სალომე ზურაბიშვილი: "ვინც ქუჩაში იდგა, ის კიდევ გამოვა"

"რეზონანსი"

18 ივლისი, 2009

"ჩვენ იმაში "ვიჭედებით" (თუ რამეში "ვიჭედებით"), რომ უარი ვთქვით ბრძოლის ძალადობრივ ფორმებზე"...
"ოპოზიცია ამ ხელისუფლებაზე უარესი ნამდვილად არ არის. შესაძლოა, რაღაც შეცდომებს უშვებდეს, მაგრამ ის დანაშაულს არ სჩადის. ეს კი დანაშაულს სჩადის ყოველდღე! შეიძლება მეც არ მიმაჩნდეს, რომ ოპოზიცია იდეალურია. ჯერ ერთი, ქვეყანა არ არის იდეალური და რატომ უნდა იყოს იდეალური ოპოზიცია?! ისეთი სივრცე აქვს, რომ გაიზარდოს? თუ არ გინდა, რომ იმოქმედო, არგუმენტები მოგყავს", - "რეზონანსის" შეკითხვებს "საქართველოს გზის" ლიდერი - სალომე ზურაბიშვილი პასუხობს.
- აპრილის აქციების დაწყებამდე და შემდეგ, აქციების მიმდინარეობისას, სულ ამბობდით, რომ ხელისუფლება უკვე ჩამოშლილია და სააკაშვილი ძალიან მალე წავა. საპროტესტო აქციები დაიშალა, ხელისუფლება კი ძალაუფლებას ინარჩუნებს.
- საპროტესტო აქციები არ დაშლილა. საპროტესტო მუხტი ზუსტად იქ არის, სადაც იყო, და ეს გამოჩნდება ბაიდენის ვიზიტის დროს. ხელისუფლება კი დაშლილია. საპროტესტო აქციების ფონზე რესურსი ამოეწურათ: სააკაშვილი "აქტიურობს" ხან შენობის სახურავზე, ხან - ბავშვებთან შეხვედრისას, ხან... გუშინ საღამოს ესპანელი პარლამენტარები დაათრო; დღეს ვეღარ დგებიან, ისეთ დღეში არიან.
ზოგადად, ხელისუფლების მართვის ბერკეტი არის ნდობა და ნება. არც ხალხის ნება არსებობს, რომ ესენი იყვნენ იქ,  სადაც არიან და არც ხალხის ნდობა გააჩნიათ. ამიტომ, რა დარჩათ? ძალადობა, როგორც ბერკეტი, და პროპაგანდა. უამრავი მაგალითია ისტორიაში: როცა ძალაუფლება გადადის ძალადობის უფრო და უფრო გამკაცრების ფორმების ძიებაში, იქ ხელისუფლება დამთავრებულია.
- ბაიდენის ვიზიტის დროს ხალხმრავალი აქციის მოლოდინი გაქვთ? ფიქრობთ, რომ ოპოზიციის მიმართ საპროტესტო საზოგადოების ნდობა შენარჩუნებულია?
- დიახ. ჯერ ერთი, ხალხის გამოსვლას ოპოზიციის მიმართ ნდობა არ განაპირობებს. ის მუხტი, რომელიც აქამდე გამოჩნდა, მომავალშიც გამოჩნდება. შეიძლება ზოგიერთს არ მოსწონდეს რომელიმე ოპოზიციური ძალის ქმედება, მაგრამ ეს არ ნიშნავს, რომ საპროტესტო მუხტი ჩამცხრალია. ამიტომ: ეს ხალხი გამოვა. და დარწმუნებული ვარ, ზოგიერთი ისეთი ადამიანიც გამოვა, ვინც ტრადიციულ საპროტესტო აქციებში არ მონაწილეობდა: ამ აქციას დიდი მნიშვნელობა ენიჭება როგორც საშინაო, ისე საერთაშორისო თვალსაზრისით.
თანამედროვე ისტორიაში არ ვიცნობ ასი დღის განმავლობაში უწყვეტად მიმდინარე ასეთი მშვიდობიანი პროტესტის მაგალითს. მე ვიცი, თუ როგორი პროტესტი არსებობს საფრანგეთში, იტალიაში, ამერიკაში, და ზუსტად ვიცი, რაში გადადის ეს პროტესტი, როცა ის ვერ აღწევს თავის პირველად მიზანს. და იქ ბევრად უფრო კონკრეტული მიზნებია. დაინგრა სტერეოტიპი იმასთან დაკავშირებით, რომ ქართული საზოგადოება მოუმწიფებელია. ხელისუფლება კი პროტესტს არ იღებს. ამიტომ: ჩვენ იმაში "ვიჭედებით" (თუ რამეში "ვიჭედებით"), რომ უარი ვთქვით ბრძოლის ძალადობრივ ფორმებზე.
- მაგრამ ოპოზიციამ არ გაუჩინა ხალხს ცრუ მოლოდინები: ეს ხელისუფლება ხვალ არ იქნება, ძალიან მალე აღარ იქნება, 26-ში გაიქცევა სააკაშვილიო?
- არა.
- ასეთი განცხადებები არ გახსოვთ?
- არა. იყო განცხადებები, მახსოვს ძალიან კარგად, პირველი დღიდან, რომ ეს არის ნერვების ბრძოლა. ამ ბრძოლაში სააკაშვილი, მგონი, საერთოდ გაგიჟდა. ამას მივაღწიეთ. ეს არის შედეგი ჩვენი სიმშვიდის. შეიძლება დავა იმაზე, თუ როგორ შეიძლებოდა პროცესის სხვა ტაქტიკით წარმართვა, პროცესის დაჩქარება, მაგრამ არ არსებობს უშეცდომო პროცესი; არ არსებობს პროცესი, სადაც ტაქტიკის გადახედვა საჭირო არ არის. ამ პროცესში გამოჩნდა ისიც, რომ ამ ოპოზიციამ, რომელზეც ძალიან ბევრი რამ ითქვა, მაინც შეინარჩუნა ერთობა.
- ერთობა? რაში გამოიხატა იგი?
- ერთად ვართ! ვართ ერთად ჩვენს უმთავრეს მიზანთან მიმართებით. ერთიანი ბრძოლის კონტექსტში ერთობა ყოველთვის იყო.
- რას გულისხმობთ? საერთო მიზნის მიმართ პოზიციების ერთგვარი თანხვედრა არსებობდა?
- არ შეიძლება არსებობდეს თანხვედრა ტაქტიკურ სვლებში. როდესაც სხვადასხვა ძალა ერთი მიზნის ირგვლივ იკრიბება, ბუნებრივად ჩნდება ბრძოლის სხვადასხვა ფორმა. ხან ვთანხმდებით, ხან - ვერ ვთანხმდებით.
- და ეს არ გიშლით ხელს მიზნის მიღწევის გზაზე?
- არ გვიშლის. მიმაჩნია, რომ ეს პროცესს არაფერს აკლებს. მაგალითად, ახლაც, ზოგიერთს მიაჩნია, რომ საკნები, როგორც პროტესტის ფორმა, უნდა გაგრძელდეს ზაფხულშიც. მე კი ვთვლი, რომ ბაიდენის ვიზიტის შემდეგ იგი უნდა შევცვალოთ რაღაც სხვა ფორმით; დაიწყოს შემდეგი სტრატეგიის მზადება.
- დაახლოებით რა ტიპის სტრატეგიის?
- ჯერ არ არის შემუშავებული და ის შეიცვლება კიდევ ათასჯერ: იგი დამოკიდებული იქნება ბევრ ფაქტორზე. ძალიან ბევრი უნდა ვიმუშაოთ უცხოელებთან. ჩამოდის "ტროიკა"; ბაიდენთან შეხვედრა იქნება ძალიან მნიშვნელოვანი, მაგრამ კიდევ მოსამზადებელია ოპოზიციის ერთობლივი ჩასვლები (უკვე არა ცალ-ცალკე, არამედ - ერთობლივი) ამერიკასა და ევროპაში.
ჩვენი სტრატეგია უნდა იყოს კომპლექსური: ამ ხელისუფლებაზე გარედან ზეწოლა და ზეწოლა შიგნიდან. დარწმუნებული ვარ, რომ ქუჩის პროტესტი აიძულებს ხელისუფლებას, წამოვიდეს რეალურ დიალოგზე. რაღაც მომენტში მან თითქოს დაინახა ამის აუცილებლობა: როცა დათანხმდა სააკაშვილი, შეხვედროდა ოპოზიციის მიერ წარმოდგენილ ჯგუფს; მაგრამ ბოლომდე ვერც დაინახა: ძალიან გაუგებარი საუბარი იყო. მეორედ, რაღაც მოძრაობები ინიშნებოდა შიგნიდან, როცა იყო შემოთავაზება მინისტრების მოადგილეების თემაზე. ამ შემოთავაზებას ვუპასუხე და ისიც დაიკეტა, სხვების განცხადებების შემდეგ. ეს იმას ნიშნავს, რომ ამ ქვეყანაში სააკაშვილი, ალბათ, აღარ არის მთავარი მმართველი. კი, დგას სახურავზე და ყველაფრის თავში, მაგრამ...
სექტემბრიდან ძალიან სერიოზულ ეტაპზე გადავდივართ. ჩანს, რომ ხელისუფლება ამ ბოლო ბრძოლისთვის ძალას იკრებს. თვითონაც იციან, რომ ეს გადამწყვეტი ბრძოლაა. და ჩვენც უნდა მოვემზადოთ - ყველა მიმართულებით.
უნდა ვიცოდეთ, რომ დიალოგზე თუ წავალთ, არავინ უნდა იყოს მიამიტი. ეს თვისობრივად ისეთივე დიალოგი უნდა იყოს, როგორიც იყო დიალოგი რუსებთან, სამხედრო ბაზებთან დაკავშირებით. ის უნდა იყოს დაცული საჯაროობით. მაგალითად, როდესაც დავიწყე მოლაპარაკებები სამხედრო ბაზებზე, გავაფრთხილე ლავროვიც და ჩვენი უცხოელი პარტნიორებიც. ლავროვი გავაფრთხილე, რომ ყოველი სიტყვა, რაც იქნება ნათქვამი ჩვენ შორის, მაშინვე იქნება მიტანილი ევროპელებთან და ამერიკელებთან - "იმიტომ, რომ დიდი ბოდიში, მაგრამ მე არ გენდობით". ეს არის ჩვენი, ორი ქვეყნის მთავარი პრობლემა: ნდობა არ არსებობს. და სადაც ნდობა არ არსებობს, იქ თავი უნდა დაიცვა. ასევე, ხელშეკრულებაში ჩადებული იყო ისეთი პუნქტები, რომ ყოველ წუთში გვცოდნოდა, ასრულებდა რუსეთი იმ ხელშეკრულებას თუ არა.
ასეთივე ვითარებაა ამ ხელისუფლებასთან მიმართებით: დიალოგი უნდა იყოს საჯარო. მეორე მექანიზმი: ჩვენ გვჭირდება უცხოელების დიალოგზე არა გარედან და შორიდან ლაპარაკი, არამედ ჩართულობა იმისთვის, რომ არავინ მოტყუვდეს. და მესამე: გვჭირდება შესრულების გარანტორები - რომ არ მოხდეს ისე, როგორც მოხდა, მაგალითად, შარშან, ბორდი რომ შეიქმნა პირველ არხზე; ვითომ რაღაც გამარჯვება რომ იყო.
ჯერჯერობით, არ არის ისეთი ვითარება, რომ ამ ქვეყანაში დიალოგი შედგეს, თუმცა, შეიძლება ასეთი ვითარება შეიქმნას. ბევრი მაგალითია ისტორიაში: რაც უნდა მონოლითური იყოს ხელისუფლება, მაინც, რაღაც მომენტში შესაძლებელია დაიწყოს შიდა რღვევები.
- ოპოზიციიდან თქვენი კოლეგები შენიშნავენ, რომ ოპოზიციამ ვერც ხალხს და ვერც დასავლეთს ვერ შესთავაზა პოლიტიკური ალტერნატივა. იზიარებთ თუ არა ამ მოსაზრებას?
- თვითონ არ არიან ნაწილი ამ ოპოზიციის? ძალიან მიკვირს, როცა ასე ლაპარაკობენ. თუ ალტერნატივა იმას ნიშნავს, რომ... გამიგონია მეც, შიგნიდანაც, ოპოზიციიდან, რომ ჩვენ უნდა შევქმნათ ერთი ორგანიზაცია და ერთი ლიდერი დავნიშნოთ. ეს ძალიან მცდარი ხედვაა. გარედან ბელადს არავინ ეძებს. გარედან ის აინტერესებთ, რომ ჩვენ გზა ვაჩვენოთ და არა ბელადი. გზა კი იყო ძალიან ნათელი. ჩვენ ამოვირჩიეთ მშვიდობიანი გზა. უარი ვთქვით გადატრიალებაზე.
- ქვეყნის განვითარების გზაზე რას იტყვით?
- სხვადასხვა პარტიას ქვეყნის განვითარების ერთიანი გზა ვერ ექნება. არ არის საჭირო, რომ ჩვენ ერთად ვთქვათ, როგორი იქნება ეკონომიკური პროგრამა. ეს დრო უნდა მოვიდეს: უნდა გაიხსნას მედიასივრცე, შედგეს თოქ-შოუები, რომლებიც არ იქნება წივილ-კივილის თოქ-შოუები. მე არ ვთვლი, რომ ჩემი გზა მაინცდამაინც ისეთივეა, როგორიც არის რომელიმე სხვა პარტიის. ასე რომ იყოს, მაშინ იმათ პარტიაში ვიქნებოდი, რაღა ვიწვალო მარტო, უფულოდ და ცალკე ვიდგე? მე სხვა ხედვა მაქვს. მაგრამ ეს არ ნიშნავს იმას, რომ მათ არ ვეთანხმები მთავარში - რომ სააკაშვილი უნდა წავიდეს; რომ ეს რეჟიმი უნდა დამთავრდეს და, ბოლოს და ბოლოს, უნდა გადავიდეთ დასავლურ, დემოკრატიულ სისტემაში.
არის სხვა პრობლემაც: იმისთვის, რომ დავწეროთ სამოქმედო გეგმა, დღევანდელი რეალობა აღწერილი უნდა იყოს. ჩვენ არ ვიცით, რა არის გაყიდული; არ ვიცით, რა არის დაქცეული. არ ვიცით, რისი გამოცოცხლება და აღორძინება შეიძლება ჯერ კიდევ და რა არის სამუდამოდ დამარხული ამ ქვეყანაში. ეს სურათი უნდა დაიდოს.
და მესამე: შეიძლება დღეს გვქონდეს განსხვავებული პოლიტიკური სამოქმედო გეგმები და პროგრამები და ასე გავიდეთ არჩევნებში, მაგრამ ეს არ ნიშნავს იმას, რომ ჩვენ არ უნდა ვიყოთ მზად კოალიციური მთავრობის შესაქმნელად. მაგრამ ამ ქვეყანაში კოალიციურ მთავრობის შესახებ სწორი გაგება უნდა არსებობდეს.
- ხელისუფლებაზე ზეწოლის მექანიზმებს შორის საპროტესტო აქციებსა და დასავლეთის ზეწოლასაც ასახელებთ.  საპროტესტო აქციების ბოლო ეტაპზე დასავლეთის მხარდაჭერა მაინცდამაინც არ იგრძნობოდა.
- ნუ მივაქცევთ ყურადღებას აქ მცხოვრები ელჩების განცხადებებს. ჩემთვის ღირებული არის განცხადებები, რომლებიც კეთდება დედაქალაქებიდან, ბრიუსელიდან, ვაშინგტონიდან და ა.შ., ავტორიტეტული ორგანიზაციებიდან...
- რატომ?
- იმიტომ, რომ ჩვენ ნეოსაბჭოთა სისტემაში ვცხოვრობთ. გაიხსენეთ, როგორ ეპყრობოდა საბჭოთა სისტემა ელჩებს. ზუსტად იგივე სიტემაა. ბევრი ბერკეტი არსებობს ხელისუფლების ხელში, რათა სხვადასხვაგვარად აჩვენოს რეალობა. სულ არ მიკვირს, რომ ის ელჩები, რომლებიც აქ ცხოვრობენ და მუდმივ კონტაქტში არიან ამ ხელისუფლებასთან, ზოგჯერ მთლად დამოუკიდებელ ხედვას არ გამოამჟღავნებენ.
არც ერთი ინციდენტი არ მომხდარა ჩვენი უპასუხისმგებლობის გამო. და ის კვერცხების მომენტები... ერთი ნახეთ, რა კვერცხებს ისვრიან საფრანგეთში, სხვა ქვეყნებში, და ეს კანონის დარღვევად სულაც არ ითვლება. ქვების სროლასთან დაკავშირებით კი დაჟინებით მოვითხოვ, დაიწყოს გამოძიება. ის ადამიანები კადრებში ჩანან. რატომ არ იჭერენ? მიტინგის მონაწილეების დაბარება და დაშინება თუ შეიძლება, ე.ი. შეიძლება ადამიანების ამოცნობა კადრების საშუალებით!
- ახალი საკანონმდებლო ცვლილებებით ხელისუფლება უკვე კანონით შეგზღუდავთ. პროტესტის გამოხატვის ფორმები შეიზღუდება.
- რატომ? ვინმე ფიქრობს, რომ ჩვენ რკინის კონსტრუქციებით დავიწყებთ სექტებერში პროტესტის გამოხატვას? ამდენი აღარ შეგვიძლია, რომ სხვა რამ მოვიფიქროთ? ამათ რომ არ შეუძლიათ სხვა რამის მოფიქრება, ეს აშკარაა.
- რკინის კონსტრუქციებმა გაამართლა, თქვენი აზრით?
- თავისი როლი ითამაშა. ახლა, არც მე ვგიჟდებოდი ამაზე. არ შეიძლება, გადავიდეთ მეორე უკიდურესობაში. მაგრამ აშკარაა, რომ რაღაც როლი შეასრულა: ამათ ჩათვალეს, რომ კანონით უნდა დაიცვან თავი ამ რკინის კონსტრუქციებისგან. საკუთარ თავში დარწმუნებული ხელისუფლება იძულებული ხდება, რომ უძრავი მატერიების მიმართ მიიღოს კანონი!
- გასაგებია ხელისუფლების მიმართ თქვენი კრიტიკული დამოკიდებულება, მაგრამ ადამიანებს, რომლებსაც კიდევ ელოდებით საპროტესტო აქციებზე, კონკრეტული შედეგები უფრო აინტერესებთ. ხალხის პროტესტი, მოლაპარაკებები, დასავლეთი - ზემოთ ამ ბერკეტების ამოქმედებაზე საუბრობდით. ოპოზიციური ძალები ამაზე ლაპარაკობდით 9 აპრილის აქციების დროსაც. შედეგი?
- შედეგი მივიღეთ ის, რომ ეს ხელისუფლება ვეღარ მართავს ქვეყანას. ეს ცუდია. მეფე შიშველია. ჩვენ ამის გამოაშკარავების პროცესი დავაჩქარეთ, თორემ ეს ასე იყო 9 აპრილამდეც. ჩვენ ეს დავანახეთ მსოფლიოსაც და ქვეყანაშიც თვალსაჩინო გავხადეთ.
- ხელისუფლების მიმართ პროტესტით განწყობილ საზოგადოებაში ერთგვარად ნიჰილისტურ განწყობას ვერ ამჩნევთ?
- ყოველთვის იყო ნიჰილისტურად განწყობილი ნაწილი. მე კარგად ვიცნობ იმ ნაწილს.
- ისინი, ვინც ქუჩაში იდგა თქვენთან ერთად?
- არა. ვინც ქუჩაში იდგა, ის კიდევ გამოვა.
- ანუ, ის ხალხი არსად წასულა?
- არსად წასულა. პირიქით. რეალობას ვერსად გაექცევი. მე, შეიძლება, არ მომწონს ეს ოპოზიცია, შეიძლება არ მომწონდეს მისი ნაწილი, ან - მთლიანობაში, მაგრამ ეს ხომ არ ცვლის იმ პოზიციას, რომ მე ამ ხელისუფლებას ვუყურებ, როგორც ამ ქვეყნის დამანგრეველს?
- შესაძლოა, ამ ხელისუფლებას ხედავენ, როგორც ამ ქვეყნის დამანგრეველს, მაგრამ ოპოზიციას ხედავენ, როგორც ამ ქვეყნის პერსპექტივას?
- ყოველ შემთხვევაში, ამ ხელისუფლებაზე უარესი ნამდვილად არ არის. შესაძლოა, რაღაც შეცდომებს უშვებდეს, მაგრამ ის დანაშაულს არ სჩადის. ეს კი დანაშაულს სჩადის ყოველდღე! შეიძლება მეც არ მიმაჩნდეს, რომ ოპოზიცია იდეალურია. ჯერ ერთი, ქვეყანა არ არის იდეალური და რატომ უნდა იყოს იდეალური ოპოზიცია?! ისეთი სივრცე აქვს, რომ გაიზარდოს? თუ არ გინდა, რომ იმოქმედო, არგუმენტები მოგყავს. და ყოველთვის იქნება არგუმენტები.  ის ადამიანები კი ნიჰილისტურად განწყობილები კი არ არიან; ის არის მხოლოდ საკუთარ თავზე ზრუნვით დაკავებული ნაწილი საზოგადოებისა, რომელსაც აქვს რაღაც მატერიალური ინტერესი. ეს კი კავშირშია ხელისუფლებასთან.
- და ეს საზოგადოების რა ნაწილია, თქვენი დაკვირვებით?
- ძალიან მცირე. ალბათ, მაქსიმუმ, 20%.