზა ამ წუთში არ არის, რა თქმა უნდა. გეთანხმებით.
- და სწორედ ამიტომ ხომ არ გააქტიურდა ხელისუფლება, თანაც, სხვადასხვა მიმართულებით?
- ეს არის ხელისუფლება, რომელთანაც მხოლოდ ძალისმიერი მეთოდები ჭრის, სამწუხაროდ. ხელისუფლებამ დაინახა, რომ აქციები შეწყდა, აქტიური ფაზა აღარ არის და გადავიდა ღია ტერორზე. ამით რისკენ გიბიძგებს? გეუბნება: თუ შენ ქუჩაში არ ხარ, თუ ასი ათასობით ადამიანი არ გამოგყავს, თუ აქტიურად არ იბრძვი, მე გცემ, დაგიჭერ, დაგაპატიმრებ, ჩაგიდებ იარაღს, ნარკოტიკს, დაგადებ ფინანსურ ვალდებულებებს და ა.შ. აბსოლუტურად უჭკუოები არიან! ვერაფერი ისწავლეს, პიარისა და ფულის კეთების გარდა!
- და ოპოზიციური ძალები ხელისუფლების ქმედებების ადეკვატურები რომ ყოფილიყავით, ამისთვის ვერაფერი მოიფიქრეთ?
- ადეკვატური როგორ, მითხარით?! წავიდე და რაც ამირან ბიწაძეს გაუკეთეს, იგივე გავუკეთო პოლიციის რომელიმე მაღალჩინოსანს?
- სტრატეგია, ტაქტიკა სწორად იყო დაგეგმილი?
- ჩვენ ვიმოქმედეთ ისე, როგორც ცივილიზებულ და ნორმალურ ოპოზიციას უნდა ემოქმედა; ხელისუფლება მოქმედებს ისე, როგორც კრიმინალი. რაღაც მომენტში შეიძლება ხალხი დააშინო, ვიღაც დაზაფრო ამ ვითარებით, მაგრამ ეს უფრო უარესად იფეთქებს. და ძალიან მძიმედ დამთავრდება. ეს კი ნამდვილად არ გამიხარდება.
- ოპოზიციური ძალების მიერ სულ ახლახან გაკეთებული ერთობლივი განცხადების ბოლო ნაწილში ამბობთ: "მივმართავთ ყველას, ვისთვისაც მართლაც ძვირფასია თავისუფლების იდეალები: ერთიანი ძალებით აღვუდგეთ წინ ორგანიზებული დანაშაულის ყველაზე სამარცხვინო ფორმას XXI საუკუნეში - სახელმწიფოს მიერ საკუთარი მოქალაქეების დატერორებას განსხვავებული შეხედულების გამო". დამრჩა შთაბეჭილდება, რომ ერთგვარად უსუსური ოპოზიციის განაცხადია. ვის მიმართეთ ამ ტექსტით?
- ყველას! არ ვფიქრობ, რომ ეს უსუსური მოწოდებაა. საზოგადოების სიძლიერე თავად საზოგადოებაშია. მან უნდა დაამტკიცოს, რომ არ შეეგუება ძალადობას. და ჩვენც, როცა ვამბობთ, რომ ბრძოლას არ შევწყვეტთ, თქვენს დაკვეთას ვასრულებთ - საზოგადოებისას, რომელსაც გინდათ, რომ იმის მიუხედავად, მიშა მოგწონთ თუ ნინო, ან არც ერთი არ მოგწონთ, თავისუფლად შეგეძლოთ ქუჩაში სიარული.
- და ამის განხორციელებისთვის ოპოზიცია უნდა იყოს ინსტრუმენტი...
- გარწმუნებთ, ოპოზიცია ეს ინსტრუმენტი იქნება! მაგალითად, მე გადავუგზავნე ჰელსინკის კომისიას ინფორმაცია ტერორის ბოლოდროინდელ ფაქტებთან დაკავშირებით. მთელ მსოფლიოში ძალიან მძიმე რეაქციაა ამაზე.
- ამაზე ისინი გამოხატავენ შეშფოთებას, მაგრამ შემდეგ?
- ისინი გამოხატავენ არამარტო შეშფოთებას. ისინი გამოხატავენ აღშფოთებას და გარწმუნებთ, რომ ასე თუ გააგრძელებს ეს ხელისუფლება, ის ძალიან სერიოზული დახმარებები ძალიან სერიოზული კითხვის ნიშნის ქვეშ დადგება.
- ზემოთ ბრძოლის რამდენიმე მეთოდი დაასახელეთ. მაინც რომელი იქნება დომინანტი?
- წინასწარ ვერ გეტყვით. შეიძლება იყოს ვითარება, როდესაც უფრო ეფექტური იქნება საპროტესტო აქცია; შეიძლება იყოს შემთხვევა, როდესაც აქციაზე ბევრად ეფექტური იყოს, უბრალოდ, ერთი კონკრეტული "იმეილის" კონკრეტულ მისამართზე გაგზავნა.
- მაგალითად, ვის მისამართზე?
- თუნდაც "იმეილი", რომელიც მე გუშინ გავგზავნე ბატონ გორდონთან.
- და რა პასუხი მოვიდა?
- გუშინ გვიან ღამით გავგზავნე. ამერიკაში ჯერ დილაა...