ხიდაშელი: სააკაშვილმა საინფორმაციო ომის მოგება შეძლო

"რეზონანსი"

14 აგვისტო, 2009

"აპრილში მსოფლიოს ალტერნატივა ვერ დავანახეთ"

"ახლა ვმუშაობთ პროექტზე, რომელსაც შემოდგომიდან შევთავაზებთ ყველას: საზოგადოებას, ხელისუფლებას. ვფიქრობ, რომ პრინციპულად ახალი ტიპის შეთავაზება იქნება... ზუსტად ვიცი, რომ ასეთივე კონკრეტულ პროექტებზე მუშაობენ ჩვენი პარტნიორები" - "რეზონანსს" რესპუბლიკელი თინათინ ხიდაშელი ესაუბრება.
- რამდენიმე დღის წინ სააკაშვილმა "ვაშინგტონ პოსტში" დაწერა: "როდესაც აპრილში შიდა პოლიტიკური პროტესტი ამოტივტივდა, ჩემმა მთავრობამ ღიაობისა და თავშეკავების პოლიტიკას მისდია. ჩვენ დემონსტრანტებს სამი თვით თბილისის მთავარი პროსპექტის უკანონოდ გადაკეტვის ნება დავრთეთ, შემდეგ კი ოპოზიციის ლიდერები მოვიწვიეთ, რათა დაგვეწყო დიალოგი ჩვენი კონსტიტუციის, საარჩევნო პროცესის, მედიისა და სასამართლოს რეფორმაზე". თუკი თუნდაც ამ განცხადებას გავითვალისწინებთ, გამოდის, რომ თქვენ ჩვეულებრივი პიარის პროცესში მონაწილეობთ.
- არავითარი დიალოგი არანაირ თემაზე, ჩვენს ქვეყანაში, სამწუხაროდ, არ მიმდინარეობს. გაზაფხულის აქციების პერიოდში იყო შეხვედრები დავით ბაქრაძესთან, მიხეილ სააკაშვილთან. ეს იყო და ეს.
ახლა კი, უშიშროების საბჭოს შეხვედრა, ვფიქრობ, ძალიან მნიშვნელოვანი იყო. სიამოვნებით წავიდოდი, ამის შესაძლებლობა რომ მქონოდა.
- გინდათ თქვათ, რომ ამ სხდომაზე მიწვევით სააკაშვილმა თავის სასარგებლოდ არ მიგიტყუათ?
- მე არ ვიცი, სააკაშვილის ამოცანები რა არის. მე ვიცი, რა არის ჩვენი ამოცანები. ჩვენი ერთ-ერთი მთავარი ამოცანა კი არის შემდეგი: იმისათვის, რომ ქვეყანა კრიზისიდან გამოიყვანო, გარკვეული ტიპის ინფორმაცია შენთვის ხელმისაწვდომი უნდა იყოს. სულ მცირე, ის უნდა იცოდე, რა ტიპის საფრთხეები არსებობს ქვეყანაში.
- და ეს ინფორმაცია თქვენთვის ხელმისაწვდომი გახდა?
- სააკაშვილმა ამის პირობა დადო. ამიტომ ვფიქრობ, რომ პასუხისმგებლიან პოლიტიკურ ძალას ეს შანსი უნდა გამოეყენებინა. სხვა საკითხია, რეალურად მოხდა ეს თუ არა. 9 აპრილის აქციების დროს ჩვენ ვამბობდით: "ჩვენ უნდა მოვუგოთ სააკაშვილს ყველგან. ყველა ფრონტზე". სამწუხაროდ, მაშინ ეს წინადადება არ იყო გაზიარებული. სინამდვილეში კი, ყოველი ასეთი შეთავაზება, რომელიც არაფრით მთავრდება, არის სააკაშვილის მორიგი მარცხი. ლუსტრაციის გარეშე ამის ჩვენება ძალიან რთულია. უშიშროების საბჭოს სხდომას პიარს არ დავარქმევდი. შესაძლოა, ის ასე ფიქრობს, მაგრამ ჩვენთვის გაცილებით უფრო მნიშვნელოვანია, დავუმტკიცოთ მთელ მსოფლიოს, რომ ეს კაცი, უბრალოდ, იტყუება. სააკაშვილი უკვე მთლიანად ლუსტრირებულია, მაგრამ მასთან მივდივართ იმისათვის, რომ არ მივცეთ იმის შანსი, რაც თქვენ ახლა "ვაშინგტონ პოსტიდან" წაიკითხეთ: მსოფლიოს მოტყუების. ყველა უნდა შევთანხმდეთ, რომ გაზაფხულის მოვლენების დროს მან შეძლო საინფორმაციო ომის მოგება. ის მუდმივად გამოდიოდა დიალოგის შეთავაზებით, აქედან კი   მუდმივად კედელი იყო აღმართული. და ეს იყო ჩვენი ძალიან დიდი შეცდომა.
- მაგრამ თქვენი ალიანსის ხელმძღვანელი - ირაკლი ალასანია ამბობს, - დიალოგის გზით უნდა დავათმობინოთ ხელისუფლებასო. რა საფუძველი არსებობს, ვიფიქროთ, რომ სწორედ ამ გზით დაათმობინებთ?
- დიახ: თუ გამოვა, უნდა დავათმობინოთ. თუ არ გამოვა, ჩვენ არ უნდა ვთქვათ უარი დიალოგზე. ბრძოლის არც ერთი ველიდან არ უნდა გავიქცეთ.
- გასაგებია, რომ დიალოგი პოლიტიკური ბრძოლის ყველაზე ცივილიზებული ფორმაა. მაგრამ ჩვენს შემთხვევაში აქედან რა გამოვა, თქვენი აზრით?
- მცდელობა არასოდეს არის ზედმეტი.
- და როდემდე შეიძლება ეს მცდელობა გაგრძელდეს?
- ბოლომდე.
- ამ "ბოლომდე" ბრძოლაში ხომ შეიძლება, სიტუაცია უცებ აფეთქდეს: ხალხმა არაფერი ჰკითხოს ოპოზიციას; განსაკუთრებით - დიალოგში ჩართულ ძალებს და საერთოდ, საზოგადოებისგან გარიყულები აღმოჩნდეთ?
- თუ ვინმეს ჰგონია, რომ ჩვენ ვივლით ოთახებში და პრობლემები მხოლოდ ამით მოგვარდება, ეს, რა თქმა უნდა, ძალიან ბავშვური მოლოდინებია. საუბარია კომპლექსურ მოქმედებაზე. ყველა გზა უნდა გამოვიყენოთ, მათ შორის, პიკეტირებით დაწყებული, მოლაპარაკების მაგიდით დამთავრებული. აპრილში საქმეს კომპლექსურად თუ მივუდგებოდით, გაცილებით მარტივად მივაღწევდით შედეგს. იდგნენ ლიდერები ერთად, ერთ ქუჩაზე, ერთ პატარა სცენაზე. იმის იქით აღარაფერი ხდებოდა. 9 აპრილის აქციებზე პასუხისმგებელ ოპოზიციურ ძალებს ნამდვილად გვქონდა იმის რესურსი, რომ ძალები გაშლილიყო სხვადასხვა მიმართულებით (მთელი საქართველო, დასავლეთთან ურთიერთობა, მედია, დიალოგის მაგიდა). რომ მოგვეხერხებინა და ყველა ფრონტზე ერთობლივად გვებრძოლა, რა თქმა უნდა, შედეგი დადგებოდა. თუ ახლა ასეთ პოზაში ჩავდგებით - "არა, როგორ გეკადრებათ, ყველაფერი კარგად გავაკეთეთ, მაგრამ მხოლოდ რაღაც ობიექტურმა მიზეზებმა შეგვიშალა ხელი" - ისევ იმ დინებაში აღმოვჩნდებით, რომელშიც ერთხელ უკვე ვიყავით. მაგრამ გარწმუნებთ, რომ ჩვენც ვიზრდებით ამ პროცესში და ეს ასე აღარ მოხდება...
- ამასობაში ქვეყანა ჩიხში შევიდა. ამას კი ოპოზიციამაც შეუწყო ხელი.
- ხელი კი არ შეუწყო, პირიქით, თითქოს ყველაფერი გააკეთა იმისთვის, რომ ასე მომხდარიყო. რაღაც ერთ წრეზე ვტრიალებთ ყველა ერთად: ხელისუფლებაც და ოპოზციაც. ორი გაჯიუტებული თხის მდგომარეობაში ვართ, ხიდზე რომ შეხვდებიან ერთმანეთს და არც ერთს რომ არ შეუძლია ნახევარი ნაბიჯის უკან გადადგმა.
- უახლესი მაგალითები ავიღოთ: ომბუდსმენისა და პირველი არხის გენერალური დირექტორის თანამდებობებზე მოსული ახალი კადრების მოსვლა რას გაფიქრებინებთ? რისი იმედი გაქვთ?
- დიახ, ეს მაგალითები ადასტურებს სწორედ იმას, რომ პოლიტიკური პროცესი ჩიხშია შესული.
- ოპოზიციაში არ გიმსჯელიათ ბრძოლის მეთოდად სამოქალაქო დაუმორჩილებლობის გამოყენებაზე?
- შეუძლებელია. სამოქალაქო დაუმორჩილებლობა საქართველოში არ იქნება. მე ვერ წარმომიდგენია, ქვეყანაში პოლიტიკურმა პროცესმა ისეთ პიკს მიაღწიოს, როგორც ეს მოხდა 2007 წელს, ან 2008 წლის საპრეზიდენტო არჩევნების დროს. სამოქალაქო დაუმორჩილებლობა ნიშნავს მობილიზების ძალიან მაღალ ხარისხს, ხომ? და მაშინ ეს არ გამოვიდა.
- რატომ?
- იმიტომ, რომ სამოქალაქო დაუმორჩილებლობა გამოდის ისეთ ქვეყანაში, სადაც გყავს დაუმორჩილებლობის სუბიექტი: მოსახლეობა დასაქმებული უნდა იყოს. ჩვენს შემთხვევაში რჩება ორი რამ: ან არ ემორჩილები პოლიციას - (მაგალითად, წითელ შუქზე გაიარე; გაჩერებს პატრული, შენ კი არ აჩერებ), ან არ იხდი გადასახადებს. და ეს თვისობრივად სხვა პროცესია. თუკი ამაზე მიდიხარ, მზად უნდა იყო იმისთვისაც, რომ ქვეყანაში მასობრივი რეპრესიები დაიწყება, და თანაც - "სამართლებრივად გაპრავებული" რეპრესიები.
- თქვენი პარტიის წევრი - პაატა ზაქარეიშვილი ამბობს, - თუკი ძალიან ბევრი ადამიანი არ გადაიხდის გადასახადს, მთელ საქართველოს ვერ დაიჭერენო.
- ქვეყანა აღმოჩნდება ეკონომიკური კოლაფსის ქვეშ. და გვინდა ჩვენ ეს?
- და ასეთ შემთხვევაში ხელისუფლება დათმობაზე არ წამოვა?
- ამას მისგან არ ველოდები - იმ მარტივი მიზეზის გამო, რომ ჩვენი ხელისუფლება არ არის დამოკიდებული გადასახადების გადახდა-არგადახდაზე. კიდევ ვამბობ: ამას ისეთ ქვეყანაში აქვს გამართლება, სადაც დასაქმების ხარისხი არის მაღალი. ქვეყანაში, სადაც ხელისუფლებაში მყოფი ადამიანებისთვის არც შენ მიერ მიცემულ ხმას აქვს არანაირი ფასი და არც - შენ მიერ გადახდილ გადასახადს, შეუძლებელია იმ ეფექტის მიღწევა, რაც ცივილიზებულ ქვეყანაში მიიღწევა.
ქვეყანაში, სადაც შესაძლებელია, ხელისუფლების დაკვეთით გაიფიცონ სამარშრუტო ტაქსის მძღოლები, იქ სამოქალაქო დაუმორჩილებლობაზე რომ ვილაპარაკოთ...
...სანდრო გირგვლიანის მკვლელობასთან დაკავშირებული სასამართლო პროცესის მიმდინარეობისას თბილისში ორი ათას კაცზე მეტი არ გამოვიდა... სწორედ სანდროსთან დაკავშირებულმა პროცესებმა აჩვენა, რომ ჩვენს საზოგადოებას არ აქვს გრძნობა, რომელიც ძალიან მნიშვნელოვანია სამოქალაქო დაუმორჩილებლობისთვის: სოლიდარობა. მე კარგად მახსოვს შევარდნაძის მმართველობის პერიოდიც: თორმეტი წელი ეძინა საზოგადოებას. და მაშინ ძალიან ბევრი უსამართლობა ხდებოდა ჩვენს ქვეყანაში.
- თუ ასეა, ახლა რისი იმედი გაქვთ?
- გაზაფხულის მოვლენებმა, შესაძლოა, ძალიან ბევრ ადამიანს დაანახა ის, რისი დანახვაც და გაგებაც არ უნდოდა. ასე მარტივად არ გვარდება რთული პრობლემები. და იმის იმედი მაქვს, რომ მეტი პასუხისმგებლობით მოეკიდება ყოველი ჩვენგანი ყოველ ნაბიჯს, რომლის გადადგმასაც საკუთარი ქვეყნის მომავლისთვის გადაწყვეტს.
დღეს ვიყავი ჩვენი პარტიის ჩუღურეთის შტაბის უფროსის - მიშა გაბუნიას პროცესზე. მე არ ვიცი, თუ არსებობს თუნდაც თეორიული შანსი იმისა, რომ დამთავრდეს ეს მარაზმი და ცირკი, რომელიც დღეს სასამართლო დარბაზებშია. მე მზად ვარ, ყველა ასეთი შანსი გამოვიყენო. არ ვიცი, ვანო მერაბიშვილი რას აპირებს; საერთოდ, ფიქრობენ თუ არა იმაზე, რომ ეს რეპერსიები უნდა დაამთავრონ; რომ უდანაშაულო ადამიანები ციხიდან უნდა გაუშვან; რომ ასეთი ზეწოლის ქვეშ არ უნდა ამყოფონ, მაგრამ ერთი რამ ვიცი: ამ ადამიანების წინაშე ყველანი პასუხისმგებელი ვართ. 9 რესპუბლიკელი იმყოფება ამჟამად საპატიმროში. ამაში კი ჩვენ, ყველამ, ჩვენი როლი შევასრულეთ. ამიტომ ყველამ უნდა ვიფიქროთ, რა შეგვიძლია გავაკეთოთ იმისათვის, რომ ეს დამთავრდეს. დიდი ილუზიების ტყვეობაში არ ვარ, არც ვანო მერაბიშვილის გულჩვილობის მჯერა, მაგრამ მაინტერესებს, რა არგუმენტები აქვთ მათ. გაგახსენებთ, ნოემბრის მოვლენების შემდეგ მივაღწიეთ იმას, რომ პატიმრების ნაწილი გამოეშვათ. იქნებ, დღესაც შესაძლებელი იყოს, რომ მინიმუმ, ამას მაინც მივაღწიოთ? ირაკლი ბათიაშვილის საქმეც ამის კარგი მაგალითია. როგორც ჩანს, ამ საკითხში ისე ძალიან არ უჭირთ დათმობაზე წასვლა...
- ხომ შეიძლება, პოლიტპატიმრები გაუშვან და ამით გაგაჩუმონ?
- ამით ვერ გაგვაჩერებენ: 2007 წელსაც გაუშვეს პატიმრები. მაგრამ ჩემთვის, თავისთავად, ძალიან მნიშვნელოვანია, რა მივიღეთ აპრილი-მაისის აქციებიდან: რესპუბლიკურმა პარტიამ - დაპატიმრებული 9 რესპუბლიკელი. და მეტი არაფერი. ეს ჩემთვის ძალიან დიდი პასუხისმგებლობაა...
ვისურვებდი, რომ ქართულმა პოლიტიკურმა სპექტრმა ეს ზაფხული გამოიყენოს იმისთვის, რაც ჩვენ - ალიანსმა შარშან გავაკეთეთ: როცა გულწრფელად, ყოველგვარი მიკიბვ-მოკიბვისა და ქვეტექსტების გარეშე გამოვაცხადეთ როგორც ჩვენი საპრეზიდენტო კანდიდიატი, ასევე, ალიანსის შესახებ. როდესაც მიდიხარ ამხელა საპროტესტო მოძრაობაში და ხალხს ეუბნები, რომ ერთადერთი გამოსავალი არის რიგგარეშე საპრეზიდენტო არჩევნები, მინიმუმ, ის მაინც უნდა უთხრა ხალხს, ვის სთავაზობ შემდეგ პრეზიდენტად. რომ აღარაფერი ვთქვათ პროგრამაზე, ხედვაზე. როგორც სასტარტო მდგომარეობა, ის მაინც უნდა იცოდეს საზოგადოებამ, რა არჩევანი ექნება ხვალ. იმედი მაქვს, შემოდგომის დასაწყისისთვის სხვადასხვა პოლიტიკური ძალისგან ჩვენ მოვისმენთ მათ ხედვას: თუ რას აპირებენ სააკაშვილის შემდგომ საქართველოში.
- და სამართლიანი არჩევნების ჩატარების პერსპექტივა უკვე გამოჩნდა?
- არჩევნების პერსპექტივა იმ დღესვე გამოჩნდება, როგორც კი ქვეყანაში გაჩნდება რეალური პოლიტიკური ალტერნატივა. ეს იქნება აბსოლუტურად ბუნებრივი პროცესი და მას ვეღარაფერი შეაჩერებს. ედუარდ შევარდნაძის დასასრული არ დაწყებულა 2003 წლის 2 ნოემბერს. შევარდნაძის დასასრული დაიწყო იმ დღეს, როდესაც ქართულ პოლიტიკურ სპექტრში რეალური პოლიტიკური ალტერნატივა გამოჩნდა.
- რა სტადიაზეა ახლა თქვენი ალიანსისა და "ფორუმის" ურთიერთობა?
- ზუსტად იმავე სტადიაზე, როგორზეც ალიანსისა და ყველა სხვა დანარჩენი პოლიტიკური ძალის. საერთო საუბარი მიმდინარეობს ყველასთან იმაზე, თუ როგორ უნდა განვითარდეს პოლიტიკური პროცესი შემოდგომიდან. ჩვენ მომხრე ვართ მაქსიმალური კოორდინაციის და მაქსიმალურდ გაშლილი, ფართო ფრონტით შეტევის.
- და რას გეუბნებიან კოლეგები ოპოზიციიდან? მათი მოქმედების ტაქტიკა როგორი იქნება?
- არ ვიცი. ახლა ამაზე საუბრისთვის ნამდვილად არ ვარ მზად.
- რატომ? ოპოზიციიდან სულ გვესმის, ეს ზაფხული გააზრების პერიოდიაო.
- შეგიძლიათ ყველას ინდივიდუალურად ჰკითხოთ. მე შემიძლია გითხრათ ჩვენთან მიმართებით: ჩვენ ამ ზაფხულში გავაკეთეთ ის, რის გაკეთებასაც გაზაფხულზე ვაპირებდით, მაგრამ გასაგები მიზეზების გამო, ეს გადაიდო. ახლა პრაქტიკულად დასრულებულია ჩვენი ალიანსური ინტეგრაციის პროცესი.
ახლა ვმუშაობთ პროექტზე, რომელსაც შევთავაზებთ ყველას: საზოგადოებას, ხელისუფლებას. ვფიქრობ, რომ პრინციპულად ახალი ტიპის შეთავაზება იქნება - როგორიც არ ყოფილა საქართველოში. ოპოზიციურ ძალებთან ჩვენი საუბრის ერთ-ერთი თემა ესეც არის - რათა ამჯერად მაინც ავიცილოთ თავიდან ის მრისხანება, რომელიც რეფერენდუმის იდეის გახმოვანების დროს დაგვატყდა.
- შეთავაზებას როდის აპირებთ?
- შემოდგომიდან. ზუსტად ვიცი, რომ ასეთივე კონკრეტულ პროექტებზე მუშაობენ ჩვენი პარტნიორები. ეს კარგია. ეს პროცესის ერთგვარად დაწმენდაა. ვფიქრობ, რომ ძალიან ბევრი სიახლე იქნება შემოდგომიდან, მაგრამ თუკი საზოგადოების მოლოდინი არის ის, რომ ილუზიის მორიგ ტყვეობაში აღმოჩნდეს...
მხოლოდ აქციით შეუძლებელია, გადაწყვიტო ხელისუფლების პრობლემა, მაგრამ აქციით შესაძლებელია, მნიშვნელოვანი როლი შეასრულო ხელისუფლების ცვლილებაში. ის წარმატება, რომელიც 2007 წელს მოიპოვა საპროტესტო მოძრაობამ, დიდწილად დამყარებული იყო  წელიწად-ნახევრიან შრომაზე, რომელიც ყველამ ერთად გავწიეთ - მიზანმიმართულად, ყოველდღიურად, ფრონტის თემატური გაშლით, პრობლემების მაქსიმალურად გამოაშკარავებით. ჩვენ ეს დავკარგეთ.
- რატომ?
- 2008 წლის არჩევნების შემდეგ ყველაფერმა თითქოს აზრი დაკარგა - იმიტომ, რომ გაგვიჩნდა განცდა: "რა მნიშვნელობა აქვს ამ ყველაფერს, თუკი ერთი კაცი, მაგალითად, ვინმე მიშა მაჭავარიანი დაჯდება კალკულატორით ხელში?!" მაგრამ ეს ემოციის მხოლოდ დროებითი შემოტევაა. ეს მე მესმის არჩევნების ფონზე, მაგრამ ხომ არ შეიძლება, ეს პოსტსაარჩევნო ტრავმა წელიწად-ნახევრის განმავლობაში გაგიგრძელდეს?
...2007 წლის 2 ნოემბერს, როდესაც ყველამ კარგად დაინახა, რამდენი ადამიანი იდგა თბილისის ქუჩებში, სააკაშვილმა მიიღო ზუსტი მესიჯები. და ნერვებმა ვერ გაუძლო. ასეთი გზავნილი მას დასავლეთიდან ამჯერად არ მიუღია. და ამაში ჩვენი - ოპოზიციის დიდი "დამსახურებაც" არის. ჩვენ აპრილში მსოფლიოს ალტერნატივა ვერ დავანახეთ.